OECD Kurucu Ülkelerinden Türkiye ve Almanya Arasındaki Endüstri-İçi Ticaretin Yapısı

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 15, 30.06.2022

Ayşen Bakkaloğlu

Öz

Çalışmanın amacı Türkiye’nin OECD kurucu ülkeleri içinde en yoğun dış ticaret ilişkisi olan ülkeler arasından Almanya ile gerçekleşen, aynı endüstriye ait ürünlerin ithalat ve ihracat işlemlerinin analizini gerçekleştirerek Endüstri-İçi Ticaretteki payını açıklamaktır. Türkiye’nin küresel pazarda güçlü oyuncular arasında etkin rol oynaması, teknolojik gelişme, ekonomik yapıda dönüşüm ve verimliliğini arttıracak manevralar yapabilmesi için Endüstri-İçi Ticaret (EİT) oranlarını yükseltmesi gerekmektedir. Gittikçe önemli hale gelen EİT’in katkısı sayesinde, alışılagelmiş karşılaştırmalı üstünlükler teorisi ile analiz edilemeyen, dış ticaretle sağlanacak büyüme, kalkınma hareketliliği endüstride ürün farklılaştırması ve ölçek ekonomisi faktörleri dikkate alınarak açıklanır hale gelmiştir. Çalışmada, EİT ile ilgili teorik ve ampirik yaklaşımlar sayesinde endüstri-içi ölçme yöntemleri incelenmiştir. Türkiye-Almanya arasında gerçekleşen dış ticaret, SITC Rev.3 sınıflamasına göre hareketliliği izlenen, sınai ve birincil ürünler olarak beş basamaklı ürün grupları kapsamında sınıflandırmalar yapılmıştır. Rekabetçi ve güçlü piyasaların oluşturulması destekleyici analizlerin tekrarlanmasının gerekli olduğunu göstermektedir. EİT ölçümü için düzeltilmiş Grubel-Llyod endeksi ve 2015-2020 yıllarını kapsayan Türkiye-Almanya verileri kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Endüstri-İçi Ticaret, Rekabet, Dış Ticaret, OECD Kurucu Ülkeleri

Teşekkür

Çalışmalara sunduğunuz katkıdan dolayı teşekkür ederim.

Structure of Intra-Industry Trade, Between OECD Founding Countries, Turkey and Germany

Öz

The aim of the study is to explain the share of Turkey in Intra-Industry Trade (IIT) by analyzing the import and export transaction of similar products belonging to similar industry, which is realized with Germany, the country which has the most intense foreign trade relations among the OECD founding countries. Turkey needs to increase its IIT ratios (share) in order to play an active role among the strong players in the global market, to perform technological development and transformation in the economic structure and maneuvers that will increase its efficiency. With the contribution of IIT, which has become increasingly important, the growth to be activated by foreign trade, which cannot be analyzed with the conventional theory of comparative advantage, has been explained by considering the factors of product differentiation and economies of scale in the industry. In the study, Intra–Industry measurement methods are examined through theoretical and empirical approaches related to IIT. Foreign trade between Turkey and Germany has been classified within the scope of five-digit product groups as industrial and primary products, whose mobility is monitored according to the SITC Rev.3 classification. The creation of competitive and strong markets shows that it is necessary to repeat the supportive analyses. For Intra-Industry measurement, the adjusted Grubel-Llyod index has been calculated to determine the IIT levels between Turkey and Germany data, covering the period from 2015 to 2020. 

Anahtar Kelimeler

Intra-Industry Trade, competition, Foreign Trade, OECD Founding Countries

Kaynakça

• Atik, H. (2005). Yenilik ve ulusal rekabet gücü, Ankara: Detay Yayıncılık.
• Başkol, M.O. (2010). Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki endüstri-içi ticaretin analizi. H. Sarı, E.A.H. Gencer ve A.H. Gencer (Ed.), International Conference on Eurasian Economies içinde (s. 386-391). Şanofset: İstanbul.
• Bedir, A. (2009). Uluslararası ticarette fiyata dayalı rekabet gücü ile endüstri-içi ticaret arasındaki ilişki: Türk imalat sanayi örneği. Ankara: DPT Bergstand, J. (1990). The Heckscher-Ohlin-Samuelson Model, The linder hypothesis and the determinants of bilateral intra-industry trade. Economic Journal, 100(403): 1216-19.
• Çalışkan, Ö. (2010). Türkiye-AB ticaretinde endüstri-içi ticaret olgusu, 1990-2007. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 28(2): 1-45.
• Çepni, E. and Köse, N. (2003). Intra-industry trade partners of Turkey: A panel study. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(3): 13-28.
• Deviren, N. (2004). Türkiye AB ülkeleri arasındaki sınai ürünleri endüstri-içi ticareti. İktisat-İşletme ve Finans, 19(222): 107-127.
• Dixit, A.K. and Stiglitz, J.S. (1977). Monopolistic competition and optimum product diversity. The American Economic Review, 67(3): 297-308.
• Erun, G. (2010). Türkiye ile AB, gıda ve canlı hayvan sektörü dış ticaretinde endüstri-içi analizi. Ekonomik Bilimler Dergisi, 2(1): 71-78.
• Falvey, R.E. (1981). Commercial policy and intra-industry trade. Journal of International Economics, 11(4): 495-511.
• Greewnway, D. and Milner, C. (1986). The economics of intra-industry trade. Basil Blackwel, Oxford.
• Grubel, H.G. and Lloyd, P.J. (1971). The empirical measurement of intra-industry trade. Economic Record, 47(4): 494-517.
• Grubel, H.G. and Lloyd, P.J. (1975). Intra-industry trade, theory and measurement of ınternational trade in differentiated products. New York: Halsted Press-John Wiley and Sons Ltd.
• Grubel, H.G. and Lloyd, P.J. (2003). Intra-industry trade, The international library of critical writings in economics series. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
• Helpman, E. and Krugman, P.R. (1985). Market structure and foreign trade. Chambridge: MIT Press.
• Posner, M.V. (1961). International trade and technical change. Oxford Economics Papers, 13(3): 323-34.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası iktisat (15.Baskı). İstanbul: Güzem Can Yayınları.
• Stone, J. and Lee, H.H. (1995). Determinals of intra-industry trade: A longitudinal, cross-county analysis. Weltwirtschaftliches Archiv, Hybrit, 131(1): 67-85.
• Şahin, D. (2104). Faktör yoğunluğuna göre endüstri-içi ticaretin statik ölçümü: Türkiye örneği. İktisat ve Girişimcilik Üniversitesi, Akademik Bakış Dergisi, 54: 174-188.
• Şimşek, N. (2005). Türkiye’nin yatay ve dikey endüstri içi ticareti. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(1): 43-62.
• Şimşek, N. (2007). Türkiye’nin endüstri-içi dış ticaretinin analizi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Utkulu, U. (2005). Türkiye’nin dış ticareti ve değişen mukayeseli üstünlükler. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları.
• Kenen, B.P. (2000). The international economics (4th Edition). New York: .Cambridge University Press.
• Küçükahmetoğlu, O. (2001). Endüstri içi ticaret ve Türkiye. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmalar Dergisi, (9)2: 129-153.
• Krugman, P. (1979). Increasing returns, monopolistic competition and international trade. The Journal of International Trade, 9(4): 469-479.
• Lancaster, K. (1980). Intra-industry trade under perfect monopolistic competition. Journal of Economics, 10(2): 151-175.
• Yergin, H., Mercan, M. ve Yılmaz, Ö. (2014). Türkiye-AB (15 Ülke) arasındaki dış ticaret ve Gümrük Birliği’nin marjinal endüstri-içi ticarete etkisi ve endüstri-içi ticaretle karşılaştırılması. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(3): 367-382.
• Yurttankaçmaz, Ç. (2014). Türkiye’nin AB pazarında endüstri-içi ticaret açısından avantajlı olduğu ürünlerin belirlenmesi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(14): 1-22.
• TUİK, Türkiye İstatistik Kurumu, Dış Ticaret Endeksleri.