Aile İşletmelerinin Kurumsallaşması: Karabük İli Örneği üzerine Nitel bir Çalışma

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 125 - 160, 31.12.2019

Canan Yurdakul

Öz

Aile işletmeleri, özel şirketlerin yaygın örneklerinden biridir. Bu tür işletmelerin büyümeleri ve varlıklarını sürdürmeleri için uzun süreli hedefler oluşturmaları ve yapılarını şekillendirmeleri gerekmektedir. Günümüzün hızla değişen şartlar ve rekabet ortamında, aile işletmelerinin varlıkları başarıyla gelecek nesillere aktarabilmeleri son derece güçleşmiştir. Böyle bir çevrede bu statüdeki işletmelerin başarıyla yönetilebilmeleri için kurumsallaşmaları zorunludur. Aile işletmesi denilince, bir ailenin herhangi bir girişim yaparak bir iş kurması anlaşılır. Yani; ailenin işin sahipliğini üstlendiği, yönetimde yetkinin merkezileştiği ve çoğu zaman işin içinde yer aldığı bir örgüt yapısından söz edilmektedir. Kurumsallaşma, konu ne olursa olsun her türlü etkileşim ve iletişimde belirli kuralların hakim olmasıdır. Sonuç olarak, kurumun işleyişindeki bütün süreçlerde uygun kuralların olması ve bu kuralların mümkün olduğunca yazılı olması, yani bir aile anayasasının olması ve gelecek ikinci kuşağın da, bu bakış açısına sahip olarak yetiştirilmiş olması gerekir.
Bu çerçevede, Karabük ilinde kurulu olan aile firmalarının durumunu değerlendirdik. Araştırma evrenini oluşturan 8 aile işletmesi, farklı sektör ve iş alanlarını temsil etmektedir. Araştırmada nitel araştırma metodu uygulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aile İşletmeleri, Kurumsallaşma

The Institutionalization of Family Businessess: A Qualitative Study on Karabük Province Sample

Öz

Family businesses are becoming one of the major study areas of private organizations. A sustainable growth and continuous existence for these organizations depends on a set of long lasting goals and formalization of their structure. In today’s rapidly changing conditions and a competition environment, transfering family businesses’ existence to the next generations, has grown much difficult. Institutionalization process is necessary for this statute-organizations to be managed properly in such an environment. Family business is an entrepreneurship of a family which ends by job formation. So we talk about an organization structure where the family holds the ownership, the management and the application of the job. Institutionalization is number of policies applied on all kind of interaction and communication in the organization what ever the subject is. Consequently an organization should identify appropriate written rules for all kind of processes, adopt a family constituti on and train following generation along this philosophy.
Within this thought, we intended to analyze family businesses in the greater areas of Karabük city. The research population was about 8 family firms which represent different sectors and businesses. We have employed qualitative research techniques in the study.

Anahtar Kelimeler

Family Firms, Institutionalization

Kaynakça

• Akça, N. (2010). Aile İşletmelerinin Tanımı, Özellikleri ve Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma, Denizli İlinde Bir Araştırma. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Akdoğan, A. (2000). Aile İşletmelerinin Özellikleri ve Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma İhtiyacı. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33-47.
• Alayoğlu, N. (2003). Aile Şirketlerinde Yönetim ve Kurumsallaşma. İstanbul: MÜSİAD Yayınları.
• Ankara Sanayi Odası. (2005). Aile Anayasası. Ankara: Ankara Sanayi Odası Yayını.
• Atılgan, A. (2011). Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve markalaşma: Türkiye’de ileri gelen aile şirketlerinin kurumsallaşma ve markalaşma örnekleri ile Türk hazır giyim sektöründe bir uygulama. İstanbul: Doğuş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Atılgan, Ö. (2016). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşma Düzeyi ile Finansal Performans İlişkisi ve Bir Araştırma. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Aydın, G. (2011). Aile İşletmelerinin Sürekliliği ve Bir Araştırma. Denizli: Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Bayramoğlu, G. (2017). Aile İşletmelerinin Yönetimi ve Kurumsallaşması. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Büte, M. (2010). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Sürecinde Yaşadığı Sorunlar. Akademik Bakış Dergisi.
• Çetinkaya, F. F., Şener, E., & Korkmaz, F. (2017). Aile İşletmeleri ve Kayırmacılık: Nitel Bir Araştırma. Pesa International Journal Of Social Studies.
• Demirdöğen, O., Yılmaz, M. K., Varinli, İ., & Güzel, D. (2008). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeyinin ve İhtiyacının Belirlenmesi; Erzurum İli Örneği. 2.Uluslararası Girişimcilik Kongresi, (s. 218-228).
• Dilbaz, S. (2005). Büyüme ve Kurumsallaşma Sürecinde Aile Şirketlerinde Yönetim. Karman Örneği. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Ercan, A. (2016). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Sürecinin Analizi. 7. Aile İşletmeleri Kongresi (s. 106). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi .
• Göktaş Kulualp, H. (2017). Kurumsallaşsak mı? Kurumsallaşmasak mı? Aile İşletmeleri Üzerinde Nitel Bir Araştırma. Journal Of Social and Humanities Sciences Research, 1366-1375.
• Güngör Ak, B. (2010). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşmanın İşletme Başarısına Olan Etkileri: Aydın İlinde Faaliyet Gösteren Aile İşletmeleri Örneği. Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Gür, K. (2012). Aile Şirket Algısı ve Kariyer Seçimine Etkisi. İstanbul: İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Karakaş, A., Yıldız, M. R., & Kıngır, S. (2016). Turizm Sektöründe Faaliyet Gösteren Küçük İşletmelerin ve Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeyi. Jomelips, 1-13.
• Koçel, T. (1998). Girişimcilik ama hangisi. Executive Exellence.
• Manisalı Darman, G. (tarih yok). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma Kılavuzu. Ankara: Kurumsal Yönetim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Yayını.
• Öner, H., & Turhan , Ö. (2010). Aile İşletmelerinde Yönetim ve Kurumsallaşma: Kurukahveci Mehmet Efendi. 4.Aile İşletmeleri Kongresi (s. 119-133). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Özer, E. (2013). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşmasında Bilgi Teknolojinin Rolü; Karşılaştırmalı Bir Analiz. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisasn Tezi.
• Peşkircioğlu, N. (2014). Aile İşletmeleri ve Kurumsallaşma. Anahtar.
• Sadri, S. (2013). Aile şirketlerin Yönetimi. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilim Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi.
• Sharma, P., & Chrisman, J. J. (1999). Toward a reconciliation of the definitional issues in the field of corporate entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 11-27.
• Soral Kobal, K. E., & Aşkun Yıldırım, O. B. (2016). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Sürecinde İkinci Kuşağın Yaşadığı Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 97-120.
• Sünbül Koçak, Z. (2012). KOBİ Ölçeğindeki Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Sürecinde Halka Arzı ve İMKB Gelişen İşletmeler Piyasası. 5. Aile İşletmeleri Kongresi (s. 329). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Şanal, M. (2011). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma ve Kurumsal Girişimcilik Üzerine Bir Araştırma. Adana: Çukuroava Ünversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Taşkın, G. (2014). Aile Şirketlerinin Kurumsallaşması Sürecinde İnsan Kaynaklarının Değişimi - Bir Alan Araştırması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Tuncel, H. T. (2011). Aile Şirketlerinde Kurumsallaş(ama)ma. Konya Ticaret Odası.
• Uzun, A. K., CPA, & CFE. (tarih yok). Aile İşletmelerinde Kurumsal Yönetim ve İç Denetimin Rolü . Member of Deloitte Touche Tohmatsu .
• Vidinli, M., & Terzi, H. (tarih yok). Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma; Safranbolu Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Ekonomi, İşletme, Yönetim Dergisi, 44-52.
• Yazıcıoğlu, İ., & Koç, H. (2009). Aile İşletmelerinin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesine Yönelik Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 497-507.
• Yıldırım, S. (2011). Kurumsallaşamayan Aile Şirketlerinde Pazarlama Sorunları Üzerine Nitel Bir Çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 185-202.
• Yörük, N. (tarih yok). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve Halka Açılmanın Finansal Performans Üzerine Etkisi: Halka Açık Bir Aile Şirketi Üzerinde Vaka Çalışması. SÜ İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 181-202.