ENVIRONMENTAL SECURITY WITHIN THE FRAMEWORK OF THE NEW SECURITY APPROACH

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 23 - 43, 17.12.2024

Zerrin Ayşe Öztürk

Öz

This article addresses the concept of environmental security within the framework of new security approaches. The study will examine key environmental approaches, the scope and dimensions of environmental threats, their relationship with globalization, as well as the origins, conceptual development, and dimensions of environmental security. Environmental threats directly affect national and global security by triggering migration, social instability, and conflicts, thereby threatening economic and political balances. In this context, the concept of environmental security has evolved beyond being merely an element of national security strategies and has become a fundamental security issue that impacts societies and actors on a global scale. The study highlights that environmental security is an integral part of ecological, human, and social security. In this regard, the global nature of environmental threats requires international cooperation and the development of multilateral strategies. Environmental security has thus become a critical element not only for ecological protection but also for safeguarding social and global peace.

Anahtar Kelimeler

environmental security, Environmental threats, New security, Anthropocentric approach, Ecocentric approach

YENİ GÜVENLİK YAKLAŞIMI ÇERÇERVESİNDE ÇEVRESEL GÜVENLİK

Öz

Bu makale, yeni güvenlik yaklaşımları çerçevesinde çevresel güvenlik kavramını ele almaktadır. Çalışmada temel çevresel yaklaşımlar, çevresel tehditlerin kapsamı ve boyutları çerçevesinde küreselleşme ile olan ilişkilerinin yanı sıra çevresel güvenliğin kökenleri, kavramsal gelişimi ve çevresel güvenliğin boyutları irdelenecektir. Çevresel tehditler, ulusal ve küresel güvenliği doğrudan etkilemekte olup, göç, toplumsal istikrarsızlık ve çatışmaları tetikleyerek, ekonomik ve politik dengeleri tehdit etmektedir. Bu bağlamda, çevresel güvenlik kavramı, devletlerin ulusal güvenlik stratejilerine eklenmesi gereken bir unsur olmaktan çıkmış, küresel ölçekte tüm toplumları ve aktörleri etkileyen temel bir güvenlik meselesi haline gelmiştir. Çalışma, çevresel güvenliğin ekolojik, insani ve toplumsal güvenliğin ayrılmaz bir parçası olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, çevresel tehditlerin küresel doğası, uluslararası iş birliği ve çok taraflı stratejiler geliştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Çevresel güvenlik, yalnızca ekolojik değil, aynı zamanda toplumsal ve küresel barışın korunması için kritik bir unsur haline dönüşmüştür.

Anahtar Kelimeler

çevresel güvenlik, Çevresel tehditler, yeni güvenlik, İnsanmerkezci yaklaşım, Çevremerkezci yaklaşım

Kaynakça

• Ağır, B.S. (2022). Güvenlik Çalışmaları: Kuram, Kavram ve Eleştiri, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Barnett, J. (2017). Çevre Güvenliği, Çağdaş Güvenlik Çalışmaları, Alan Collins (Der.), İstanbul: Uluslararası İlişkiler Kütüphanesi, Röle Akademik Yayıncılık, 190-207.
• Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen Dünyada Çevre Sorunları, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5 (9), 1-17.
• Brauch, H. G. (2008). Güvenliğin Yeniden Kavramlaştırılması: Barış, Güvenlik, Kalkınma ve Çevre Kavramsal Dörtlüsü, Uluslararası İlişkiler, 5 (18), 1-47.
• Buzan, B., Waever, O. ve de Wilde, J. (1998). Security: A New Framework for Analysis, Londra: Lynne Rienner.
• Çevre Kanunu (1983). https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/ MevzuatFihristDetayIframe?MevzuatTur=1&MevzuatNo=2872&MevzuatTertip=5, [Erişim Tarihi: 01.08.2024].
• Dalby, S. (2008). Güvenlik ve Çevre Bağlantılarına Yeniden Bakmak, Uluslararası İlişkiler, 5 (18), 179-195.
• Eckersley, R. (1992). Environmentalism And Political Theory: Toward An Ecocentric Approach, Londra: Routledge.
• Eckersley, R. (2012). Green Theory, Tim Dunne, Milja Kurki ve Steve Smith (Der.), International Relations Theories: Discipline and Diversity, Oxford: Oxford University Press, 266-286.
• Erçandarlı, Y. (2015). Yeşil Teori, Ramazan Gözen (Der.), Uluslararası İlişkiler Teorileri, İstanbul: İletişim Yayınları, 493-515.
• Erdem, E.İ. (2016). İnsani Güvenlik Kavramı Bağlamında Çevre Güvenliği, Gazi Akademik Bakış, 10 (19), 255-281.
• Falk, R.A. (1972). This Endangered Planet: Prospects and Proposals for Human Survival, New York: Vintage Books.
• Görmez, K. (2020). Çevre Sorunları, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Hardin, G. (1968). The Tragedy of Commons, Science, 162, 1243-1248.
• Homer-Dixon, T.F. (1994). Environmental Scarcities and Violent Conflict: Evidence from Cases, International Security, 19(1), 5-40.
• Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2023). Climate Change 2023 Synthesis Report, https://www.ipcc.ch/report/ar6/syr/downloads/report/IPCC_AR6_SYR_SPM.pdf, [Erişim Tarihi: 01.08.2024].
• Kates, R.W., Parris, T.M. ve Leiserowitz, A.A. (2005). Environment: Science and Policy for Sustainable Development, 47 (3), 8-21.
• Kaya, Y. (2019). Ekolojik Güvenlik, Bursa: Dora Yayıncılık
• Kaypak, Ş. (2012). Güvenlikte Yeni Bir Boyut; Çevresel Güvenlik, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (8), 1-22.
• Keleş, R., Hamamcı, C. ve Çoban A. (2016). Çevre Politikası, Ankara: İmge Kitabevi.
• Kışlalıoğlu, M. ve Berkes, F. (1990), Çevre ve Ekoloji, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Mitchell, R.B. (2013). International Environmental Politics, Walter Carlsnaes, Thomas Risse and Beth A. Simmons (Der.), Handbook of International Relations, (London: Sage), 801-826.
• O’Neill, K. (2017). The Environment and International Relations, Cambridge: Cambridge University Press.
• Öztürk, Z.A. Uluslararası İlişkilerde Güvenliği Yeniden Düşünmek: Geleneksel ve Alternatif Yaklaşımlar, Postmodern Uluslararası İlişkiler Teorileri-2: Uluslararası İlişkilerde Eleştirel Yaklaşımlar, Tayyar Arı (Der.), Bursa: Dora Yayıncılık, 2014.
• Söker, Ç. ve Özlük, E. (2018). Uluslararası İlişkilerde Çevreyi Merkeze Taşımak: Temel Yaklaşımlar ve Tartışmalar, Akademik İncelemeler Dergisi, 13(1), 227-262.
• Thompson, S. C. G. & Barton, M. A. (1994). Ecocentric and Anthropocentric Attitudes Toward the Environment, Journal of Environmental Psychology, 14 (2), 149-157.
• United Nations, Conferences: Environment and Sustainable Development, https://www.un.org/en/ conferences/environment, [Erişim Tarihi: 13.08.2024].
• United Nations Development Programme (UNDP). (1994). Human Development Report 1994: New Dimensions of Human Security, https://hdr.undp.org/system/files/documents/ hdr1994encompletenostats.pdf, [Erişim Tarihi: 01.08.2024].
• Vural, Ç. (2018). Çevresel Güvenliğin Gelişimi, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 6 (1), 20-38.
• World Commission on Environment and Development. (1987). Our Common Future. https:// sustainabledevelopment.un.org/content/documents/5987our-common-future.pdf, [Erişim Tarihi: 01.08.2024].