Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Bankacılık Sektörü Örneği

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1-2, 1 - 25, 20.12.2019

Ayça Gürsoy

Öz

Bu çalışmanın amacı seçili makroekonomik değişkenlerin 2006 Ocak-2017 Aralık döneminde Borsa İstanbul (BİST) 100’de işlem gören bankaların hisse senedi getirileri üzerindeki etkilerini lojistik regresyon yöntemiyle incelemektir. Literatürde bu konuda birçok amprik çalışma mevcut olup çalışmaların bütününde kullanılan makroekonomik göstergelerin dışında Standard & Poor’s (S&P) 500 Endeksi ve Amerikan Bileşik Devleti (ABD) faiz oranları analize konu edilmiştir. Çalışmanın giriş kısmında önce bağımsız değişkenlerin hisse senedi getiri ilişkisiyle ilgili teorik bilgilerden bahsedilmiş daha sonra yurtiçi ve yurtdışı amprik literatür taraması yapılmıştır. Çalışmanın son bölümünde veri, yöntem ve analiz sonuçlarından bahsedilmiştir. İncelenen dönemler arasında hisse senedi getirileriyle makro ekonomik değişkenler arasında anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle Türkiye’deki finansal piyasaların S&P 500 Endeksi’nde meydana gelen değişimlerden etkilendiği ve tüm banka hisse senedi getirileri üzerinde pozitif yönde etkili olduğu tespit edilmiştir. Banka hisse senetleri getirileri üzerinde etkili diğer önemli değişkenler ise döviz kuru ve ABD faiz oranı olarak belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Banka, Hisse Senedi, Lojistik Regresyon

The Effect of Macroeconomic Variables on Stock Returns: Case of Banking Sector

Öz

The purpose of this study is to examine the effects of selected macroeconomic variables on the stock returns of banks traded in BIST 100 between January 2006 and December 2017, using logistic regression method. There are many empirical studies in the literature that discuss whether macroeconomic variables influence stock returns. In this study unlike other studies, S&P 500 Index and USA interest rates were included in the analysis. In the introduction part of the study, firstly, theoretical information about the stock return relationship of independent variables was mentioned and then the domestic and foreign empirical literature review was made. In the last part of the study, data, method, and analysis results are mentioned. Significant results were obtained between stock returns and macroeconomic variables between the periods examined. Important variables affecting the returns on bank stocks are S & P 500 Index, the exchange rate and the US interest rate.

Anahtar Kelimeler

Banking, Stock, Logistic Regression

Kaynakça

• Akbulak, S. ve Akbulak, Y. (2005). Türkiye’de Reel ve Mali Sektör (1.Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Altınbaş, H., Kutay, N. ve Akkaya, G.C. (2015). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Piyasaları Üzerindeki Etkisi: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4 (2): 30-49.
• Altıntaş, H. ve Tombak, F. (2011, Haziran). Türkiye’de Hisse Senedi Fiyatları ve Makro Ekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi:1987-2008. Paper presented at Anadolu International Conference in Economics II. Eskişehir, Turkey. Retrieved from https://www.academia.edu/13078165/
• Ayaydın, H. ve Dağlı, H. (2012). Gelişen Piyasalarda Hisse Senedi Getirisini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler Üzerine Bir İnceleme: Panel Veri Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(3-4): 45-65.
• Babuşcu, Ş., Hazar, A. ve Yümlü, A. (2019, Nisan). Makro Ekonomik Göstergelerin Bankacılık Sektörü’ne Ait Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkisi. İ.Yıldırım (Ed.), 2. Bankacılık Kongresi Bildiriler Kitabı içinde (s.85-92). 2. Bankacılık Kongresi’nde sunulan bildiri, Çorum: Birmedya.
• Barro, R. J. (1990). The Stock Market and Investment. Review of Financial Studies, 3(1): 115-31.
• Baydaş, Y. (2017). Hisse Senedi Değeri İle Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişki: BIST 100 Endeksi Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayramoğlu, F.M. ve Pekkaya, M., (2008). Hisse Senedi Fiyatları ve Döviz Kuru Arasındaki Nedensellik İlişkisi: YTL/USD, İMKB 100 ve S&P 500 Üzerine Bir Uygulama. MUFAD Dergisi, 38, 163-176.
• Berument, H. and İnce, O., (2005). Effect of S&P500's Return on Emerging Markets: Turkish Experience. Applied Financial Economics Letter, 1(1): 59-64.
• Binici, F.Ö. (2012). Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkilerin Vektör Hata Düzeltme Modeliyle Analizi: İMKB Sinai Endeksi Üzerine Amprik Bir Uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Brigham, E. (1995). Fundementals of Financial Management. Orlando, USA: The Dryden Press.
• Candan, D. (2015). Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Makroekonomik Faktörler:Bist’de Yer Alan Elektrik ve İletişim Sektörleri Üzerine Bir Uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Charkravarty, S. (2005). Stock Market And Macro Economic Behavior In India. Institute of Economic Growth, Delhi,India. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download? doi=10.1.1.112.5953&rep=rep1&type=pdf.
• Fama, E. F. (1981). Stock Returns, Real Activity, Inflation and Money. The American Economic Review, 71(4): 545-65.
• Fama, E. F. (1990). Stock Returns, Expected Returns, And Real Activity. Journal of Finance, 45: 1089–1108.
• Fisher, I. (1930). The Theory of Interest (First Edition). NewYork: MacMillan.
• Gan, C., Lee, M., Yong, H.H.A. and Zhang, J. (2006). Macroeconomic Variables and Stock Market Interactions: New Zealand Evidence. Investment Management and Financial Innovations, 3(4): 89-101.
• Gay, R. D. (2008). Effect of Macroeconomic Variables on Stock Market Returns for Four Emerging Economies: Brazil, Russia, India, and China. International Business & Economics Research Journal, 7(3): 1-8.
• Gursoy, S. (2020). Investigation of The Relationship Between VIX Index and BRICS Countries Stock Markets: An Econometric Application. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2): 397-413.
• Kanalıcı, H. (1997). Hisse Senedi Fiyatlarının Tesbiti ve Tesir Eden Faktörler (1.Baskı). Ankara: SPK Yayınları.
• Karamustafa, O. ve Küçükkale, Y. (2002, Aralık). Hisse Senedi Getirileri ve Makro Ekonomik Değişkenlerin Koentegrasyon ve Nedensellik İlişkileri. VI. Türkiye Finans Eğitim Sempozyumunda sunulan bildiri. Isparta, Türkiye. Erişim adresi: http://www.yakupkucukkale.net/publications/proceedings.htm
• Kaya, V., Çömlekçi, İ. ve Kara, O. (2003). Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Makroekonomik Değişkenler 2002-2012 Türkiye Örneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 35: 167-176.
• Kim, K. (2003). Dollar Exchange Rate and Stock Price: Evidence from Multivariate Cointegration and Error Correction Model. Review of Financial Economics, (12): 301-313.
• Kurihara,Y. and Nezu,E. (2006). Recent Stock Price Relationships between Japanese and US Stock Markets. Studies in Economics and Finance, 23(3): 211-226.
• Morelli, D. (2002). The Relationship between Conditional Stock Market Volatility and Conditional Macroeconomic Volatility: Empirical Evidence Based On UK Data. International Review of Financial Analysis, (11): 101-110.
• Oktay, T. (2013). Hisse Senedi Fiyatlarını Etkileyen Makroekonomik Faktörler: Bist’de Yer Alan Otomotiv ve İnşaat Sektörleri Üzerine Bir Uygulama (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, L. and Vurur, S. (2019). Volatility Spillovers Between BIST100 Index and S&P500 Index. Contemporary Issues in Behavioral Finance. Emerald Publishing Limited, (101): 29-43.
• Özer, A., Kaya, A.ve Özer, N. (2011). Hisse Senedi Fiyatları ile Makroekonomik Değişkenlerin Etkileşimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(26): 163-182.
• Rastgeldi, M.Z. (2012). Seçilmiş Makroekonomik Değişkenlerin Hisse Senedi Fiyatları Üzerindeki Etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Rose, P.S. ve Marquis, M.H. (2006). Money and Capital Markets: Financial Institutions and Instruments in a Global Marketplace. Boston: McGraw-Hill Irwin.
• Sayılgan, G. ve Süslü, C. (2011). Makroekonomik Faktörlerin Hisse Senedi Getirilerine Etkisi: Türkiye ve Gelişmekte Olan Piyasalar Üzerine Bir İnceleme. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 5(1): 73-96.
• Schwert, G.W. (1990). Stock Returns and Real Activity: A Century Of Evidence. Journal of Finance, 45 (4): 1237–1257.
• Sevinç, E. (2014). Makroekonomik Değişkenlerin, BİST-30 Endeksinde İşlem Gören Hisse Senedi Getirileri Üzerindeki Etkilerinin Arbitraj Fiyatlama Modeli Kullanarak Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 43 (2): 271-292.
• Sharma, G.D. and Mahendru, M. (2010). Impact of macro-economic variables on stock prices in İndia. Global Journal of Management and Business Research, 10(7): 19-24.
• Tastan,H. and Gungor, A. (2019). Türkiye Hisse Senedi Piyasa Volatilitesinin Makroekonomik Temelleri. Busineess and Economics Research Journal, (4): 823-832.
• Tatar, A. (2015). Hisse Senedi Endeksi ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişki (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Uyğur, M.E. (2013). Hisse Senedi Getirilerini Etkileyen Faktörlerin Zaman Serisi ile Analizi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Vuran, B. (2010). IMKB 100 Endeksinin Uluslararası Hisse Senedi Endeksleri İle İlişkisinin Eşbütünleşim Analizi İle Belirlenmesi. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 39 (1): 154-168.
• Yılmaz, Ö., Güngör,B. ve Kaya,V. (1997). Hisse Senedi Fiyatları ve Makroekonomik Değişkenler Arasındaki Eş bütünleşme ve Nedensellik. İMKB Dergisi, 9(34): 1-16.
• Zugul, M. ve Şahin, C. (2009). İMKB 100 Endeksi ile Bazı Makroekonomik Değişkenler Arasındaki İlişkiyi İncelemeye Yönelik Bir Uygulama. Akademik Bakış Dergisi, (16): 1-16.