Amaç: Bu çalışma, küreselleşen üretim yapılarında giderek daha önemli hale gelen küresel değer zincirlerine (KDZ) katılımın belirleyicilerini analiz etmeyi amaçlamaktadır. Özellikle Next-11 ülkeleri özelinde yapılan bu inceleme, bu ülkelerin küresel üretim sistemine entegrasyon düzeylerini belirlemeyi ve hangi faktörlerin bu entegrasyonu artırdığını ortaya koymayı hedeflemektedir.
Yöntem: Araştırmada, Koopman vd. (2010) tarafından geliştirilen brüt ihracatı katma değer temelli ayrıştırma yöntemi kullanılarak OECD TiVA 2023 veri setinden elde edilen verilerle KDZ katılım endeksleri oluşturulmuştur. Panel veri analizi yoluyla ileri ve geri yönlü katılım oranlarını etkileyen faktörler incelenmiş, tüm sektörler için ve ayrıca otomotiv sektörü özelinde iki ayrı model tahmin edilmiştir.
Bulgular: Analiz sonuçları, ülkelerin yapısal özellikleri nedeniyle küresel değer zincirlerine (KDZ) katılım düzeylerinin farklı belirleyicilerden etkilendiğini ortaya koymaktadır. Panel veri analizinde genel ülke grubu düzeyinde istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Ancak ülke bazında gerçekleştirilen ayrı analizlerde, etkili faktörler ve bunların yönleri bakımından önemli farklılıklar gözlemlenmiştir. Ülke özelinde heterojenlik gösteren bu bulgular, yüksek teknoloji ihracatı, doğrudan yabancı yatırımlar ve patent başvurularının KDZ katılımı üzerinde anlamlı ve pozitif etkiler yarattığını ortaya koymaktadır. Buna ek olarak, küreselleşme düzeyi ile ekonomik karmaşıklık endeksinin de katılım üzerinde pozitif yönlü etkileri belirlenmiştir. Otomotiv sektörü özelinde yapılan değerlendirmelerde ise özellikle Ar-Ge kapasitesini temsil eden patent sayısı ile ekonomik karmaşıklığın belirleyici rol oynadığı görülmüştür. Nominal döviz kurunun etkisi sektörler arasında farklılık göstermekle birlikte, özellikle otomotiv sektörü kapsamında birçok ülke için KDZ katılımını pozitif ve istatistiksel olarak anlamlı düzeyde etkilediği tespit edilmiştir.
Sonuç ve Katkılar: Çalışma, Next-11 ülkelerinin küresel değer zincirlerine etkin katılımının yalnızca dış ticaret performanslarını artırmakla kalmayıp, aynı zamanda üretim yapılarında yapısal dönüşümü desteklediğini göstermektedir. Elde edilen bulgular, gelişmekte olan ülkelerde teknoloji, yatırım ve dışa açıklık temelli sanayi politikalarının önemini vurgulamaktadır. Ayrıca, döviz kurlarının KDZ katılımı üzerindeki olumlu etkilerinin, firmaların küresel rekabette avantaj elde etmesinde belirleyici bir unsur olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Sınırlılıklar: Çalışma, OECD TiVA veri setinin zaman ve ülke kapsamı ile sınırlıdır. Veri eksikliği nedeniyle İran ve Nijerya analize dahil edilememiştir. Ayrıca bazı potansiyel belirleyicilerin veri setinde yer almaması, analiz kapsamının genişletilmesini sınırlamıştır.
Küresel değer zincirleri (KDZ) Next-11 ülkeleri Katılım belirleyicileri Panel veri analizi
Purpose: This study aims to analyze the determinants of participation in global value chains (GVCs), which have become increasingly important within globalized production structures. Focusing specifically on the Next-11 countries, the research seeks to identify the degree of integration of these economies into the global production system and to explore the key factors that enhance this integration.
Methodology: The study constructs GVC participation indices using data from the OECD TiVA 2023 database, applying the value-added decomposition methodology developed by Koopman et al. (2010). A panel data analysis is employed to examine the factors influencing forward and backward participation rates. Two separate models are estimated: one covering all sectors and another focusing solely on the automotive sector.
Findings: The analysis reveals that due to structural differences across countries, the determinants of GVC participation vary significantly. While no statistically significant relationships were found at the panel level for the entire country group, country-specific estimations exhibit substantial heterogeneity in both the significance and direction of the effects. High-technology exports, foreign direct investment, and patent applications are found to have a significant and positive impact on GVC participation at the national level. Additionally, globalization and economic complexity also contribute positively. In the automotive sector, patent activity reflecting R&D capacity and economic complexity emerge as key determinants. Although the effect of nominal exchange rates varies across sectors, it is found to significantly and positively influence participation in many countries within the automotive sector.
Implications: The study demonstrates that effective participation in GVCs not only enhances trade performance but also supports structural transformation in the Next-11 economies. The findings underscore the importance of technology-driven, investment-oriented, and outward-looking industrial policies for developing countries. Furthermore, exchange rate policies that support competitiveness appear to play a crucial role in facilitating GVC integration.
Limitations: This research is constrained by the temporal and geographical coverage of the OECD TiVA database. Due to missing data, Iran and Nigeria were excluded from the analysis. Moreover, the absence of certain potentially relevant variables in the dataset limited the scope of the empirical investigation.
Global value chains (GVCs) Next-11 countries Determinants of participation Panel data analysis
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Panel Veri Analizi , Uluslararası İktisatta Bölgesel Gelişme ve Küreselleşme |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Gönderilme Tarihi | 11 Temmuz 2025 |
| Kabul Tarihi | 28 Ağustos 2025 |
| Erken Görünüm Tarihi | 15 Eylül 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 25 Eylül 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 9 Sayı: 2 |