Kamu Sermayeli Ticaret Bankalarının Finansal Performans Ölçümü: Entropi, TOPSIS ve GİA Yöntemleri ile Bir Uygulama

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 137 - 157, 31.12.2020

Mehmet Apan

Öz

Bankalar, ekonomik birimlerin fon açığı veya fon fazlası durumlarında aracılık görevi yaparlar. Ülke kalkınması için reel sektöre fon sağlamada bankaların finansal performanslarının belirlenmesi önemlidir. Bu çalışmada, Türkiye’deki kamu sermayeli ticaret bankalarının 2015-2019 dönem verisi, çok kriterli karar verme yöntemlerinden TOPSIS ve GİA yöntemleri ile değerlendirilmiştir. Çalışmada ödenmiş sermaye kriterinin en fazla öneme sahip olduğu, çalışan sayısı kriterinin ise en az öneme sahip olduğu gözlenmiştir. Çalışmada hem TOPSIS hem de GİA yöntemlerine göre Ziraat Bankasının en yüksek performansa sahip olarak ilk sırada yer aldığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu Sermayeli Ticaret Bankaları, ENTROPİ, TOPSIS, GİA

Financial Performance Measurement of State-owned Commercial Banks: An Application of ENTROPY, TOPSIS and GRA Methods

Öz

Banks act as intermediaries in cases of fund deficit or surplus of economic units. It is important to determine the financial performance of banks in funding the real sector for the development of the country. In this study, data of the 2015-2019 period, state-owned commercial banks in Turkey is evaluated by TOPSIS and GRA methods of multi-criteria decision-making. In the study, it was observed that the paid-up capital criterion is the most important, while the number of employee criterion is the least important. In the study, it was determined that Ziraat Bank ranked first with the highest performance according to both TOPSIS and GRA methods.

Anahtar Kelimeler

State-owned Commercial Banks, ENTROPY, TOPSIS, GRA, Financial Performance

Kaynakça

• Akgüç, Ö. (2011). Ticaret bankalarının yönetimi (1 b.). İstanbul: Arayış Basım Yayıncılık San. Ve Tic. Ltd.Şti. www.arayisbasim.com
• Bağcı, H., & Rençber, Ö. F. (2014). Kamu bankaları ve halka açık özel bankaların PROMETHEE yöntemi ile kârlılıklarının analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 39-47.
• BDDK. (2020). Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. www.bddk.org.tr
• Bora, A., & Arslan, E. (2017). Türk kamu bankalarının karşılaştırmalı analizi: 2003–2015 dönemi. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 27-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oskauiibfd/issue/30047/317668
• Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/716031
• Dursun, G. D., & Bozkır, B. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren ticari bankaların aktif kalitesinin TOPSIS yöntemi ile ölçümü. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 243-258. doi:10.30784/epfad.422500
• Ersoy, M. (2019). Mermer blokların AHP destekli TOPSIS ve GİA yöntemleri ile sınıflandırılması. Politeknik Dergisi, 22(2), 303-317. 10.2339/politeknik.428979
• Ersoy, N. (2018). Entropy tabanlı bütünleşik çkkv yaklaşımı ile kurumsal sürdürülebilirlik performans ölçümü. Ege Academic Review, 18(3), 367-385. https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/41358/499959
• Gök, M., & Yi̇ği̇t, A. M. (2017). TOPSIS ve GİA çok kriterli karar verme yöntemleri ile lastik deçimi. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi (ODÜSOBİAD), 7(3), 423-431. https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue/32288/341493
• Güleç, Ö. F., & Özkan, A. (2018). Gri İlişkisel Analiz yöntemi ile finansal performansın değerlendirilmesi: BİST çimento şirketleri üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış(54), 77-96. https://www.researchgate.net/publication/324220894
• Güneysu, Y., Er, B., & Ar, İ. M. (2016). Türkiye’deki ticari bankaların performanslarının AHS ve GİA yöntemleri ile incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9), 71-93. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbed/issue/20718/221405
• Hwang, C.-L., & Yoon, K. (1981). Methods for multiple attribute decision making: Methods and applications. Heidelberg, Berlin: Springer.
• Işık, Ö. (2019). Türk mevduat bankacılığı sektörünün finansal performanslarının Entropi tabanlı ARAS yöntemi kullanılarak değerlendirilmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 4(1), 90-99. doi:https://doi.org/10.29106/fesa.533997
• Kanat, E. (2019). Gri İlişkisel Analiz yöntemiyle kamu ve özel bankaların performanslarının karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(96), 135-146. http://dx.doi.org/10. 29228/ASOS.36675
• Kirubakaran, B., & Ilangkumaran, M. (2016). Selection of optimum maintenance strategy based on FAHP integrated with GRA–TOPSIS. Annals of Operations Research, 245, 285–313. doi:10.1007/s10479-014-1775-3
• Küçükbay, F., & Gözkonan, Ü. H. (2019). Katılım bankaları ile geleneksel bankaların çkkv yöntemleri ile performansının değerlendirilmesi: TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile karşılaştırmalı analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi(25), 71-94. doi:10.18092/ulikidince.538666
• Özbek, A. (2015). Performance analysis of public banks in Turkey. International Journal of Business Management and Economic Research(IJBMER), 6(3), 178-186. https://www.researchgate.net/profile/Asir_Oezbek/publication/299486995_Performance_Analysis_of_Public_Banks_in_Turkey/links/56fb4df508ae8239f6dadcef.pdf
• Özgür, E. (2008). Kamu bankalarının finansal etkinliği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 247-260. https://acikerisim.aku.edu.tr/xmlui/handle/11630/3749
• Özkan, T. (2020). TOPSIS ve Gri İlişkisel Analiz yöntemleri ile BIST çimento sektörü şirketlerinin finansal etkinliklerinin değerlendirilmesi. Oltu Beşeri ve Sosyal Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 69-85. https://dergipark.org.tr/tr/pub/oltu/issue/56350/756870
• Öztel, A., & Şenkal, E. (2020). Perakende sektöründe Entropi temelli COPRAS yöntemi ile finansal başarı ölçümü: CARREFOURSA örneği. Yönetim Ekonomi Edebiyat İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 5(1), 8-24. doi:10.24013/jomelips.702821
• Öztürk-Karaçor, Z., Mangır, F., Kodaz, Ş. S., & Kartal, M. (2017). Kamusal ve özel sermayeli bankaların CAMELS performans analizi: Türkiye örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2 ICEFM 2017 Özel Sayısı), 47-65. https://doi.org/10.17336/igusbd.320962
• Sakınç, S. Ö. (2014). Performance measurment of state-owned banks in Turkish banking sector with grey relational analysis method. 13th International Academic Conference (s. 479-488). Antibes: IISES. https://ideas.repec.org/p/sek/iacpro/0802215.html (Erişim:19.10.2020)
• Shannon, C., & Weaver, W. (1949). The mathematical theory of communication. Urbana, IL: The University of Illinois Press, 1-117.
• Söylemez, Y. (2020). Finansal performans değerlendirmesinde TOPSİS ve Gri İlişkisel Analiz yöntemlerinin karşılaştırılması. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 18(3), 61-79. doi:10.11611/yead.771575
• Şahin, O., & Başarır, Ç. (2019). Bireysel emeklilik şirketlerinin finansal performanslarının değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 17(33), 211-229. doi:10.35408/comuybd.479504
• TBB. (2015). Aktif büyüklüklerine göre banka sıralaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Briliği. www.tbb.org.tr
• TBB. (2016). Aktif büyüklüklerine göre banka sıralaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği. www.tbb.org.tr
• TBB. (2017). Aktif büyüklüklerine göre banka sıralaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği. www.tbb.org.tr
• TBB. (2018). Aktif büyüklüklerine göre banka sıralaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği. www.tbb.org.tr
• TBB. (2019). Aktif büyüklüklerine göre banka sıralaması. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği. www.tbb.org.tr
• TBB. (2020). Türkiye Bankalar Birliği. İstanbul. www.tbb.org.tr (Erişim: 19.10.2020)
• TKBB. (2020). Türkiye Katılım Bankaları Birliği. www.tkbb.org.tr
• Topak, M. S., & Çanakçıoğlu, M. (2019). Banka performansının Entropi ve COPRAS yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm, 29(154), 107-132.
• Uçarkaya, S. (2006). Kamu Bankalarının Bankacılık Sistemindeki Rolü (Uzmanlık Yeterlilik Tezi). Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü. www.tcmb.gov.tr
• Uçkun, N., & Gi̇rgi̇ner, N. (2011). Türkiye’deki kamu ve özel bankaların performanslarının Gri İlişki Analizi ile incelenmesi. Akdeniz İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 46-66. https://dergipark.org.tr/tr/pub/auiibfd/issue/32324/359212
• Ural, M., Demi̇reli̇, E., & Güler-Özçalık, S. (2018). Kamu bankalarında performans analizi: Entropi ve WASPAS yöntemleri ile bir uygulama. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(3), 129-141. doi:10.30794/pausbed.414721
• Xu(Janet), J., Gan, C., & Hu, B. (2015). An empirical analysis of China’s big four state-owned banks’ performance: A data envelopment analysis. Journal of Banking Regulation, 16, 1–21. https://doi.org/10.1057/jbr.2013.19
• Yıldırım, B. F. (2015). Gri İlişkisel Analiz. B. F. Yıldırım, & E. Önder içinde, Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (2 b., s. 229-244). Bursa: Dora Basım-Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Yılmaz, N. (2020). Türkiye’deki özel bankaların TOPSİS yöntemiyle performans analizi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 9(2), 1-13. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ssrj/issue/54392/695826
• Zhang, X., Wang, C., Li, E., & Xu, C. (2014). Assessment model of ecoenvironmental vulnerability based on improved entropy weight method. The Scientific World Journal, 1-7. https://doi.org/10.1155/2014/797814