MODAL ANALYSIS OF THREE WORKS OF YUNUS EMRE COMPOSED

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 3, 219 - 236, 16.08.2020

Uğur Doğan

https://doi.org/10.31566/arts.3.016

Öz

This research was prepared for the modal analysis of three works Dervish Yunus Emre one of the most important representatives of sufi poetry, which were composed by different composeres in hicaz, nihavend and huseyni modals in divine, song and folk song form.In the research, literature rewiew and analysis method was used. The literature review of previous studies on Yunus Emre has been done. In the first part of the study, general information about Yunus Emre's life, art and philosophical ideas is given. Afterwards, the concepts of the modal, rhythm beat and form in Turkish music are explained in generalterms, and general information about the modals, rhythm beats and music forms in which the works subject to the research are composed are given. Finally the composed works of Yunus Emre, who is the subject of the study were examined and their modal analysis were made within the frame of Turkish music theoretical structure.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Modal Analysis, Sufi Poetry

YUNUS EMRE’NİN BESTELENMİŞ ÜÇ ESERİNİN MAKAMSAL ÇÖZÜMLEMESİ

Öz

Bu çalışma tasavvuf şiirinin en önemli temsilcilerinden biri olan Derviş Yunus Emre’nin ilahi, şarkı ve türkü formunda, hicaz, nihavend ve hüseyni makamlarında farklı besteciler tarafından bestelenen üç eserinin makamsal çözümlemesi yapılarak incelenmesi amacıyla hazırlanmıştır.
Araştırmada literatür taraması ve analiz yöntemine başvurulmuştur. Yunus Emre ile ilgili daha önceden gerçekleştirilen çalışmaların literatür taraması yapılmıştır. Araştırmanın birinci bölümünde Yunus Emre’nin yaşamı, sanatı ve felsefi fikirleri ile ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Daha sonrasında ise Türk müziğindeki makam, usûl ve form kavramları genel hatları ile açıklanarak, araştırmaya konu edilen eserlerin bestelendiği makamlar, usûller ve müzik formları ile ilgili genel bilgilere yer verilmiştir. Son olarak Yunus Emre’nin araştırmaya konu olan bestelenmiş eserleri Türk müziği kuramsal yapısı çerçevesinde incelenerek makamsal çözümlemeleri yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yunus Emre, Makam Analizi, Tasavvuf Şiiri

Kaynakça

• AKDOĞU, O. (1996), Türk Müziğinde Türler ve Biçimler, Ege Üniversitesi Yayınları. İzmir.
• AREL, H., S. (1991), Türk Mûsıkîsi Nazariyatı Dersleri, Haz. Onur Akdoğu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• AYDAR, D. (2018), Türk Müziği Nazariyatına Genel Bir Bakış, Bilig Dergisi, Sayı 84, 179-186.
• BAYKARA, T. (1995), Yunus Emre Döneminde Anadolu, Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri, 7-10 Ekim 1991, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Kültür Merkezi Yayını, Ankara, Sayı: 69, 33- 40.
• BEKÇİ, E. (2014), Yunus Emre, Alioğlu Matbaacılık, İstanbul.
• BİNGÖL, E. (1999). Türk Mûsikisinde Makamlar ve Seyir Örnekleri, Bakırköy Mûsiki Vakfı Yayınları, İstanbul.
• BOZKURT, T. (2011), Sevgi ve Aşk Çağlayanı Yunus Emre, Alioğlu Matbaacılık, İstanbul.
• BURÇ N., ŞEN Y. (2019), Müzik Eğitimi Alan Öğrencilerin Müziksel İşitme Dersinde Makamsal Dikte Yazma Becerilerinin Belirlenmesi, İdil, 64 (2019 Aralık), 1817-1834.
• CİN, A., BABACAN, V. (2013), Yunus Emre’nin Risaletün Nushiyye’si ve Divan’ı Üzerine Yeni Bir İnceleme, Mediterranean Journal of Humanities 3(2), 57-69.
• ÇUBUKÇU, İ., A. (1983), Yunus Emre ve Din Felsefesi, İslam Düşüncesi Hakkında Araştırmalar, Ankara, 226-229.
• DEMİRTAŞ, Y. (2014), Yunus Emre ve Mûsiki, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19(1), 59-78.
• ERGÖZ, S., E. (2007). Türk Müziği Nazariyatı ve Solfeji Uygulama Kitabı 1 Basit Makamlar Şed Makamlar, Değişim Yayınları. İstanbul.
• GEMALMAZ, E. (1991), Yunus Emre’nin Şiirlerindeki Dil Özellikleri, Yunus Emre Sempozyumu Bildirileri, 15-16 Ekim 1991, Erzurum, 61-77.
• GÖKÇEN, H. (2018), Hüseyni Makamı, http://www.hazimgokcen.net/turk-sanat-muzigi/huseyni-makami-2/, (Erişim Tarihi: 2 Haziran 2020).
• GÖNÜL M. (2017), Türk Müziği Solfej-Makam-Usûl-Dikte Alıştırmaları, Gece Kitaplığı, Ankara.
• HALMAN, T. S. (1971), Yunus Emre'nin Hümanizması, Hisar Aylık Fikir ve Sanat Dergisi, 11 (93), 3-28.
• HOLZAPFEL, A., STYLİANOU, Y. (2009), Rhythmic Similarity in Traditional Turkish Music, Proceedings of the International Symposium on Music Information Retrieval, 2009, İzmir, 99-104.
• KAÇAR, G. Y. (2017), Yunus Emre ve Türk Tasavvuf Mûsikîsi, İstem Dergisi, 15 (29), 41 – 59.
• KAVAL, M. (2013), Yunus Emre ve Mevlâna’nın Eserlerinde İnsan ve Tekâmülü, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(2), 101-122.
• KAYA, D. (2009), Yunus Emre Ve Seçme Beyitler, Vilayet Kitabevi, Sivas.
• KERMAN, J. (1980), How We Got into Analysis, and How to Get out, Critical Inquiry, 7 (2), 311-331.
• KORKMAZ, Z. (1972), Yunus Emre Ve Anadolu Türkçesînîn Kuruluşundaki Yeri, (27-30 Mayıs) Yunus Emre Semineri, Selçuklu Tarihi ve Medeniyeti Araştırmaları Enstitüsü, Eskişehir.
• KÖPRÜLÜ, F. (2005), Anadolu’da İslamiyet, Akçağ Yayınları, Ankara.
• KÖPRÜLÜ, G. (2018), XIII-XV. Yüzyıl Ortaçağ İslam Medeniyetinde Sistemci Okul ve Türk Mûsikî İlmine Katkıları, Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(2), 263-276.
• KURTULDU, S. (2018), Türk Müziği Nazariyatı Temel Teorik Bilgiler Makamlar Usuller, Trabzon Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları, Trabzon.
• ÖZALP, N. (1992), Türk Mûsikîsi Beste Formları, TRT Yayınları, Ankara.
• ÖZKAN, M. (2010), Türkçenin Anadolu’da Yazı Dili Olarak Teşekkülünde Yunus Emre’nin Rolü, X. Uluslararası Yunus Emre Sevgi Bilgi Şöleni, 06–08 Mayıs 2010, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yunus Emre Araştırma Merkezi, s: 25-68.
• SAY, A. (2005), Müzik Ansiklopedisi, Say Yayınları, Ankara.
• SEVGİ, A. (2012), Yunus Emre’de İnsan Sevgisinin Evrensel Niteliği Üzerine, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7(1), 99-103.
• TANRIKORUR, C. (1998), Müzik Kimliğimiz Üzerine Düşünceler, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• TATÇI, M. (2005), Yûnus Emre Divân ve Risâletü’n-Nushiyye, Sahhaflar Yay, İstanbul.
• TİMURTAŞ, F. K. (1992), Türkiye Edebiyatı Türk Dünyası El Kitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara.
• TURABİ, A., H. (2010), Türk Din Musikisinde Yunus Emre, I. Ulusal Yunus Emre Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Karaman Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, Karaman, 185-220.
• TORUN, A. (2005), Yûnus Emre ve Halk Kültürü, Millî Folklor Dergisi, 17 (68), 18-31.
• TORUN, M. (2012), Türk Müziği Formlarına Analitik Yaklaşım, (Ders Notları).
• UNGAY, M. H. (1981), Türk Mûsikisinde Usûller ve Kudûm, Türk Musikisi Vakfı Yayınları, İstanbul.
• ÜNGÖR, E. (2014), Türk Musikisinde Yunus Emre, Haz. Emrah Bekçi, Alioğlu Matbaacılık, İstanbul.
• ÜŞENMEZ, E. (2013), Yunus Emre Divanında Türkçe İslami Terimler, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(3), 625-644.