Türk Bankacılık Sektöründe Penetrasyon; İnternet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık Ürünlerindeki Penetrasyonun Analizi

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 1, 24 - 57, 31.03.2018

Asuman Erben Yavuz , Şenol Babuşcu

Öz

Tasarruf sahipleri ile kaynak gereksinimi olanlar arasında transfer
işlemlerini sağlayan finansal sistemler içerisinde bankacılık sektörü ilk
sırada yer almaktadır. Bilgi çağı ile birlikte bankacılık sektörü de diğer tüm
alanlarda yaşanan büyük değişimin etkisi altında kalmış, yeni teknolojiler
geleneksel bankacılık yöntemlerini yapısal anlamda etkilemiştir. Bilgisayar
teknolojilerinin kullanımı ile başlayan süreç, internet teknolojilerinde
yaşanan gelişmelere bağlı olarak bankaları, internet bankacılığı ve mobil
bankacılık uygulamalarına yöneltmiştir. Artık dünyada şubesiz bankacılık
uygulamaları başlamıştır. Bu bağlamda, Türkiye’deki bankacılık sektörünün
internet bankacılığı ve mobil bankacılık ürünlerini ne düzeyde kullandıkları ve
müşterilerin bu ürünlere olan ilgisi önemli bir araştırma konusu haline
gelmiştir. Bu çalışmanın temel amacı, internet bankacılığı ve mobil bankacılık
ürünlerindeki penetrasyonun güncel durumunu belirlemektir. Bu amaç
doğrultusunda 2011-2016 yılları arası bankaların internet bankacılığı ve mobil
bankacılık ürünlerinin kullanım adet ve hacimleri derlenmiş, elde edilen
veriler doğrultusunda gelişmeler yorumlanmıştır. Belirlenen yıllar arası
internet bankacılığı ve mobil bankacılık için ayrı ayrı para transferleri,
ödemeler, kredi kartı işlemleri ve diğer finansal işlemlere yönelik verilerin
incelenmesi sonucunda, internet ve mobil bankacılık uygulamalarını
kullananların oranının her geçen yıl büyük oranlarda artış gösterdiği tespit
edilmiştir. Bu artışın önemli nedenlerin başında bankalar açısından ciddi
oranda maliyet giderlerin düşmesi, müşteriler açısından ise öncelikli zaman
tasarrufu olmak üzere internetin olduğu her yerden ve her zaman gerekli
bankacılık işlemlerini daha ucuz ve hızlı yoldan yapabilme gelmektedir.

Anahtar Kelimeler

Bankacılık, Bankacılık Penetrasyonu, Kayıt Dışı Ekonomi, İnternet Bankacılığı, Mobil Bankacılık

Kaynakça

• Akın, F. ve Karaboğa, K. (2011). Bireysel müşterilerin şubesiz bankacılık hizmetlerini kullanma kararına etki eden faktörlerin belirlenmesi üzerine bir araştırma: Bilecik Örneği. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, XXX(I), 301-320.Armağan, E. ve Temel, E. (2016). Türkiye’de internet bankacılığı kullanımında demografik faktörlerin tüketici algısına etkisi üzerine ampirik bir çalışma. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2), 411-436.Aytar, O., Yeğen, İ. ve Erdemir, N. K. (2012). Elektronik Şube ve Elektronik Bankacılık Hizmetleri. Uşak Üniversitesi Akademik Bilişim Konferansı, 1-3.Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, (BDDK), (2017). Türk Bankacılık Sektörü Temel Göstergeleri. 28 Eylül 2017 tarihinde http://www.bddk.org.tr/ WebSitesi/turkce/Raporlar/TBSGG/16208tbs_temel_gostergeler_raporu_haziran_2017.pdf, adresinden erişildi.Centeno, C. (2004). Adoption of Internet services in the Acceding and Candidate Countries, lessons from the Internet banking case. Telematics and Informatics, 21(4), 293-315. Coşkun, Ö. (2012). Bankacılık sektöründe alternatif dağıtım kanallarının müşteriler üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ufuk Üniversitesi, Ankara. Daniel, E. (1999). Provision of electronic banking in the UK and the Republic of Ireland. International Journal of Bank Marketing, 17(2), 72-83. Digitaltalks, (2016). Bankacılıkta İnovasyona İlişkin 10 Trend. 15 Eylül 2017 tarihinde http://www.digitaltalks.org/2016/03/09/bankacilikta-inovasyona-iliskin-trendler/, adresinden erişildi. Erkuş, H. ve Karagöz, K. (2009). Türkiye’de kayıt dışı ekonomi ve vergi kaybının tahmini. Maliye Dergisi, (156), 126-140.Eroğlu, N. ve Yücel, İ. S. (2012). Türkiye’deki kurumsal banka müşterilerinin internet bankacılığı kullanım eğilimlerini belirleyen başlıca faktörler üzerine ampirik bir çalışma. Marmara Üniversitesi, Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü E-Dergisi, 2(2), 1-25.Gündoğdu, F. ve Aksu, H. (2011). Mevduat bankacılığında karlılık ve makroekonomik değişkenler ilişkisi: Türkiye üzerine bir uygulama. Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, (25), 243-270.İnan, H., Nakıboğlu, B. ve Südaş, H. D. (2016). İnternet bankacılığına ilişkin tüketici tutumlarını etkileyen faktörlerin belirlenmesi: bir pilot uygulama. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(3), 165-182.İşler, A. U. (2015). Bankacılık sektöründe internet bankacılığı ve mobil bankacılık uygulamalarının e-hizmet kalitesinin kullanıcıları tarafından değerlendirilmesi: Kuveyt Türk örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük. Javelin, (2013). Aralık 2016 20 Eylül 2017 tarihinde https://www.javelinstrategy.com/ blog/omnichannel-next-challenge-fis adresinden erişildi.Kara, M. ve Hacıhasanoğlu, P. (2015). Bankacılıkta mobil pazarlama ve tüketici satın alma kararı üzerine etkisi: Yozgat örneği. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (10), 181-205. Karaarslan, E. (2010). Kayıt dışı istihdam ve neden olduğu mali kayıpların bütçe üzerindeki etkileri: Türkiye örneği. Mali Hizmetler Dergisi, (7), 1-268.Karjaluoto, H., Pikkarainen, T., Pikkarainen, K. ve Pahnila, S. (2004). Consumer Acceptance of Online Banking: An Extension of The Technology Acceptance Model. 12 Eylül 2017 tarihinde http://www.emeraldinsight.com/Insight/ ViewContestServlet?Filename=Published/EmeraldFullTextArticle/Articles/1720140303.html, adresinden erişildi. Malaquias, R. F. and Hwang, Y. (2016). An empirical study on trust in mobile banking: A developing country perspective. Computers in Human Behavior, 54, 453-461.Özer, Ö. (2016). Dijital Bankacılık Nedir?. 14 Eylül 2017 tarihinde http://ozgurfinans. com/dijital-bankacilik-nedir/, adresinden erişildi. Pala, E. ve Kartal, B. (2010). Banka müşterilerinin internet bankacılığı ile ilgili tutumlarına yönelik bir pilot araştırma. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(2), 43-61. Pickens, M., Porteouz, D. and Rothman, S. (2009). Scenarios for Branchless Banking in 2020?. CGAP&DFID, No: 57.Rakıcı, C. ve Aydoğdu, C. (2017). 2000 Yılı sonrası Türkiye’de vergi performansının değerlendirilmesi. Sosyoekonomi, 25(33), 221-239.Raza, S. S. (2010). Need for alternative delivery channels in promoting access to finance. Branchless Banking Conference 2010, Karachi.Sarılı, M. A. (2002). Türkiye’de kayıt dışı ekonominin boyutları, nedenleri, etkileri ve alınması gereken tedbirler. Bankacılar Dergisi, (41), 32-50.Savram, M. ve Karakoç, A. (2012). Bankacılık sektöründe itibar riskinin önemi. In International Conference On Euroasian Economies, Almaata, Kazakistan, Bildiriler Kitabı (328-332).Selman, F. (2007). Kayıt dışı ekonomi ve Türkiye’deki boyutu. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.Seyrek, İ. H. ve Akşahin, A. (2016). Mobil bankacılık uygulamaları kalite faktörlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile karşılaştırılması. International Review of Economics and Management, 4(3), 47-61.Shaikh, A. A. and Karjaluoto, H. (2015). Mobile banking adoption: A literature review. Telematics and Informatics, 32(1), 129-142.Shy, O. ve Tarkka, J. (2002). The market for electronic cash cards. Journal of Money, Credit and Banking, 34(2), 299-314.Şengür, M. ve Taban, S. (2016). Gelir dağılımı-tasarruf ilişkisi: Türkiye’de hanehalkı gelir türünün tasarruflar üzerindeki etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 49-72. Türkiye Bankalar Birliği (TBB), (2016). TBB/İstatistiki Raporlar, Çağrı Merkezi İstatistikleri, Aralık 2011-2016.Türkiye Bankalar Birliği (TBB). (2016). 6.10.2016 Tarihi İtibariyle Gruplar Bazında, Banka ve Bankaların Şube Sayıları. 15 Eylül 2017 tarihinde https://www.tbb.org.tr/modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp, adresinden erişildi.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), (2017). Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, 2016, TÜİK Haber Bülteni, Sayı: 24638.Uzun, U. ve Berberoğlu, M. (2017). İnternet bankacılığı hizmetlerinin banka performansı üzerine etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 51-62.Van der Boor, P. Oliveira, P. and Veloso, F. (2014). Users as innovators in developing countries: The global sources of innovation and diffusion in mobile banking services. Research Policy, 43(9), 1594-1607.We Are Social, (2017). Digital in 2017 Global Overview, 15 Eylül 2017 tarihinde https://wearesocial.com/special-reports/digital-in-2017-global-overview, adresinden erişildi. Yurdakul, F. (2014). Türkiye’de kayıtdışı ekonomi: bir model denemesi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(4), 205-221.Yurttadur, M. ve Süzen, E. (2016). Türkiye’de banka müşterilerinin internet bankacılığına yaklaşımlarının incelenmesi üzerine bir uygulama. Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 93-120.