Measuring Financial Soundness with Financial Ratios: A Research on Wood Products Including Furniture Companies Traded in Borsa İstanbul

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 83 - 107, 30.09.2023

Hasan Türedi Duygu Celayir Kaan Ramazan Çakalı Gürol Baloğlu

Öz

Purpose: Whether the businesses are financially successful or not is an important issue for all their stakeholders. For this reason, it is extremely important to determine and monitor the financial level of the enterprises. The aim of the study is to analyze the financial success of Wood Products Including Furniture companies in Borsa Istanbul with different methods and to determine the relationship between their financial success and their financial performance/success.
Methodology: The financial soundness of these enterprises for the period 2018-2022 was analyzed with 6 different methods (three different versions of the Altman model, Zmijewski, Fulmer, Grover) and financial performance relations were calculated with Spearman's correlation analysis.
Findings: The results obtained reveal that the SUMAS enterprise is financially successful for all years according to all model results, however, the results of the models used for other enterprises differ from each other in some periods. When evaluated in general, it was determined that the results of Altman Z, Altman Z՛՛ and Zmijewski models were similar. In the sector/line of business analysis, it was determined that the sector was in the gray zone for all years according to the results of the Altman Z՛ model, however, in the calculations made according to other models, the sector averages for all years were evaluated with a low risk of bankruptcy.
Implications: In the analysis conducted for the relationship between financial performance and financial success, a positive and significant relationship was found between Tobin's Q values and Altman Z, Altman Z՛, Altman Z՛՛ and Grover model results. This study, which was carried out using different methods, is a guide for researchers and practitioners in the sector.
Limitations: Due to the difficulty in accessing the financial statements of the all enterprises operating in the Wood Products Including Furniture sector in Türkiye, the study was limited to the enterprises traded on the BIST.

Anahtar Kelimeler

Financial ratios, Financial soundness, Discriminant analysis

Finansal Oranlarla Mali Sağlamlık Ölçümü: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Orman Ürünleri ve Mobilya İşletmeleri Üzerine Bir Araştırma

Öz

Amaç: İşletmelerin mali/finansal açıdan başarılı olup olmadıkları tüm paydaşları açısından önem arz eden bir husustur. Bu sebeple, işletmelerin mali açıdan ne düzeyde olduklarının tespiti ve izlenmesi son derece önemlidir. Çalışmanın amacı; Borsa İstanbul’da yer alan Orman Ürünleri ve Mobilya işletmelerinin mali başarılarının farklı yöntemlerle analiz edilmesi ve mali başarıları ile mali performansları/ başarıları arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir.
Yöntem: Söz konusu işletmelerin 2018-2022 dönemi için mali sağlamlıkları 6 farklı yöntem (Altman modelinin üç farklı versiyonu, Zmijewski, Fulmer, Grover) ile analiz edilmiş ve Spearman’s korelasyon analizi ile mali performans ilişkileri hesaplanmıştır.
Bulgular: Elde edilen sonuçlar, SUMAS işletmesinin tüm yıllar için tüm model sonuçlarına göre mali açıdan başarılı olduğunu, buna karşın diğer işletmeler için kullanılan modellerin sonuçlarının bazı dönemlerde birbirinden farklılaştığını ortaya koymaktadır. Genel olarak değerlendirildiğinde ise Altman Z, Altman Z՛՛ ve Zmijewski modellerinin sonuçlarının benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Yapılan sektör/işkolu analizinde ise Altman Z՛ modeli sonuçlarına göre sektörün tüm yıllar için gri bölgede yer aldığı, buna karşın diğer modellere göre yapılan hesaplamalarda tüm yıllar için sektör ortalamalarının iflas riski düşük olacak şekilde değerlendirildiği belirlenmiştir.
Sonuç ve Katkılar: Mali performans ile mali başarı arasındaki ilişkiye yönelik gerçekleştirilen analizlerd ise Tobin’s Q değerleri ile Altman Z, Altman Z՛, Altman Z՛՛ ve Grover modeli sonuçları arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Farklı yöntemler kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışma, araştırmacılara ve sektördeki uygulayıcılara yol gösterici niteliktedir.
Sınırlılıklar: Türkiye’de Orman Ürünleri ve Mobilya sektöründe faaliyet gösteren bütün işletmelerin mali tablolarına erişimdeki zorluk sebebi ile çalışma BİST’de işlem gören işletmelerle sınırlı tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Finansal oranlar, Mali sağlamlık, Diskriminant analizi

Kaynakça

• Akın Aksoy, E. E. ve Kandil Göker, İ. E. (2018). Bankacılık Sektöründe Finansal Risklerin Z-Skor ve Bankometer Metodları ile Tespiti: Bist’te İşlem Gören Ticari Bankalar Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), 418-438. ttps://doi.org/10.31460/mbdd.377424
• Aksoy, B. ve Boztosun, D. (2019). İmalat İşletmelerinde Makine Öğrenmesi Yöntemleri Kullanılarak Finansal Başarısızlık Tahmini ve Sınıflandırma Performansının Karşılaştırılması: Borsa İstanbul Örneği. 2.Uluslararası Bankacılık Kongresi, 19-20 Nisan 2019, Çorum.
• Aktaş, R., Dolunay, M. ve Yıldız, B. (2003). Mali Başarısızlığın Öngörülmesi: İstatistiksel Yöntemler ve Yapay Sinir Ağı Karşılaştırması. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 58(4), 1-24.
• Akyüz, K. C., Yıldırım, İ., Akyüz, İ. ve Tugay, T. (2017). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri Sanayi İşletmelerinin Finansal Başarısızlık Düzeylerinin Oran Analizi ve Diskriminant Analizi Yöntemleri Kullanılarak Ölçülmesi. Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 13(1), 60-74.
• Akyüz, F. (2020). Taş ve Toprağa Dayalı Sektörde Faaliyet Gösteren Şirketlerin Finansal Başarısızlık Risklerinin Tahmin Edilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 40-51. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.652278
• Altınbaş Tutar, E. ve Medetoğlu, B. (2022). Altman Z Skor Modeli ile BİST Spor Endeksinde İşlem Gören İşletmelerin Finansal Durumlarının Değerlendirilmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5(1), 15-26. https://doi.org/10.38120/banusad.1103181
• Altman, E.I. (1968). Financial Ratios, Discriminant Analysis And The Prediction of Corporate Bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609. http://dx.doi. org/10.1111/j.1540-6261.tb00843.x.
• Altman, E. I. (1983). Corporate Financial Distress A Complete Guide to Predicting, Avoiding, and Dealing with Bankruptcy. New York: Wiley And Sons.
• Altman, E., Hartzell, ve Peck, M. (1995). Emerging Markets Corporate Bonds: A Scoring System. New York: Wiley And Sons.
• Altman, E. I. (2000). Predicting Financial Distress of Companies: Revisiting Z-Score and Zeta Models, Stern School of Business, New York University.
• Altman, E. I. (2002). Corporate Distress Prediction Models in A Turbulent Economic and Basel II Environment. Social Science Research Network, NYU Working Paper No. FIN-02-052, 10–16.
• Altman, E. I. ve Hotchkiss, E. (2006). Corporate Financial Distress and Bankruptcy: Predict and Avoid Bankruptcy, Analyze and Invest in Distressed Debt. New Jersey: Wiley.
• Altman, E. I., Zhang, L. ve Yen, J. (2007). Corporate Financial Distress Diagnosis in China, Working Paper, New York University Salomon Center.
• Apan, M., Öztel, A. ve İslamoğlu, M. (2018). Comparative Empirical Analysis of Financial Failures of Enterprises with Altman Z-score and VIKOR Methods: BIST Food Sector Application. Australian Accounting, Business and Finance Journal, 12(1), 77-101. https://doi.org/10.14453/aabfj.v12i1.6
• Beaver, W. (1966). Financial Ratios as Predictors of Failure. Journal of Accounting Research, 4, 71-111.
• Coşkun, E. ve Sayılgan, G. (2008). Finansal Sıkıntının Dolaylı Maliyetleri: İMKB'de İşlem Gören Şirketlerde Bir Uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(3), 45-66.
• Çakalı, K. R. (2021). İşletmelerde Finansal Başarısızlık Tahmini: Springate Modeli Uygulaması. IV. Uluslararası Ekonomi, Siyaset ve Yönetim Sempozyumu, 7-8 Ekim, Diyarbakır.
• Çelik, M. S. (2018). Altman Z Skor Modeli Kullanılarak BİST-30 Endeksinde Yer Alan İmalat Şirketlerinin Finansal Başarısızlık Riskinin Tahmin Edilmesi. 5th International Congress on Political, Economic and Social Studies, 26-29 Ekim, Niğde.
• Chan, N. (2016). The Analysis of Delisting Decision of Garment Companies Observed from the Aspect of Bankruptcy Prediction, Compatibility with Income Statement and Auditor’s Opinion. International Journal of Organizational Innovation, 9(2), 60-75.
• Deakin, E. B. (1976). Distributions of Financial Accounting Ratios: Some Empirical Evidence, The Accounting Review, 51, 90-96.
• Ege, İ., Topaloğlu, E. E. ve Erkol, A. Y. (2017). Fulmer Modeline Dayalı Finansal Başarısızlık ile Finansal Performans İlişkisi: İmalat Sanayi Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 74, 119-132.
• Fidan, E. M. (2021). BİST’te İşlem Gören Tekstil, Giyim Eşyası ve Deri Sektörü İşletmelerinin Altman-Z Skor Yöntemi ile Finansal Başarısızlık Tahmini. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 1945–1969. https://doi.org/10.20491/isarder.2021.1239
• Fulmer, J. G. (1984). A Bankruptcy Classification Model for Small Firms. Journal of Commercial Bank Lending, 66 (11), 25-37.
• Güler Özçalık, S. ve Aytekin, S. (2018). Fulmer Modelinin Belirleyicileri: Finansal Performans Açısından Bir Değerlendirme. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 17. UİK Özel Sayısı, 281-292.
• Gümüş, U. T., Bilge, E., ÖZDEMİR, G. ve Sarak, G. (2017). Bist 100’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Finansal Performanslarının Altman-Z Skor Yöntemiyle İncelenmesi. International Journal of Academic Value Studies, 3(12), 129-135. https://doi.org/10.23929/javs.194
• Hantono, H. (2019). Predicting Financial Distress Using Altman Score, Grover Score, Springate Score, Zmijewski Score (Case Study On Consumer Goods Company). Accountability, 8(1), 1-16. https://doi.org/10.32400/ja.23354.8.1.2019.1-16
• Jawabreh, O. A. A., Al Rawashdeh F. ve Senjelawi, O. (2017). Using Altman’s Z-Score Model to Predict the Financial Failure of Hospitality Companies-Case of Jordan. International Journal of Informatıon, Business and Management, 9(2), 141-157.
• Kayalı, N. ve Doğan, İ. (2018). Kurumsal Yönetim Derecelendirme Notu ile İşletmelerin Finansal Başarıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 78, 111-124. https://doi.org/10.25095/mufad.412537
• Kendirli, S. ve Çıtak, F. (2022). Altman Modeli ile Finansal Başarısızlık Tahmini: BİST Orman, Kâğıt ve Basım Endeksinde Faaliyet Gösteren Şirketlerde Bir Uygulama. Econder International Academic Journal, 6(1), 86-97. https://doi.org/10.35342/econder. 1077823
• Khawaja, M. J. (2023). Predicting Financial Failure using Altman’s Z-Score Model:Evidence from CommercialBanks in Pakistan. Annals of Social Sciences and Perspective, 4(1), 91-102. https://doi.org/10.52700/assap.v4i1.252
• Kulalı, İ. (2016). Altman Z-Skor Modelinin BİST Şirketlerinin Finansal Başarısızlık Riskinin Tahmin Edilmesinde Uygulanması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(27), 283-291. https://doi.org/10.17130/10.17130/ijmeb.2016.12.27.1076
• Kürklü, E. ve Türk, Z. (2017). Financial Failure Estimate in BIST Companies with Altman (Z Score) and Springate (S Score) Models. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-14.
• Lestari, R. M. E., Situmorang, M., Pratama, M. I. P. ve Bon, A. T. (2021). Financial Distress Analysis Using Altman (Z-Score), Springate (S-Score), Zmijewski (X-Score), and Grover (G-Score) Models in the Tourism, Hospitality and Restaurant Subsectors Listed on the Indonesia Stock Exchange Period 2015- 2019, 11st Annual International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, 7-11 Mart, Singapur.
• Manaser, S. ve Al-Oshaibat, S.D. (2020). Validity of Altman Z-Score Model to Predict Financial Failure: Evidence from Jordan. International Journal of Economics and Finance, 10(8), 181-189. https://doi.org/10.5539/ijef.v10n8p181
• Medetoğlu, B. ve Tutar, S. (2023). Springate S ve Fulmer H Skor Modelleri ile Finansal Başarısızlık Tespiti: Borsa İstanbul Tekstil, Giyim Eşyası ve Deri Sektörü Üzerine Bir Uygulama. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 307-319. https://doi.org/10.31671/ doujournal.1186265
• Milasinovic, M., Knezevic, S. ve Mitrovic, A. (2019). Bankruptcy Forecasting of Hotel Companies in the Republic of Serbia Using Altman’s Z-Score Model. Hotel and Tourism Management, 7(2), 87-95. https://doi.org/10.5937/menhottur1902087M
• Mucuk, İ. (2018). Modern İşletmecilik. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
• Özdemir, F. S. (2011). Finansal Başarısızlık ve Finansal Tablolara Dayalı Tahmin Yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Susetyo, A. ve Susilowati, D. (2023). Hotel Chain Bankruptcy Prediction: Comparison of the Altman, Springate, and Zm,jewski Models, International Students’ Conference on Accounting & Business, 25 Mayıs, Endonezya.
• Şahin, T. ve Özkan, N. (2022). Covid-19’un Borsa İstanbul’da İşlem Gören Otomotiv Firmalarının Finansal Başarısına Etkisi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(3), 516-527. https://doi.org/10.29106/fesa.1152427
• Şakar, T. ve Yaman, K. (2022). Borsada İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin İflas Riskini Tahmin Etmede Altman Modeli Uygulaması. Toros Üniversitesi İİSBF Sosyal Bilimler Dergisi, 9(17), 28-41. https://doi.org/10.54709/iisbf.1205809
• Tahu, G. P. (2019). Predicting Financial Distress of Construction Companies in Indonesia: A Comparison of Altman Z-Score and Springate Methods. International Journal of Sustainability, Education and Global Creative Economic, 2(2), 7-12. https://doi.org/10.1234/ijsegce.v3i1.84
• Tekin, B. ve Gör, Y. (2022). Finansal Başarısızlık Tahmin Modelleri ve Bankacılık Sektörü Mali Tabloları Üzerinden Bir Uygulama: Altman ve Springate Modelleri. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 373-404. https://doi.org/10.14520/adyusbd.992296
• Tobin, J. (1969). A General Equilibrium Approach to Monetary Theory. Journal of Money, Credit and Banking, 1(1), 15-29.
• Wilcox, J. (1971). Simple Theory of Financial Ratios as Predictors of Failure. Journal of Accounting Research, 9(2), 389-345.
• Yaman, S. ve Korkmaz, T. (2021). Finansal Başarısızlık Modellerinin Çalışma Sermayesi Yatırım ve Finansman Politikaları Doğrultusunda İncelenmesi: BİST’de Karşılaştırmalı Bir Uygulama. Gaziantep University Journal of Social Sciences. 20(2), 591-610. https://doi.org/10.21547/jss.857946
• Zmijewski, M. E. (1984). Methodological Issues Related to the Estimation of Financial Distress Prediction Models. Journal of Accounting Research, 59-82.
• www.kap.org.tr.