ARTWORK AS AN EPISTEMOLOGICAL PROBLEM

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 15, 15.02.2019

Fatih Balcı

https://doi.org/10.31566/arts.2.001

Öz

Art, just like other disciplines, helps us understand the environment and ourselves. What separates art from other activities is its method to comprehend existence and the way it transmits it to us. How does art do the work of undestanding and making sense? If, at the end of this activity, knowledge emerges, how does art reach the knowledge of its environment? To be able to understand how art reaches the knowledge of reality, firstly we need to know what knowledge is.

After the creators of modern world make our judgements on reality a matter of debate, at the end they come to a consensus: Our knowledge on reality comes from experiment and goes through mental processes and gets monitored. Kant determines two competencies while criticising what this mind can and can not do: Representation and conceptualizing.

Knowledge was conditioned firstly on the intelligibility of utterance ,then the obtention of corresponding conditions from experiments. The condition of presence of artwork, by sensibility, is nonfunctional pleasure bonding us togeher around the same consensus without depending on any concept beforehand. It needs to be mentioned that artwork ,at this point, is stuck between its competence of coceptualizing and competence of representing an object that corresponds to a concept, because an epistemologial transition between these two points doesn’t seem possible. It can be said that artwork doesn’t inform us about anything in regard to reality when looked from an epistemological perspective.

Anahtar Kelimeler

Art, epistemology, representation, language, method

EPİSTEMOLOJİK BİR PROBLEM OLARAK SANAT ESERİ

Öz

Sanat diğer disiplinler gibi çevremizi ve kendimizi anlamamızı sağlar. Sanatı diğer etkinliklerden ayıran şey, onun varlığı kavramada kullandığı yöntem ve bize iletme biçimidir. Sanat bu anlama ve anlamlandırma işini nasıl yapmaktadır? Bu etkinliğin sonucunda bilgi ortaya çıkıyorsa, çevresinin bilgisine nasıl ulaşmaktadır? Sanatın nasıl olup da gerçekliğin bilgisine ulaştığını anlayabilmek için öncelikle bilginin ne olduğu bilmek gerekmektedir.

Modern dünyanın yaratıcıları gerçeklik üzerine yargılarımızı tartışma konusu yaptıktan sonra, bu tartışmaların sonunda bir konsensüse varırlar: Gerçeklik üzerine bilgimiz deneyden gelecek ve aklın işlemlerinden geçip denetlenecektir. Kant bu aklın neleri yapıp neleri yapamayacağının eleştirisini yaparken iki temel yetiyi tespit eder: Gösterme yetisi ile kavramsallaştırma yetisi.

Bilgi, önce sözcenin anlaşılabilirliği ve sonra da kendisine uygun düşen durumların deneyden elde edilebilirliğiyle ile koşullanmıştır. Sanat eserinin var olma koşulu ise, duyarlık tarafından, önceden verili hiçbir kavramsal belirlenme olmaksızın sanat yapıtının uyandırdığı her türlü yarardan bağımsız haz duygusunun ilke olarak evrensel bir konsensusa çağırıyor olmasıdır. Sanat eserinin tam bu noktada kavramsallaştırma kapasitesi ile kavrama tekabül eden bir nesneyi göz önüne getirme, gösterme yetisi arasında kaldığını söylemek gerekir. Çünkü bu ikisi arasında bir geçiş epistemolojik olarak çok mümkün görünmemektedir. Sanat eserlerinin epistemolojik perspektiften bakıldığında gerçekliğe ilişkin hiçbir şey bildirmedikleri söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Sanat, epistemoloji, temsil, dil, yöntem

Kaynakça

• ALTUĞ, Taylan., 1989, Kant Estetiği, Payel yay., İstanbul
• ALTUĞ, Taylan., 1989, Modern Felsefede Metafiziğin Elenmesi ve YolAçtığı Bilgi Kuramsal Sorunlar, Ege Ünv. Edebiyat Fak. yay.No:50, İzmir
• BALCI, Fatih., 2001, “Kendinde Bir Gerçeklik Olarak Fotoğrafın Resim Sanatına Yansıması” , Doktora Tezi ,Marmara Üniversitesi
• BAYKAM, Bedri., 1990, Post-Modernizm: Hayalet mi yoksa Kaygan Bir Balık mı?,Boyanın Beyni , GİAD(Genç İş Adamları Derneği), İstanbul
• BUMİN, Tülin., 1982,Hegel’de Sanatın Ölümü Üzerine Bir Deneme , Seminer Dergisi, Psikoloji, Eğitim, Antropoloji Araştırmasları, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Yayınları. Haziran, Sayı: 1, İzmir
• EAGLETON, Terry., 1994, “Kant’ta İmgesel Olan”,Çev.Hakkı Hünler,Edebiyat Eleştiri
• ECO, Umberto., 2016, Açık Yapıt, Çev: Tolga Esmer, Can Yayınları, İstanbul
• ERDOĞAN, Bilal., 1990, “Söylem ve Söylen Üstüne”, Mavi Derinlik, Haziran-Temmuz
• GENÇ, Adem ve SİPAHİOĞLU Ahmet., 1990, Görsel Algılama, Sergi yay., İzmir
• HACIKADİROĞLU, Vehbi., 1985,Bilgi Felsefesi, Metis yay., İstanbul
• HARVEY, DAVİD., (2006). Postmodernliğin Durumu: Kültürel Kökenlerin Değişimi, (Çev. Sungur Savran), Metis Yayınları, İstanbul
• JAMESON, LYOTARD,HABERMAS,1994,Postmodernizm,Haz: Necmi Zeka, Kıyı yay., İstanbul
• JEANNİERE, ABEL., (1994). “Modernite Nedir?” (Çev: Nilgün Tutal-Küçük),
• KAHRAMAN, Hasan Bülent., 1995, Sanatsal Gerçeklikler, Olgular ve Öteleri, Yapı Kredi Yay., İstanbul
• KAHRAMAN,Yakup., 2017,MODERN EPİSTEMOLOJİNİN TEMEL REFLEKSİYONU OLARAK YÖNTEMSEL DÜŞÜNMENİN ZEMİNİ, FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Güz, sayı: 24
• KRİSTELLER, Paul Oskar., 1965-1980,The Modern System of the Arts. Collected Essays. NJ: Princeton University Press, s 163-227den çevrilmiştir
• KÜÇÜKALP, Kasım., MODERN EPİSTEMOLOJİK KRİZ VE POSTMODERN EPİSTEMOLOJİ, http://isamveri.org/pdfdrg/D02237/2003_2/2003_2_KUCUKALPK.pdf
• LANGER, Suzanne K., 1990, “Sanatsal Anlamlamanın Oluşu”, Yeni Düşün, Çev.Yakup Şahin, Modernite versus Postmodernite, (Mehmet Küçük), Vadi Yayinları, Ankara
• ÖZÜGÜL, Oğuz., 1991, Pozitivizm ya da Mantık Olarak Felsefe, Us yay. İstanbul
• PAZ,Octavio.,1994,Şiir ve Modernite, Çev: Nilgün Tutal-Küçük, Modernite versus Postmodernite, Derleyen: Mehmet Küçük, Vadi Yayınları, Ankara
• SHİNER, Larry., 2004, Sanatın İcadı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul
• ŞAYLAN, Gencay.,1996, Çağdaş Düşünce Akımları: Postmodernizm,(Ders Notları), TODAİE Yayınları, Ankara
• ŞİMŞEK, İsmail., 2014, ANTİKÇAĞDAN ALMAN İDEALİZMİNE; ESTETİK BİR DEĞER OLARAK GÜZELLİK, Atatük Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 41, Erzurum
• TUNALI, İsmail., 1984,Estetik, Cem yay., İstanbul
• TUNALI, İsmail.,1983, İfade Bilimi ve Genel Linguistik Olarak Estetik-B. Croce Estetiğine Giriş, Remzi Kitabevi yay.,İstanbul
• YILMAZ, Aytekin., 1996, Modernden Postmoderne Siyasal Arayışlar, Vadi Yayınları, Ankara