2000’li Yıllarda Avrupa Birliği ve Avrupa Birliği’nin Uluslararası Sistemde Aktör Olma Sorunu

Yıl 2021, Cilt: 3 Sayı: 1, 71 - 89, 19.07.2021

Kadir Kağan Taner

Öz

Literatürde genel kabul gördüğü üzere Avrupa’da bir birlik oluşturma projesi tarihsel süreçte kümülatif bir şekilde ortaya çıkan bir fikirdir. Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra uluslararası sistemin merkezinin Avrupa’dan Atlantik ve Avrasya’ya kayması ile beraber iki büyük savaşla ekonomik ve teknolojik birikimini tüketmiş Avrupa Devletleri için Avrupa Birliği (AB), özellikle Soğuk Savaş Dönemi’nde üye devletler nezdinde önemli bir dayanışma noktası olmuştur. Detante Dönemi ile beraber Avrupa Toplulukları’nın kurulması ile birlikte oluşan istikrar ortamı da sistemdeki diğer aktörlerin Avrupa’ya ilgisi artmıştır. Ancak Soğuk Savaş’ın sona ermesinin ardından Maastricht Antlaşması (AB Kurucu Antlaşması) ile kurulan Birliğin, uluslararası sistemde etkili bir aktör olup olamayacağı önemli soru işareti olarak kalmıştır. Diğer bir deyişle belirtirsek AB projesinin subranasyonel karakterli bir konfederasyon olarak Avrupa Birleşik Devletleri’ne uzanacak sürecin öncü parçası mı olacağı yoksa sıklıkla Soğuk Savaş Dönemi ve sonrasında kurulan bir iş birliği örgütü mü olacağı düşüncesini tartışılmaya başlanmıştır. Amaçladığı hedefler dahilinde AB’nden beklenen ise bu projenin Birleşik Avrupa’ya dönüşmesi yönünde olup, çalışma kapsamında söz konusu bu amacın hangi düzeyde gerçekleştirildiği neo realist kuramın öncüsü Kenneth Waltz’un görüşleri bağlamında analiz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Entegrasyon, Avrupa Birliği, BREXIT, Kenneth Waltz, Almanya

THE EUROPEAN UNION IN THE 2000s AND THE PROBLEM OF THE EUROPEAN UNION TO BE AN ACTOR IN THE INTERNATIONAL SYSTEM

Öz

As generally accepted in the literature, the project of creating a union in Europe is an idea that emerged cumulatively in the historical process. Especially after the Second World War, with the shift of the center of the international system from Europe to the Atlantic and Eurasia, the European Union (EU), which has exhausted its economic and technological accumulation with two great wars, is an important solidarity among member states, especially during the Cold War period. has been the point. The stability environment that emerged with the establishment of the European Communities with the Detante Period also increased the interest of other actors in the system to Europe. However, after the end of the Cold War, whether the Union established with the Maastricht Treaty (EU Founding Treaty) can be an effective actor in the international system remains an important question mark. In other words, it has begun to be discussed whether the EU project will be the leading part of the process that will extend to the United States of Europe as a confederation with a subranational character, or will it be a cooperation organization that was often established during the Cold War and after. What is expected from the EU within the scope of its goals is to transform this project into a United Europe, and within the scope of the study, the level of achievement of this goal will be analyzed in the context of the views of Kenneth Waltz, the pioneer of neo-realist theory.

Anahtar Kelimeler

Integration, European Union, BREXIT, Kenneth Waltz, Germany

Kaynakça

• (1995). A Long Term Policy for China-Europe Relations. Brüksel: Commision of the European Communities.
• About PESCO. (2021, Ocak 13). PESCO Member States Driven: https://pesco.europa.eu adresinden alındı
• Adler, K. (2021, Ocak 13). Brexit: Manş'ın iki yakasında da zafer olarak sunulan ticaret anlaşması. BBC Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-55447395 adresinden alındı
• Akçadağ, E. (2015). Avrupa Birliği-Çin İlişkileri'nin Dünü ve Bugünü. U. B. Yıldız içinde, Avrupa Birliği'nin Dış İlişkileri (s. 411-444). Ankara : Nobel Akademik Yayıncılık.
• Arı, T. (2010). Uluslararası İlişkiler Teorileri Çatışma, Hegemonya, İşbirliği. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Arı, T. (2012). Uluslararası İlişkilere Giriş. Bursa: MKM Yayıncılık.
• Arman, M. N., & Mengüaslan , H. (2015). Avrupa Komşuluk Politikası Çerçevesinde Ukrayna Krizi. U. B. Yıldız içinde, Avrupa Birliği'nin Dış İlişkileri (s. 59 - 83 ). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Armaoğlu, F. (2020). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi. İstanbul: Kronik Yayınları.
• Biscop, S. (2008). PESCO and the Future of the ESDP. European Foreign Affairs Review, 431-448.
• Canbolat, İ. (2003). Savaş Barış Arasında Dünya. İstanbul : Alfa Aktüel Yayıncılık.
• Canbolat, İ. (2006). Avrupa Birliği ve Türkiye Uluslarüstü Bir Sistemle Ortaklık. İstanbul: Alfa Aktüel Yayınları.
• Çam, Ö. T. (2021, Ocak 13). Pompeo'nun Brüksel ziyaretini iptal etmesi AB'nin 'gönülsüzlüğüne' bağlanıyor. Anadolu Ajansı: https://www.aa.com.tr/tr/dunya/pompeonun-bruksel-ziyaretini-iptal-etmesi-abnin-gonulsuzlugune-baglaniyor/2108200 adresinden alındı
• Çınar, Y., & Çukur, S. (2019). Almanya-Avrupa Birliği İlişkileri: Değişim ve Dönüşüm. H. Bağcı, İ. Ermağan, & B. Gümüş içinde, Dünya Siyasetinde Almanya 1 (s. 166-180). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• EU negotiating texts in TTIP. (2021, Ocak 13). European Commision: https://trade.ec.europa.eu/doclib/press/index.cfm?id=1230 adresinden alındı
• EU-NATO Cooperation. (2021, Şubat 22). EEAS: https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/eu_nato_factsheet_18-10-2017_0.pdf adresinden alındı
• European Neighbourhood Policy. (2021, Ocak 13). European Neighbourhood Policy And Enlargement Negotiations: https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/neighbourhood/european-neighbourhood-policy_en adresinden alındı
• Fırat, M. (2009). Soğuk Savaş Sonrası Fransa'nın Dış Politikası. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 115-163.
• Goldstein, J. S., & Pevenhouse, J. C. (2015). Uluslararası İlişkiler. İstanbul: BB101 Yayınları.
• Gönlübol, M. (2014). Uluslararası Politika . Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Griffiths, M., Roach, S. C., & Salamon, M. S. (2011). Uluslararası İlişkilerde Temel Düşünürler ve Teoriler. İstanbul: Nobel Akademik Yayınclık.
• Günal, A. (2015). Avrupa Birliği'nin Balkanlara Yönelik Politikası. U. B. Yıldız içinde, Avrupa Birliği'nin Dış İlişkileri Bölgesel Politikalari Bölgeler ve Uluslararsı Aktörler ile İlişkiler (s. 265-300). İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Implementation Plan on Security and Defence. (2021, Şubat 20). EEAS: https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/implementation_plan_on_security_and_defence_18-10-2017.pdf adresinden alındı
• Kalkan, Y. B. (2018). Uluslararası İlişkiler Displininde Realist Paradigma. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Keskin, M. (2015). Yakın Çevre Doktrini Bağlamında Rus Dış Politikası: Ukrayna Müdahalesi. Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 45-62.
• Keyik, M., & Erol, M. S. (2019). Realizme Göre Güç ve Güç Dengesi Kavramları. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi, 12-49.
• Knutsen, T. (2006). Uluslararası İlişkiler Teorisi Tarihi. İstanbul: Açılım Kitap.
• Kocabaş, S. (2015). Avrupa Birliği ve Transatlantik İlişkiler . U. B. Yıldız içinde, Avrupa Birliği'nin Dış İlişkileri (s. 339-375). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Koyuncu, H. (2021, Mart 1). AB liderler zirvesinin ikinci gününde savunma alanındaki 'özerklik' konusu masaya yatırılıyor. Euronews Türkiye: https://tr.euronews.com/2021/02/26/ab-liderler-zirvesinin-ikinci-gununde-savunmada-alan-ndaki-ozerlik-konusu-masaya-yat-r-l-y?utm_source=newsletter&utm_medium=tr&utm_content=ab-liderler-zirvesinin-ikinci-gununde-savunmada-alan-ndaki-ozerlik-konusu-masaya- adresinden alındı
• McCormick, J. (2015). Avrupa Birliği Siyaseti. Ankara : Liberte Yayınları.
• Oğultürk, M. C., & Dağıstan, F. (2017). Soğuk Savaş Sonrası Dönemde Almanya'nın Balkanlara Etkisi. Savunma Bilimleri Dergisi, 33-56.
• Özdal, B. (2020). Avrupa Birliği Siyasi Bir Cüce, Askeri Bir Solucan Mı ? Bursa: Dora Yayıncılık.
• Özdal, B., & Karaca, R. (2020). Diplomasi Tarihi -I-. Bursa : Dora Yayınları.
• Özel, S. (2020). Avrupa Birliği'nin Yerel Hükûmet Sistemlerine Etkisi Bağlamında Macaristan'daki Anayasa Değişiklikleri . F. Köksoy içinde, Küresel Politikalar ve Bölgesel Dönüşümler (s. 327-343). Ankara : Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özlük, E. (2017). Dengeleme mi Peşine Takılmak mı ? Dış Politika Stratejilerini Yeniden Düşünmek. Gazi Akademik Bakış , 221 - 263.
• Reçber, K. (2013). Avrupa Birliği Hukuku ve Temel Metinleri. Bursa: Dora yayınları.
• Sander, O. (2011). Siyasi Tarih İlk Çağlardan 1918'e. Ankara: İmge Kitabevi.
• Sarı Ertem, H., & Vural, Ç. (2019). İttifaktan Rekabete: 21.Yüzyılda Almanya-ABD İlişkilerinin Retrospektif Bir Analizi. H. Bağcı , İ. Ermağan , & B. Gümüş içinde, Dünya Siyasetinde Almanya 1 (s. 204-232). Ankara: Nobel Akademik Yayıcılık.
• Telli, R. (2016). Transatlantik Serbest Ticaret Anlaşması Sürecinde AB – ABD ve Türkiye. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 81-90.
• Timeline: European Cooperation In The Area of Security and Defence. (2020, Şubat 20). EEAS: https://eeas.europa.eu/sites/eeas/files/timeline_defence_june_2018.pdf adresinden alındı
• Viotti, P. R., & Kauppi, M. V. (2016). Uluslararası İlişkiler Teorisi. İstanbul: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Waltz , K. N. (2017). Yeni Gerçekçilik Kuramına Göre Savaşın Kökeni. E. Diri içinde, Uluslararası İlişkilerde Anahtar Metinler (s. 443 - 457 ). İstanbul: Der Yayınları.
• Waltz, K. (2001). Man, State and War. New York: Columbia University Press.
• Waltz, K. N. (2015). Uluslararası Politika Teorisi. Ankara : Phoenix Yayınevi.
• Yıldız, U. B. (2015). Giriş. U. B. Yıldız içinde, Avrupa Briliği'nin Dış İlişkieri (s. 1-10). İstanbul: Nobel Akademik Yayınları.