Deneysel Tiyatro Sahnelerine Parametrik Biçim Grameri ile Sahne-Parter Düzeni Önerilmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 155 - 176, 31.03.2022

Merve Taşdelen

https://doi.org/10.53710/jcode.981647

Öz

Bu çalışma, parametrik biçim grameri kullanarak tiyatro-parter
düzeni oluşturulmasını, izleyici ve sanatçı arasındaki ilişkiyi yeniden
yorumlayarak tasarım aşamasında çeşitliliği sağlamayı ve
performans sırasında oluşturulan oditoryum düzenlerinin hareket
akışı ile birlikte seyirciye her defasında yeniden yorumlayacağı bir
deneyim oluşturmasını planlamaktadır. Parametrik biçim grameri
sayesinde kural tabanlı bir tasarım modeli geliştirilerek analog ile
dijital arasındaki çizgide konumlanıp, sahne tasarımlarında
çeşitliliğin arttırılmasını, seyir deneyimi ile sahne tasarımı
arasındaki biçimsel ilişkilerin ve deneyim çeşitliliğinin analiz
edilmesini, üretilen alternatif düzenlerin, tek bir salonun çok çeşitli
kullanılmasını sağlayarak, performansın sabit düzen ve alternatif
düzendeki seyrinin deneyimsel karşılaştırılması hedeflenmektedir.
Beden ve mekân ilişkisinin her düzende yeniden oluşturulduğu,
farklı senaryolarla verinin parter platformlarının hareketinde
karşılık bulacağı bir tasarım aracı önerilmektedir. Türkiye’de bu
özellikleri sağlayacak kadar teknik donanıma sahip esnek ve
deneysel sahneler bulunmasa da son yıllarda artan ilgiyle birlikte
yeni bir tiyatro sahnesi tasarımı için önerilebilecek bir tasarım aracı
olarak da değerlendirilebilir.

Anahtar Kelimeler

Parametrik biçim grameri, üretken sistemler, sahne tasarımı, deneysel sahne, deneyim, izleyici deneyimi

Destekleyen Kurum

İstanbul Teknik Üniversitesi

Teşekkür

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimari Tasarımda Bilişim Programı'nın 2020-2021 güz dönemi boyunca Mimari Tasarımda Üretken Sistemler dersi kapsamında üretmiş olduğum çalışmama destek olan dersin yürütücüsü Prof. Dr. Gülen Çağdaş'a, yardımları için Begüm Hamzaoğlu ve Burak Delikanlı'ya teşekkür ediyorum.

Kaynakça

• Çadaş, G. (1996). A shape grammar: the language of traditional Turkish houses. Environment and Planning B: Planning and Design, 23(4), 443–464. https://doi.org/10.1068/b230443
• Devran, B. (2019, Mart). Tiyatro Mimarisinde “Kara Kutu” Form ve İstanbul Coğrafyasında Gelişimi, Yapı Dergisi, 445. https://yapidergisi.com/tiyatro-mimarisinde-kara-kutu-form-ve-istanbul-cografyasinda-gelisimi/
• Güzelci, O. Z. (2012). Amasya Yalıboyu Evleri Üzerine Bir Biçim Grameri Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Gero, J. S. (1996). Creativity, emergence and evolution in design. Knowledge-Based Systems, 9(7), 435–448. https://doi.org/10.1016/s0950-7051(96)01054-4
• Flemming, U. (1987). More than the sum of parts: the grammar of Queen Anne houses. Environment and Planning B: Planning and Design, 14(3), 323–350. https://doi.org/10.1068/b140323
• Lehmann-Kopp, D. (2007). Werner Ruhnau: der Raum, das Spiel und die Künste. Berlin: Jovis Verlag. Mathews, S. (2005). The Fun Palace: Cedric Price’s experiment in architecture and technology. Technoetic Arts, 3(2), 73–92. https://doi.org/10.1386/tear.3.2.73/1
• Özel, M. K. (2017). Performativity of Theatre Architecture. Online Journal of Art and Design, 5(3), 66–82. http://www.adjournal.net/articles/53/535.pdf
• Smitheram, J. (2011). Spatial Performativity/Spatial Performance. Architectural Theory Review, 16(1), 55–69. https://doi.org/10.1080/13264826.2011.560387
• Stiny G, Gips J, 1972, “Shape Grammars and the Generative Specification of Painting and Sculpture” Information Processing 71 (North Holland Publ. Comp.) 1460-1465.
• Stouffs, R., & Dy, B. (2018). Combining Geometries and Descriptions A shape grammar plug-in for Grasshopper. 499–508.
• Ucay, R. (2019). Etkileşimli Dijital Teknolojiler Bağlamında Beden Mekân Deneyimi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yılmaz, A. (2019). Mimarlık Fenomenolojisi: Mimarlık Deneyimi ve Tasarımı Üzerine Bir Çalışma, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• URL – 01: Betrayal. (2019, July 16). WpZimmer. https://wpzimmer.be/en/residencies/betrayal/
• URL – 02: AT&T Performing Arts Center Dee + Charles Wyly Theater - Project. (2013, May 3). Architype. http://architypereview.com/project/att-performing-arts-center-dee-charles-wyly-theater-2issue_id768/
• URL – 03: Alley Theatre Official Website - Neuhaus Theatre Seating Chart. (2021). Alley Theatre. https://www.alleytheatre.org/our-venues/neuhaus-theatre-seating-chart
• URL – 04 : STRATA Find your state of flow through virtual reality - Art Direction | VR | UI & UX. (2021, April 7). The Mill. https://www.themill.com/work/case-study/strata/