Spekülatif Mimari Çizimin Yaratıcılık Rolü Üzerine Bir Korelasyon İncelemesi

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 227 - 244, 30.09.2023

Büşra Şık , Merve Şule Yörük , Serdar Aydın

https://doi.org/10.53710/jcode.1143952

Öz

Bu çalışmada dijital tasarım araçlarının yer aldığı keşfe dayalı temsil dili
üretiminin, mimari nesne tanımlama gücü üzerinde durulmaktadır. Çalışmanın
amacı nesneleşme sürecine giren mimari temsiller arasındaki korelasyonları
bulmaktır. Mimari proje süreçlerindeki konvansiyonel pratiklerin maslahatçı
yaklaşımları çizimi sadece bir temsil aracına ve görsel son ürün (blueprint) olma
durumuna sınırlandırmaktadır. Bu araştırmada ele alınan çizimlerde ise
fikirlerin gerçek nesnelere dönüşürken virtüel değerlerini kaybetmemeye
zorlayarak tasarım sürecinin bir sınaması yapılmaktadır. Dijital tasarım
süreçlerinin sayısal tabanlı yaklaşımları, tasarım ürününü çeşitlendirip ürettiği
alternatiflerin bilgisini de tasarım alanına (design space) dahil eden ve
dönüştüren şekliyle gelişmektedir. Gelişen bu metodolojik çeşitlilik içinde çizim
nesnelerinin tanımlanması ve bu nesnelerin arasında kurulan ilişkilerin
tasarıma dahil edilmesi, daha öznel bir varoluş süreci arayan mimari
elemanların çelişki üreten temsildeki ve mekânsal gerçekliğini sorgular hale
getirir. Bir taraftan çizim, değişken karakterli, çok yönlü, rastlantısal ve belirsiz
öğeleriyle tasarım sürecinde ve sezgisel tasarımda etkili yönlerini ortaya
koymaktadır. Bu bakımdan çizimin çalışmadaki vurgusu, tasarlamanın erken
dönem pratiklerini de bütün sürece dahil ederek, çizimi sezgisel ve yaratıcı
sıçrama yönelimleri üzerinden ele almaktadır. Diğer taraftan ise temsili
oluşturan dijital materyal ve zihin arasındaki etkileşimli süreç; çizimi araştıran,
kendi kaynaklarına yönelen ve kendini üreten yeni bir nesne olarak da
düşünülebilir. Çalışmanın, ikircikli alana yaptığı katkı; çizim nesnesinin tanımını
yapmak, tanımlı nesnenin tasarım sürecine dahil ettiği farklı değişkenleri
belirlemek, değişken arasındaki belirsiz ve tanımlı korelasyonları doğrusal,
doğrusal olmayan veya döngüsel şekliyle sezgisel süreçlerin çağrılmasına
bağlıdır. Tasarım araştırmasının değerlendirilebilir ve kıyaslanabilir bir ölçeğinin
oluşturulması için pozitif ve negatif ( [-1,0]-[0,1] ) korelasyonlar kullanılmıştır.
Korelasyon değişkenleri sabit (sıfır [0]) kılan doygun durumlar, çizim nesnesinin
ortam ve materyalini değiştirmeye dolayısıyla tasarımın sezgisel süreçte
ilişkilerini değişikliklere zorlamaktadır. Atölyedeki tasarım süreçleri içerisinde
eş zamanlı olarak üretimler; ölçekler arasında gidip gelerek bu yaklaşımını
modelleme, görselleştirme, aktör(ler) ile ilişkilendirme ve hikayeleştirme
amacıyla aramaya ve tanımlamaya çalışmıştır. Bu yaklaşım sürecinin
gözlenmesi ve dokümantasyonu mimari proje atölyesinin deneysel gelişimiyle
kayıt altına alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

dijital tasarım, korelasyon, sezgisel tasarım, spekülatif mimari çizim

Kaynakça

• Allen, S. (2020, 17 November). Sigurd Lewerentz: Siting the Axonometric. Drawing Matter. Retrieved 16 May, 2022, from https://drawingmatter.org/sigurd-lewerentz-siting-theaxonometric/
• Akın, Ö. (1986). Psychology of Architectural Design. London: Pion Lted.
• Asar, H. (2020). İlişkisel bir şey olarak Mimari Temsil. [Doktora Tezi. İstanbul Teknik Üniversitesi], 110-118.
• Aston, A., Porter, A., Holberton, T. (2015). Unit 21, Bartlett School of Architecture. Architecture and Design Blog. http://unit-21.com/
• Batuk, A. (2019). Atmosferik Anlatılar Üzerinden Post-Dijital Çizim. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
• Brown, D.K. (2022). Idea-building. Architecture Now. Retrieved 16 May, 2022, from https://architecturenow.co.nz/articles/idea-building/
• Cantley, B. (2013). Two Sides of the Page: The Antifact and the Artefact. AD Journal, 83 (5), Special Issue: Drawing Architecture, 36-43. https://doi.org/10.1002/ad.1660
• Cantley, B. (2018). Towards a taxonometric architecture: D-con: an. Design
• Ecologies, 7, 48–70, https://doi.org/10.1386/des.7.1.48_1
• Cesare, B. (2014). Imaginary Body and Sections of Imagination by FORM: ULABryan Cantley. Metalocus. Retrieved 16 May, 2022, from https://www.metalocus.es/en/news/imaginary-body-and-sectionsimagination-formula-bryan-cantley
• Cesare, B., Rebollo, S. (2014). Bryan Cantley. Dirty Geometries + Mechanical Imperfections. Metalocus. Retrieved 16 May, 2022, from https://www.metalocus.es/en/news/bryan-cantley-dirtygeometries-mechanical-imperfections
• Cook, P. (Ed.) (1999). Archigram. Princeton Architectural Press, New York.
• Harman, G. (2020). Nesne Yönelimli Ontoloji, Tellekt.
• Kulper, P. (2016). Sahnelenen Korku. Betonart, 48(Tektonik), 59-61.
• Sadler, S. (2005). Archigram: Architecture without Architecture. MIT Press, Cambridge, MA.
• Şengün, T. H. (2016). Tektonik. Betonart, 48(Tektonik), 3.
• Tan, F. (2013). Çizim Mimarlığı: Mimari Bir Motivasyon Olarak Çizim. [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi].
• Türk Dil Kurumu, 2007: Türkçe Sözlük, Türk Tarih Kurumu Basım Evi, Ankara.