Taraftarların Sosyal Medyada Takımlarını Takip Etme Motivasyonlarının Kullanımlar ve Doyumlar Teorisi Bağlamında İncelenmesi: Bir Ölçek Geliştirme Çalışması

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 1, 72 - 93, 25.03.2022

Fatih Çelik

https://doi.org/10.29228/itamder.58033

Cited By: 1

Öz

Sosyal medya, spor kulüpleri ve spor tüketicileri olan taraftarlar arasındaki ilişki ve iletişimin şeklini değiştirmiştir. Bu süreçte taraftarların takımlarını sosyal medyada takip etme motivasyon ve alışkanlıklarını anlamak hem araştırmacılar hem de spor uygulamacıları için önemlidir. Literatürde bu motivasyonları tespit etmek için birçok araştırma yapılmasına rağmen, bu çalışmaların birçoğu Batı toplumları üzerinde gerçekleştirilmiştir. Türkiye gibi Doğu toplumlarında taraftarın takımlarını sosyal medyada takip etme motivasyonlarına yönelik sınırlı sayıda araştırma yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, kullanımlar ve doyumlar teorisinden hareketle, Türk taraftarların destekledikleri takımları sosyal medya platformlarında hangi motivasyonlar nedeniyle takip ettiklerini keşfetmeye çalışmaktır. Bu amaç, bir ölçek geliştirme çalışması ile yerine getirilmeye çalışılmıştır. Bunun için, kota örneklem yöntemi kullanılarak taraftarlardan çevrimiçi ortamda veriler toplanmıştır (N = 534; 391 erkek; Ort. = 27.85 yaş, SS = 8.15). Yapılan açımlayıcı faktör analizi sonucunda, toplam 36 madde ve haber ve bilgi, taraftarlık, promosyon, etkileşim ve eğlence olmak üzere beş faktörlük bir yapı ortaya çıkmıştır. Daha sonra gerçekleştirilen doğrulayıcı faktör analizi neticesinde ölçeğin faktör yapısı doğrulanmıştır. Ayrıca, ölçeğin birleşim ve ayrışım geçerliğine sahip olduğu ve içsel tutarlılık ve birleşik güvenirlik açısından ölçümün güvenilir olduğu tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bu çalışmanın kültürel bağlamda literatürdeki önemli bir boşluğu doldurması ve spor uygulayıcılarına önemli iç görüler sağlaması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Spor iletişimi, sosyal medya, sosyal medya motivasyonları, kullanımlar ve doyumlar teorisi, ölçek geliştirme

Investigation of Fan’s Motivations to Follow Their Team on Social Media Based on Uses and Gratifications Theory: A Scale Development Study

Öz

Social media has changed the way of relationships and communication between sports clubs and fans who are sports consumers. In this process, it is important for both researchers and sports practitioners to understand the motives and habits of fans to follow their teams on social media. Although many studies have been conducted in the literature to identify these motives, most of these studies have been conducted on the Western population. A limited number of studies have been conducted on supporters' motivations to follow their teams in Eastern populations such as Turkey. This study aims to discover what motivations Turkish fans follow on social media platforms, based on the uses and gratifications theory. This aim was tried to be realized with a scale development study. Data were collected online from the fans (N = 534; 391 male; M = 27.85 years, SD = 8.15) using the quota sampling method. As a result of the exploratory factor analysis, a total of 36 items and a five-factor structure emerged as news and information, fandom, promotion, interaction, and entertainment. Then, the scale's factor structure was confirmed through confirmatory factor analysis. In addition, it has been determined that the scale has convergent and discriminant validity, and the measurement is reliable in terms of internal consistency and composite reliability. In conclusion, this study is expected to fill an important gap in the literature in the cultural context and provide important insights to sports practitioners.

Anahtar Kelimeler

Sport communication, social media, social media motives, uses and gratifications theory, scale development

Kaynakça

• Abeza, G., O’Reilly, N., Séguin, B. ve Nzindukiyimana, O. (2015). Social media scholarship in sport management research: A critical review. Journal of Sport Management, 29(6), 601-618. Doi: 10.1123/JSM.2014-0296
• Achen, R. M., Kaczorowski, J., Horsmann, T. ve Ketzler, A. (2020). Comparing organizational content and fan interaction on Twitter and Facebook in United States professional sport. Managing Sport and Leisure, 25(5), 358-375. Doi: 10.1080/23750472.2020.1723432
• Akkaya, Ö. (2016). Sosyal medya ve spor pazarlaması i̇lişkisi taraftar tutumlarını belirlemeye yönelik bir araştırma: Beşiktaş Spor Kulübü örneği (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Altunışık, R. (2008). Anketlerde veri kalitesinin iyileştirilmesi için öntest (pilot test) yöntemleri. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 1(2), 1-17.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2012). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Spss uygulamalı (7. Baskı). Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arbuckle, J. (2014). Amos (Version 24.0) [Computer Program] (Versiyon 24). Chicago: IBM SPSS.
• Atalı, L. (2013). Türkiye Futbol Federasyonu Spor Toto Süper Ligi spor kulüplerinin ve taraftarlarının Facebook kullanımı (Doktora Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Blaszka, M., Burch, L. M., Frederick, E. L., Clavio, G. ve Walsh, P. (2012). #Worldseries: An empirical examination of a Twitter hashtag during a major sporting event. International Journal of Sport Communication, 5(4), 435-453. Doi: 10.1123/ijsc.5.4.435
• Bowman, N. D. ve Cranmer, A. G. (2014). SocialMediaSport: Theoretical implications for the reified relationship between spectator and performer. İçinde A. Billings ve M. Hardin (Ed.), Handbook of sport and new media (ss. 213-234). London: Routledge.
• Browne, B. L., Aruguete, M. S., McCutcheon, L. E. ve Medina, A. M. (2018). Social and emotional correlates of the fear of missing out. North American Journal of Psychology, 20(2), 341-354.
• Browning, B. ve Sanderson, J. (2012). The positives and negatives of Twitter: Exploring how student-athletes use Twitter and respond to critical tweets. International Journal of Sport Communication, 5(4), 503-521. Doi: 10.1123/ijsc.5.4.503
• Büyüköztürk, Ş. (2012, Mayıs 14). Örnekleme yöntemleri. Erişim linki http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar/21082015162828.pdf
• Carpenter, S. (2018). Ten steps in scale development and reporting: A guide for researchers. Communication Methods and Measures, 12(1), 25-44. Doi: 10.1080/19312458.2017.1396583
• Checchinato, F., Disegna, M. ve Gazzola, P. (2015). Content and feedback analysis of Youtube videos: Football clubs and fans as brand communities. Journal of Creative Communications, 10(1), 71-88. Doi: 10.1177/0973258615569954
• Chong, W. Y., Lim, P. K. ve Koay, K. Y. (2020). A validation of a multidimensional cyberloafing scale using partial least squares—Structural equation modelling (PLS-SEM). International Journal of Business Information Systems, 1(1). Doi: 10.1504/IJBIS.2020.10035045
• Clark, L. A. ve Watson, D. (1995). Constructing validity: Basic issues in objective scale development. Psychological Assessment, 7(3), 309-319. Doi: 10.1037/1040-3590.7.3.309
• Clavio, G. (2008). Uses and gratifications of internet collegiate sport message board users (Doktora Tezi). Indiana University School of Health, Physical Education and Recreation, Indiana.
• Clavio, G. ve Kian, T. M. (2010). Uses and gratifications of a retired female athlete’s Twitter followers. International Journal of Sport Communication, 3(4), 485-500. Doi: 10.1123/ijsc.3.4.485
• Clavio, G. ve Walsh, P. (2014). Dimensions of social media utilization among college sport fans. Communication & Sport, 2(3), 261-281. Doi: 10.1177/2167479513480355
• Çelik, F. (2019). Dijital alanda kurumsal spor iletişimi: Spor kulüpleri ve taraftarların sosyal medya kullanımları üzerine araştırma (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Çelik, F. ve Özkara, B. (2022). Gelişmeleri kaçırma korkusu (FoMO) ölçeği: Sosyal medya bağlamına uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları / Studies in Psychology, 42(1). Doi: 10.26650/SP2021-838539
• Dash, G. ve Paul, J. (2021). CB-SEM vs PLS-SEM methods for research in social sciences and technology forecasting. Technological Forecasting and Social Change, 173, Doi: 10.1016/j.techfore.2021.121092
• Dhir, A., Talwar, S., Kaur, P., Budhiraja, S. ve Islam, N. (2021). The dark side of social media: Stalking, online self‐disclosure and problematic sleep. International Journal of Consumer Studies, 45(6), 1373-1391. Doi: 10.1111/ijcs.12659
• Dittmore, S. W., Mccarthy, T. S., Chad, M. ve Clavio, G. (2013). Perceived utility of official university athletic Twitter accounts: The opinions of college athletic administrators. Journal of Issues in Intercollegiate Athletics, 6(1), 285-305.
• Field, A. P. (2009). Discovering statistics using SPSS: And sex, drugs and rock “n” roll (Third edition). Los Angeles: SAGE Publications.
• Filo, K., Lock, D. ve Karg, A. (2015). Sport and social media research: A review. Sport Management Review, 18(2), 166-181. Doi: 10.1016/j.smr.2014.11.001
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39. Doi: 10.2307/3151312
• Frederick, E. L., Clavio, G. E., Burch, L. M. ve Zimmerman, M. H. (2012). Characteristics of users of a mixed- martial-arts blog: A case study of demographics and usage trends. International Journal of Sport Communication, 5(1), 109-125. Doi: 10.1123/ijsc.5.1.109
• Funk, D. C., Beaton, A. ve Alexandris, K. (2012). Sport consumer motivation: Autonomy and control orientations that regulate fan behaviours. Sport Management Review, 15(3), 355-367. Doi: 10.1016/j.smr.2011.11.001
• Gibbs, C. (2013). Twitters impact on sports media relations (Doktora Tezi). Stirling University, School of Communications, Media and Culture, Stirling.
• Gibbs, C., O’Reilly, N. ve Brunette, M. (2014). Professional team sport and Twitter: Gratifications sought and obtained by followers. International Journal of Sport Communication, 7(2), 188-213. Doi: 10.1123/IJSC.2014-0005
• Hair, J. F., Black, C. W., Babin, J. B. ve Anderson, E. R. (2019). Multivariate data analysis (Eighth edition). Andover, Hampshire: Cengage.
• Hambrick, M. E., Simmons, J. M., Greenhalgh, G. P. ve Greenwell, T. C. (2010). Understanding professional athletes’ use of Twitter: A content analysis of athlete tweets. International Journal of Sport Communication, 3(4), 454-471. Doi: 10.1123/ijsc.3.4.454
• Hu, L. ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. Doi: 10.1080/10705519909540118
• Hur, Y., Ko, Y. J. ve Valacich, J. (2007). Motivation and concerns for online sport consumption. Journal of Sport Management, 21(4), 521-539. Doi: 10.1123/jsm.21.4.521
• James, J. D. ve Ridinger, L. L. (2002). Female and male sport fans: A comparison of sport consumption motives. Journal of Sport Behavior, 25(3), 260-278.
• Katz, E., Blumler, G. J. ve Gurevitch, M. (1974). Utilization of mass communication by the individual. İçinde E. Katz ve G. J. Blumler (Ed.), The Uses of mass communications: Current perspectives on gratifications research (ss. 19-32). Beverly Hills: Sage Publications.
• Kemp, S. (2022a, Ocak 26). Digital 2022: Global overview report. Erişim linki https://datareportal.com/reports/digital-2022-global-overview-report
• Kemp, S. (2022b, Şubat 15). Digital 2022: Turkey. Erişim linki https://datareportal.com/reports/digital-2022-turkey
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (Fourth edition). New York: The Guilford Press.
• Kock, F., Berbekova, A. ve Assaf, A. G. (2021). Understanding and managing the threat of common method bias: Detection, prevention and control. Tourism Management, 86, 104330. Doi: 10.1016/j.tourman.2021.104330
• Koçak, A. ve Arun, Ö. (2006). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 4(3), 21-28.
• Leech, N. L., Barrett, K. C. ve Morgan, G. A. (2014). IBM SPSS for intermediate statistics: Use and interpretation (Fifth edition). New York, NY: Routledge, Taylor ve Francis Group.
• Leong, L.-Y., Hew, T.-S., Ooi, K.-B. ve Wei, J. (2020). Predicting mobile wallet resistance: A two-staged structural equation modeling-artificial neural network approach. International Journal of Information Management, 51, 102047. Doi: 10.1016/j.ijinfomgt.2019.102047
• Li, B., Dittmore, S. W., Scott, O. K. M., Lo, W. ve Stokowski, S. (2019). Why we follow: Examining motivational differences in following sport organizations on Twitter and Weibo. Sport Management Review, 22(3), 335-347. Doi: 10.1016/j.smr.2018.04.006
• Mangold, W. G. ve Faulds, D. J. (2009). Social media: The new hybrid element of the promotion mix. Business Horizons, 52(4), 357-365. Doi: 10.1016/j.bushor.2009.03.002
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve eğitim bilimleri araştırmalarında evren-örneklem sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özmen, Ş. (2011). Çevre i̇letişimi: Çevre haberlerinin yapısal analizi ve okuyucu farkındalığı (Doktora Tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Pallant, J. (2016). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using IBM SPSS (Sixth edition). Maidenhead New York: McGraw Hill Education.
• Perse, E. M. ve Ferguson, D. A. (1993). The impact of the newer television technologies on television satisfaction. Journalism Quarterly, 70(4), 843-853. Doi: 10.1177/107769909307000410
• Presser, S., Couper, M. P., Lessler, J. T., Martin, E., Martin, J., Rothgeb, J. M. ve Singer, E. (2004). Methods for testing and evaluating survey questions. Public Opinion Quarterly, 68(1), 109-130. Doi: 10.1093/poq/nfh008
• Pundir, V., Devi, E. B. ve Nath, V. (2021). Arresting fake news sharing on social media: A theory of planned behavior approach. Management Research Review, 44(8), 1108-1138. Doi: 10.1108/MRR-05-2020-0286
• Rubin, M. A. (2009). Uses-and-gratifications perspective on media effects. İçinde J. Bryant ve M. B. Oliver (Ed.), Media effects: Advances in theory and research (3. Baskı, ss. 165-184). New York: Routledge.
• Ruggiero, T. E. (2000). Uses and gratifications theory in the 21st century. Mass Communication and Society, 3(1), 3-37. Doi: 10.1207/S15327825MCS0301_02
• Ruihley, B. J. ve Hardin, R. L. (2011). Message boards and the fantasy sport experience. International Journal of Sport Communication, 4(2), 233-252. Doi: 10.1123/ijsc.4.2.233
• Sanderson, J. (2013). From loving the hero to despising the villain: Sports fans, facebook, and social identity threats. Mass Communication and Society, 16(4), 487-509. Doi: 10.1080/15205436.2012.730650
• Schubert, M. ve Seyffert, J. (2017). Fan motives for interacting on social media – the example of the International Table Tennis Federation and Facebook. Current Issues in Sport Science (CISS), 2, 1-11. Doi: 10.15203/CISS_2017.004
• Sekaran, U. (2003). Research methods for business: A skill-building approach (4. Baskı). New York: John Wiley &Sons.
• Seo, W. J. ve Green, B. C. (2008). Development of the motivation scale for sport online consumption. Journal of Sport Management, 22(1), 82-109. Doi: 10.1123/jsm.22.1.82
• Stavros, C., Meng, M. D., Westberg, K. ve Farrelly, F. (2014). Understanding fan motivation for interacting on social media. Sport Management Review, 17(4), 455-469. Doi: 10.1016/j.smr.2013.11.004
• Swank, J. M. ve Mullen, P. R. (2017). Evaluating evidence for conceptually related constructs using bivariate correlations. Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 50(4), 270-274. Doi: 10.1080/07481756.2017.1339562
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). Boston Munich: Pearson.
• Thompson, A.-J., Martin, J. A., Gee, S. ve Eagleman, N. A. (2014). Examining the development of a social media strategy for a national sport organisation a case study of tennis New Zealand. Journal of Applied Sport Management, 6(2), 42-63.
• Wieland, A., Kock, F. ve Josiassen, A. (2018). Scale purification: State-of-the-art review and guidelines. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30(11), 3346-3362. Doi: 10.1108/IJCHM-11-2017-0740
• Worthington, R. L. ve Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. Doi: 10.1177/0011000006288127