Eczacıların Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 68 - 79, 29.08.2021

Betül Uçar

Öz

Amaç: Araştırma, eczacıların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının belirlenmesi; sosyo-demografik ve sağlık özelliklerine göre sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeyini karşılaştırmak amacıyla tanımlayıcı-kesitsel türde yapıldı.
Yöntem: Araştırma, Isparta il merkezinde Şubat 2019-Mayıs 2019 tarihleri arasında Türkiye Eczacılar Birliği’ne bağlı serbest eczacılarla yürütüldü. Isparta il merkezinde bulunan toplam 117 eczacıya ulaşılması hedeflenmiş ve 104 eczacıya ulaşılmıştır. Araştırmanın yapılabilmesİ için gerekli etik izinler alınmıştır. Çalışmada veriler Tanıtıcı Bilgi Formu ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II kullanılarak toplandı. Veriler sayı, yüzde ve frekans dağılımları olarak özetlenmiş ve bağımsız gruplarda t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan eczacıların; %69,2’si sigara, %84,6’sı alkol kullanmamaktadır, zayıf ve normal kilolu olanların oranı ise %44,2’dir. Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam puan ortalaması ise 128,11±19,05 olarak orta düzeyde, alınan en düşük puan 84, en yüksek puan 192’dir. Yaş grubu 42-53 arasında olan eczacıların beslenme puan ortalamaları daha yüksektir. Sigara kullanmayan eczacıların, kullanan eczacılara göre Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği II toplam puanortalaması, beslenme, manevi gelişim, stres yönetimi alt boyut puan ortalamaları yüksek bulunmuştur. Diğer sosyo-demografik değişkenler ise ilişkili değildir.
Uygulamada Kullanım: Eczacıların sahip olduğu sağlıklı yaşam davranışları hizmet sundukları bireylere rol model olma açısından önemli olacağı için, eczacıların sağlıklı yaşam davranışlarının belirlenmesi ile literatüre katkı sağlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Eczacılar, sağlığı geliştirme, sağlıklı yaşam biçimi davranışları

Behavior of Healthy Life in Pharmacists’

Öz

Aim: Research, determination of pharmacists' healthy lifestyle behaviors; It was conducted in a descriptive and crosssectional type in order to compare healthy lifestyle behaviors according to socio-demographic characteristics and health characteristics.
Methods: The research was carried out with community pharmacists affiliated to the Turkish Pharmacists Association between February 2019 and May 2019 in the city center of Isparta. It was aimed to reach 117 pharmacists in the city center of Isparta and 104 pharmacists were reached. Necessary ethical permissions were obtained to conduct the research. In the study, data were collected using the Introductory
Information Form and the Healthy Lifestyle Behaviors Scale II. The data were summarized as numbers, percentages and frequency distributions, and independent groups t-test and one-way analysis of variance were used for the data analysis.
Results: Of the pharmacists participating in the research; 69.2% of them do not smoke, 84.6% do not use alcohol, the rate of those who are underweight and normal weight is 44.2%. The mean total score of Healthy Lifestyle Behaviors Scale II was 128.11±19.05 at medium level, the lowest score was 84 and the highest score was 192. Pharmacists whose age group is between 42-53 have higher nutritional score averages.
Pharmacists who do not smoke were found to have higher Healthy Lifestyle Behaviors Scale II total score averages, nutrition, spiritual development, and stress management subdimension score averages compared to pharmacists who do. Other socio-demographic variables are not related.
Usage in Practice: Since the healthy life behaviors of pharmacists will be important in terms of being a role model for the individuals they serve, determining the healthy life behaviors of pharmacists contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Healthy lifestyle behavior, health promotion, pharmacist

Kaynakça

• Adıbelli, D., Olğun, S., & Turan, G. S. (2017). Hemşirelik Öğrencilerinin Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları ve Etkileyen Faktörler. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 6(1), 8-17.
• Al-Othman, N., Ghanim, M., & Alqaraleh, M. (2021). Comparison between smoking and nonsmoking palestinian medical students in the health-promoting behaviors and lifestyle characteristics.BioMed Research International, 2021.
• Ali, A., & Sohbet, R. (2020). Öğrenci hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları Gaziantep örneği.Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 3(1), 15-27.
• Alzahrani, S. H., Malik, A. A., Bashawri, J., Shaheen, S. A., Shaheen, M. M., Alsaib, A. A., . . . Abdulwassi, H. K. (2019). Health-promoting lifestyle profile and associated factors among medical students in a Saudi university.SAGE Open Medicine, 7, 2050312119838426.
• Azami Gilan, B., Janatolmakan, M., Ashtarian, H., Rezaei, M., & Khatony, A. (2021). Healthpromoting lifestyle and associated factors among medical sciences students in kermanshah, Iran: a cross-sectional study. Journal of environmental and public health, 2021.
• Bahabadi, F. J., Estebsari, F., Rohani, C., Kandi, Z. R. K., Sefidkar, R., & Mostafaei, D. (2020).Predictors of health-promoting lifestyle in pregnant women based on pender’s health promotion model.International Journal of Women's Health, 12, 71-77.
• Barake, S., Tofaha, R., Rahme, D., & Lahoud, N. (2021). The health status of lebanese community pharmacists: prevalence of poor lifestyle behaviors and chronic conditions.Saudi Pharmaceutical Journal.
• Baral, P., & Tamrakar, N. (2020). Health promoting lifestyle among nurses of a tertiary level hospital.Journal of Karnali Academy of Health Sciences, 3(1).
• Bostan Akmeşe, N., & Beşer, A. (2017). Hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 14(1), 38-44.
• Bozhüyük, A., & Özcan, S. (2010). Çukurova üniversitesi sağlık bilimleri öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Chandana, Nandasena, & Amarasinghe(2020). Health promoting lifestyle and its associated factors among undergraduate students in faculty of allied health sciences, University of Peradeniya, Sri Lanka1, 129-133.
• Çalışkan, Z., & Saykılı, S. (2020). İl sağlık müdürlüğü çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve antropometrik ölçümlerinin belirlenmesi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 1-12.
• Çetinkaya, A., Cankurtaran, D. O., & Gül, Ö. (2019). Endüstriyel alanda çalışan işçilerin sağlık algıları ve sağlığı geliştirme davranışları.Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 6(3), 564-574.
• Duran, Ü., Serdal, Ö., Asgarpour, H., & Kunter, D. (2017). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(3), 138-147.
• Eroymak, S., Özkan, O., Yeşilaydın, G., & Yılmaz, M. E. (2018). Sağlık yönetimi bölümü öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2382-2402.
• Farhud, D. D. (2015). Impact of lifestyle on health. Iranian journal of public health, 44, 1442.
• Gömleksiz, M., Yakar, B., & Pirinçci, E. (2020). Tıp fakültesi öğrencilerinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve ilişkili faktörler. Dicle Tıp Dergisi, 47(2), 347-358.
• Hashemipour, M., Farahaninia, M., Kashaninia, Z., & Haghani, H. (2020). Relationship between social capital and health-promoting lifestyle in nursing students. Journal of Client-Centered Nursing Care, 6(4), 223-230.
• Hidalgo, K. D., Mielke, G. I., Parra, D. C., Lobelo, F., Simões, E. J., Gomes, G. O., . . . Brownson, R. C. (2016). Health promoting practices and personal lifestyle behaviors of Brazilian health professionals. BMC public health, 16(1), 1-10.
• Karabulut, E. O., & Altun, M. (2018). Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan kadınların sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının farklı değişkenler bakımından incelenmesi: Kırşehir ili örneği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 936-948.
• Khodaveisi, M., Omidi, A., Farokhi, S., & Soltanian, A. R. (2017). The effect of Pender’s health promotion model in improving the nutritional behavior of overweight and obese women. International journal of community based nursing and midwifery, 5(2), 165.
• Koç, E. (2017). Adölesanların kendi kendine ilaç kullanım özellikleri. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Koçoğlu, D., & Akın, B. (2009). Sosyoekonomik Eşitsizliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. DEUHYO ED, 2(4), 145-154.
• Kolaç, N., Balcı, A. S., Şişman, F. N., Ataçer, B. E., & Dinçer, S. (2018). Fabrika çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışı ve sağlık algısı.Bakırköy Tıp Dergisi, 14, 267-274.
• Laliberté, M.-C., Perreault, S., Damestoy, N., & Lalonde, L. (2012). Ideal and actual involvement of community pharmacists in health promotion and prevention: a crosssectional study in Quebec, Canada. BMC public health, 12, 192.
• Leischik, R., Dworrak, B., Strauss, M., Przybylek, B., Schöne, D., Horlitz, M., . . . Dworrak, T. (2016). Plasticity of health. German Journal of Medicine, 1, 1-17.
• Leung, Y. S., Lee, J. J. W., Lai, M. M. P., Kwok, C. K. M., & Chong, K. C. (2020). Association between obesity, common chronic diseases and health promoting lifestyle profiles in hong kong adults: a cross-sectional study. BMC public health, 20(1), 1-9.
• Mendes, C. K. T. T., de Andrade, F. B., de Castro, D. N., Alves, M. d. S. F., de Vasconcelos Torres, G., Moreira, M. A. P., & Silva, A. O. (2014). Health, aging and quality of life: an evaluation of experience in family health unit through popular education. Health, 6(15).
• Mohiuddin, A. K. (2019). Psychiatric pharmacy: new role of pharmacists in mental health.J Psychiatry Mental Disord, 4(1), 1010.
• Musić, L., Mašina, T., Puhar, I., Plančak, L., Kostrić, V., Kobale, M., & Badovinac, A. (2021). Assessment of health-promoting lifestyle among dental students in zagreb, croatia. Dentistry Journal, 9(3), 28.
• O’Keeffe, A., Hayes, B., & Prihodova, L. (2019). “Do as we say, not as we do?” the lifestyle behaviours of hospital doctors working in Ireland: a national cross-sectional study. BMC public health, 19, 1-15.
• Özenoğlu, A., Yalnız, T., & Uzdil, Z. (2018). Sağlık eğitiminin beslenme alışkanlıkları ve sağlıklıyaşam biçimi davranışları üzerine etkisi.ACU Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(3), 234-242.
• Perry, L., Xu, X., Gallagher, R., Nicholls, R., Sibbritt, D., & Duffield, C. (2018). Lifestyle health behaviors of nurses and midwives: the ‘fit for the future’study. International journal of environmental research and public health, 15(5), 945.
• Pinto, G. S., Bader, L., Billberg, K., Criddle, D., Duggan, C., El Bizri, L., . . . Oyeneyin, Y. (2020). Beating non-communicable diseases in primary health care: the contribution of pharmacists and guidance from fip to support who goals. Research in Social and Administrative Pharmacy, 16(7), 974-977.
• Ross, A., Bevans, M., Brooks, A. T., Gibbons, S., & Wallen, G. R. (2017). Nurses and healthpromoting behaviors: knowledge may not translate into self-care. AORN journal, 105(3), 267-275.
• Shaahmadi, F., Shojaeizadeh, D., Sadeghi, R., & Arefi, Z. (2019). Factors influencing health promoting behaviours in women of reproductive age in Iran: based on Pender’s health promotion model. Open access Macedonian journal of medical sciences, 7(14), 2360. Steed, L., Sohanpal, R., Todd, A., Madurasinghe, V. W., Rivas, C., Edwards, E. A.,Walton, R. (2019). Community pharmacy interventions for health promotion: effects on professional practice and health outcomes. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12(12).
• Şimşekoğlu, N., & Mayda, A. S. (2016). Bir üniversite hastanesinde görevli hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve sağlık kaygısı düzeyleri.Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(1), 19-29.
• Uchendu, C., Windle, R., & Blake, H. (2020). Perceived facilitators and barriers to nigerian nurses’ engagement in health promoting behaviors: a socio-ecological model approach. International journal of environmental research and public health, 17(4), 1314.
• Ulutaş, E., Şahne, B. S., & Yeğenoğlu, S. (2015). Eczacılıkta iletişimin rolü. Marmara Pharmaceutical Journal, 19, 200-207.
• Uz, D., & Kitiş, Y. (2017). Bir hastanede çalışan hemşirelerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve öz etkililik düzeylerinin belirlenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3), 27-39.
• Yanık, A., & Noğay, N. H. (2017). Sağlık çalışanlarında sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi.Fırat Tıp Dergisi, 22(4).
• Yılmazel, G., Çetinkaya, F., & Naçar, M. (2013). Hemşirelik öğrencilerinde sağlığı geliştirme davranışları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12(3), 261-270