Öz
El Sanatları
insanoğlu var olduğundan beri tabiat şartlarına bağlı olarak ortaya çıkmıştır.
İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak, örtünmek ve korunmak amacı ile ilk
örneklerini vermiş ve daha sonra gelişerek çevre şartlarına göre değişimler
gösteren el sanatları, ortaya çıktığı toplumun duygularını, sanatsal
beğenilerini ve kültürel özelliklerini yansıtır hale gelerek
"geleneksel" vasfı kazanmıştır. Örneğin soğuktan korunmak amaçlı ve
yer yaygısı olarak ortaya çıkan dokumalar zamanla sanata ve mesleğe
dönüşmüştür.
Kırkyama sanatının
ortaya çıkışı eski tarihlere dayanır. İhtiyaç doğrultusunda çeşitli kumaş
parçalarının bir araya getirilerek ve değişik şekillerde desenler verilerek
dikilmesi sonucunda yapılan bir el sanatıdır. Kırkyama el sanatımızda kumaş
parçalarını uygun bir şekilde birleştirme ve yorganlama yöntemleri ile
yapılmaktadır. Kırkyama işi yüzyıllar öncesinden ufak parça kumaşları
değerlendirmek amacıyla kumaşların birleştirilmesiyle meydana çıkmış ve ortaya
çıkarılan desenler ile emek isteyen bu iş zamanla bir sanata dönüşmüştür.
Günümüzde patchwork halı olarak yaygındır.
Kırk yama kumaş birleştirme tekniklerinin tümüdür. Yabancı bir isimle
anılsa da kırkyama büyük annelerimizin elinde gelişen bir sanattır. İngilizce
olarak belirtmek gerekirse “Patch” yama “work” iş demek “yama işi” anlamına
gelmektedir.
Kırkyama sanatı
farklı kumaş çeşitleri ile yapılabildiği için kullanım alanı oldukça geniştir.
Kıyafet, çanta, şapka gibi tekstil ürünlerinde, nevresim, yastık, yatak örtüsü
gibi ev tekstilinde hatta mobilya döşemelerinde dahi kullanılmaktadır. Kırkyama
geleleneğine dokuma halılarda katılmış patch work halı olarak adını
duyurmuştur.
Yapılan çalışma ile
kırkyama geleneği, kullanıldığı yerler ve örnekleri hakkında alan araştırması
yapılmış, bilgi toplanılmış ve bu bilginin paylaşımı amaç edinilmiştir.
Kaynakça
- AĞATEKİN, E., İşlemeli Seramikler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Eylül 2016- 20
- İMER, Z., Geleneksel El Sanatlarımızdan Kırkpare / Parça Birleştirme (Patchwork), 2001, Ankara
- ÖZPULAT, F., Geleneksel Kültürümüzde Kırkpare, Tekstil ve Mühendis Yayınları, cilt:8, Sayı:45-46, 1994
- TANSUĞ, S., Antik- Dekor, Sayı: 11,1991
- ARIDAL, M., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
- BÖGE, B., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- KARLIER, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- SOLAK, F., Sultanhanı Belediye Başkanı, Sözlü Görüşme,07 Aralık 2016
- SOLAK, R., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- ŞANLI, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- ŞANLI, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- YUMUŞAK, H., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- KIYMAZ, H., Patchwork Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
- KIYMAZ, Ü., Çoban dikiş Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
Öz
Handicrafts have emerged due to natural conditions since human beings
have existed. The handicrafts that gave the first examples to meet the needs of
the people, to cover them and to protect them, and then show the changes
according to the environmental conditions, have gained the
"traditional" character by reflecting the feelings, artistic tastes
and cultural characteristics of the society in which they emerged. For example,
weavings which have emerged as ground spread have been transformed into art and
profession.
The emergence of Kırkyama art is based on ancient histories. It is a
handicraft made as a result of the sewing of various pieces of fabric in
accordance with the needs and by giving various patterns. Kırkyama handmade
fabric pieces in a convenient way to merge and quilt methods are made with.
Kırkyama job was created by combining fabrics for the purpose of evaluating
small pieces of fabrics centuries ago. Nowadays patchwork is common as carpet.
Forty patches are all fabric joining techniques. Although it is referred to by
a foreign name, the country is an art developed in the hands of our great
mothers. In English, the demek patch “patch means” patch work İngilizce.
Since the quilting art can be made with different kinds of fabric, its
usage area is quite wide. Textile products such as clothes, bags, hats, linens,
pillows, bedspreads such as home textiles and even furniture are used even in
the upholstery. She has made a name for herself as a patch work carpet with
woven carpets.
The aim of this study is to gather information about the tradition of
the country, the places where it is used and the examples and the purpose of
sharing this knowledge.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- AĞATEKİN, E., İşlemeli Seramikler, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Eylül 2016- 20
- İMER, Z., Geleneksel El Sanatlarımızdan Kırkpare / Parça Birleştirme (Patchwork), 2001, Ankara
- ÖZPULAT, F., Geleneksel Kültürümüzde Kırkpare, Tekstil ve Mühendis Yayınları, cilt:8, Sayı:45-46, 1994
- TANSUĞ, S., Antik- Dekor, Sayı: 11,1991
- ARIDAL, M., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
- BÖGE, B., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- KARLIER, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- SOLAK, F., Sultanhanı Belediye Başkanı, Sözlü Görüşme,07 Aralık 2016
- SOLAK, R., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- ŞANLI, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- ŞANLI, A., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 07 Aralık 2016
- YUMUŞAK, H., Restorasyon Ustası, Sözlü Görüşme, 12 Aralık 2016
- KIYMAZ, H., Patchwork Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
- KIYMAZ, Ü., Çoban dikiş Ustası, Sözlü Görüşme, 10 Nisan 2017
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |