Uluslararası Doğrudan Yatırımların Ekonomik Büyümeyi Belirleyici Faktörler Üzerine Etkilerinin Analizi: Türkiye Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 1, 55 - 70, 30.06.2020

Sinan Yıldız Güner Koç Aytekin

Öz

Küreselleşme olgusunun hızla gelişme gösterdiği günümüzde uluslararası doğrudan yatırımlar hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkeler açısından büyük önem arz etmektedir. Bu çalışmada, 1990-2016 yılları arasında Türkiye’ye gelen uluslararası doğrudan yatırımların ekonomik büyüme ve piyasa mekanizmaları arasındaki etkileşimi analizler yoluyla incelenmiştir. Çalışmadaki temel amaç, uluslararası doğrudan yatırımların hangi ekonomik göstergelere ne derecede, hangi yönde etkileri olduğunu ortaya koymaktır. Bu kapsamda analizler yapılırken Türkiye’nin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), Emtia Ticareti, Cari Fiyatlarla Uluslararası Doğrudan Yatırımların düzeyleri, Enflasyon Oranları ve Uluslararası Doğrudan Yatırımların GSYİH Oranı kullanılarak değişkenler arasındaki ilişkiler çözümlenmiştir. Bu itibarla ADF ve PP Birim Kök Testi, Gecikme Uzunluğu Analizi, Eşbütünleşme Testi ve Granger Nedensellik Testi yapılarak değişkenler arasındaki ilişkinin yönleri incelenmiştir. Sonuç olarak, Uluslararası Doğrudan Yatırımlar ile emtia ticareti, GSYİH, büyüme oranı ile uzun dönemde doğru yönlü ilişki varken; enflasyon oranı ile arasında herhangi bir nedensellik tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Uluslararası Doğrudan Yatırım, Ekonomik Büyüme, Piyasa Mekanizmaları

Analysis of the Determinants of Economic Growth Effect of Foreign Direct Investment: A Review on Turkey

Öz

Today, when the phenomenon of globalization is developing rapidly, international direct investments are of great importance for both developed and developing countries. In this study, between the years 1990-2016 and the market mechanisms of interaction between economic growth, foreign direct investments to Turkey were analyzed by analysis. The main purpose of the study is to reveal the effects of international direct investments on which economic indicators and in what direction. In this context, it analyzes, while Turkey's Gross Domestic Product, Commodity Trading, Current Prices Direct Foreign Investments levels, Inflation and Foreign Direct relationships between variables using GDP Ratio of capital investment has been resolved. In this respect, ADF and PP Unit Root Test, Lag Length Analysis, Cointegration Test and Granger Causality Test have been performed to examine the aspects of the relationship between variables. As a result, while there is a correct relationship between international direct investments and commodity trade, GDP, growth rate in the long run; no causality has been detected between it and the inflation rate.

Anahtar Kelimeler

International Direct Investment, Economic Growth, Market Mechanisms

Kaynakça

• Ajaga, E. and Nunnenkamp, P. (2008). Inward FDI, Value Added and Employment in US States: A Panel Cointegration Approach (Kiel Working Paper No. 1420). Retrieved from: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.619.5071&rep=rep1&type=pdf
• Choudhry, T. (1995). Long-Run Money Demand Function in Argentina During, 1935– 1962: Evidence from Cointegration and Error Correction Models. Applied Economics, 27(8): 661-667.
• Choy, L. (2009). On FDI and Domestic Capital Stock: A Panel Data of Chinese Regions (Building and Real Estate Workshop Paper). Retrieved from: http://www.bre.polyu.edu.hk/BRE_workshop/pdf/FDI_China.pdf
• Coyne, E. J. (1995). Targeting The Foreign Direct Investor Strategic Motivation, Investment Size and Developing Country Investment- Attraction Packages. Boston: Kluwer Academic Publishers.
• Craigwell, R. (2006). Foreign Direct Investment and Employment in the English and Dutch Speaking Caribbean (Port of Spain, International Labour Office Conference Paper). Retrieved from: https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---americas/---ro-lima/---sro-port_of_spain/documents/meetingdocument/wcms_306245.pdf
• Doğan, G. (2006). Yakınsama Teorileri: Türkiye ve Avrupa Birliği Bölgeleri Örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana.
• Elia, S., Mariotti, I. and Piscitello, L. (2009). The Impact of Outward FDI on the Home Country’s Labor Demand and Skill Composition, International Business Review, 18: 357-372
• Engel, R.F. and Granger, C.W.J. (1987). Co-Integration and Error Correction, Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2): 251-276.
• Falki, N. (2009). Impact of Foreign Direct Investment on Economic Growth in Pakistan, International Review of Business Research Papers, 5(5): 110-120.
• Gerçeker, M. (2010). Vektör Otoregresif Model Yardımıyla Türkiye Ekonomisinde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 13(1-2): 385-403.
• Göçer, İ. (2013). İhracat, Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve İşsizlik: Türkiye Örneği, Business and Economics Research Journal, 4(1): 103-120.
• Hsiao, F. S. T. and Hsiao, M.C.W. (2006). FDI, Export and GDP in East and Southeast Asia – Panel Data Versus Time Series Causality Analyses. Journal of Asian Economics, 17(6): 1082-1106.
• Jayaraman, T. K. and Singh, B. (2007). Foreign Direct Investment and Employment Creation in Pacific Island Countries: An Empirical Study of Fiji (Asia-Pacific Research and Training Network on Trade Working Paper Series no. 35). Retrieved from: https://www.researchgate.net/publication/5017456_Foreign_Direct_Investment_and_Employment_Creation_in_Pacific_Island_Countries_An_Empirical_Study_of_Fiji
• Johnson, A. (2006). The Effect of FDI on Host Country Economic Growth (European Trade Study Group Working Paper No. 58). Retrieved from: https://ideas.repec.org/p/hhs/cesisp/0058.html
• Karagöz, K. (2007). Bir Sosyal Politika Aracı Olarak Doğrudan Yabancı Yatırımların İstihdama Etkisi. Sosyoloji Konferansları Dergisi, 1(36): 99-114.
• Kholdy, S. and Sohrabian, A. (2005). Financial Market, FDI and Economic Growth: Granger Causality Tests in Panel Data Model (EFA 2005 Moscow Meetings). Retrieved from: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=676085
• Kinoshita, Y. and Lu, C.H. (2006). On the Role of Absorptive Capacity: FDI Matters to Growth (William Davidson Institute Working Paper No., 845), Retrieved from: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=944580
• Koç Aytekin, G. (2006). Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Etkileri ve Türkiye Üzerine Değerlendirmeler (Yayınlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Lee, C.C. and Chang, C.P. (2009). FDI, Financial Development and Economic Growth: International Evidence. Journal of Applied Economics, 12(2): 249-271.
• Liu, L. (2012). FDI and Employment by Industry: A Co-integration Study. Modern Economy. 3(1): 16-22.
• Mpanju, A. K. (2012). The Impact of Foreign Direct Investment on Employment Creation in Tanzania. Zenith International Journal of Business Economics & Management Research, 2(1): 126-139.
• Mun, H.W. (2008). FDI and Economic Growth Relationship: An Empirical Study on Malaysia. International Business Research, 1(2): 11-18.
• Nunnenkamp, P. and Bremont, J. E. (2007). FDI in Mexico: An Empirical Assessment of Employment Effect (Kiel Working Paper No. 1328). Retrieved from: https://www.econstor.eu/bitstream/10419/4019/1/kap1328.pdf
• Okuyan, H.A. ve Erbaykal, E. (2008). Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımlar ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Ekonomik Yaklaşım, 19(67): 47- 58.
• Özgür, I. M. ve Demirtaş, C. (2015). Finansal Gelişme ve Doğrudan Yabancı Yatırımların Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği. NWSA Social Sciences Status, 10(3): 76-91.
• Ruxanda, G. and Muraru, A. (2010). FDI and Economic Growth. Evidence from Simultaneous Equation Model. Romanian Journal of Economic Forecasting, 13(1): 45-58.
• Tang, S. (2008). Foreign Direct Investment, Domestic Investment and Economic Growth in China: A Time Series Analysis. The World Economy, 31(10): 1292-1309.
• Tekin, R.B. (2012). Economic Growth, Export, and Foreign Direct Investment in a Panel Granger Causality Analysis. Economic Modelling, 29(3): 868-878.
• Wang, M. and Wong, S. (2009). Foreign Direct Investment and Economic Growth: The Growth Accounting Perspective. Economic Inquiry, 47(4): 701-710.
• Zhao, C. and Du, J. (2007). Causality Between FDI and Economic Growth in China. The Chinese Economy, 40(6): 68-82.
• 4875 Sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu. (2003, 05 Haziran). Resmi Gazete (Sayı: 25141). Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/anasayfa/MevzuatFihristDetayIframe?Mevzuat Tur=7&MevzuatNo=4396&MevzuatTertip=5