Covid-19 Döneminde Zincir Marketlere Yönelik Fahiş Fiyat İddialarının Finansal Performans Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 1, 77 - 101, 30.06.2022

Mustafa İyibildiren

Öz

Bu çalışmada Covid-19 salgın sürecinin BIST Perakende Ticaret sektörü kapsamında faaliyetlerini sürdüren zincir marketler üzerindeki finansal performans etkisi incelenmiştir. Bu doğrultuda çalışma kapsamında, BIST’te işlem gören Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) ‘Perakende Ticaret’ olarak tanımlanan sektörden zincir market olarak tanımlanan 5 firma seçilmiştir. Bu firmaların 4 tanesi, Rekabet Kurumu tarafından yürütülen soruşturma kapsamında ceza verilen şirketlerdir. Çalışmada bu 5 firmaya ait veriler, mali analiz teknikleri kapsamında değerlendirilen dikey analiz, trend analizi ve oran analizi kullanılarak firma ve sektör karşılaştırmalı olarak analiz edilmiştir. Firmaların net kar marjı sektör karşılaştırmalı olarak incelendiğinde; sektör ortalamasında 2019 yılında meydana gelen sert yükseliş hareketine incelemeye alınan firmalarda rastlanmadığı görülmektedir. İncelenen firmaların genel olarak salgının başlangıcı olan 2020 yılında pozitif bir performans gösterdikleri; 2021 yılında ise bu kazancı korumaya çalıştıkları tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mali Tablo Analizi, Finansal Performans, Zincir Marketler.

The Evaluation of Excessive Price Allegations for Chain Supermarkets During Covid-19 in Terms of Financial Performance

Öz

In this study, the financial performance effect of the Covid-19 epidemic process on the chain markets operating within the scope of BIST Retail Trade sector was examined. In this direction, within the scope of the study, five companies defined as chain markets from the sector defined as 'Retail Trade' in the Public Disclosure Platform (KAP) traded in BIST were selected. Four of these firms are companies that have been penalized within the scope of the investigation carried out by the Competition Authority (RK). In the study, the data of these five companies were analyzed both as corporation comparative and sector comparative by using vertical analysis, trend analysis and ratio analysis techniques, which are evaluated within the scope of financial analysis techniques. When the net profit margin of the corporations is analyzed in comparison with the sector; It is seen that the sharp increase movement that occurred in the sector average in 2019 was not observed in the companies that were examined. The companies examined generally showed a positive performance in 2020, the beginning of the pandemic; In 2021, it has been determined that they are trying to protect this gain.

Anahtar Kelimeler

Financial Statement Analysis, Financial Performance, Chain Markets

Kaynakça

• Akdoğan, N. ve Tenker, N. (1998). Finansal tablolar ve mali analiz teknikleri. Ankara: Gazi Büro Kitabevi.
• Argun, D. ve İbiş, C. (2004). Mali tablolar analizi uygulamaları. İstanbul: İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası.
• Çalış, Y.E., Atılgan Sarıdoğan, A. ve Küçükgergeli, N. (2021). Covid-19 pandemisinin Türkiye’de ilaç sanayi mali yapısına etkilerinin analizi: EİS Eczacıbaşı İlaç A.Ş. örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi(Özel Sayı): 273-294.
• Çelik, O. (2002). İşletmelerde bir performans ölçütü olarak ekonomik katma değer (EKD) ve Türk Telekom A.Ş.’de uygulanması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 4(1): 21-55.
• Demir, Z. (2020). Covid-19’un BİST 100’deki şirketlerin mali tabloları üzerindeki etkisinin oran yöntemi ile analizi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2): 408-438.
• Dölen, T., Yanık, S. S. ve Ayanoğlu, Y. (2021). Covid-19’un ara dönem finansal raporlama üzerindeki etkileri: Havacılık ve ilaç sektörü üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi(Özel Sayı): 149-168.
• Erdemir, N.K. (2019). Finansal analiz teknikleri. F. Karasioğlu ve N.K. Erdemir (Ed.), Mali tablolar analizi içinde (29-65). Konya: Eğitim Yayınevi.
• Fehmi, K. ve Eren, T. (2015). Finansal tablolar analizi uluslararası finansal raporlama standartları ile uyumlu. Konya: Atlas Akademi.
• Kádárová, J., Durkáčová, M., Teplická, K. and Kádár, G. (2015). The proposal of an innovative integrated BSC – DEA model. Procedia Economics and Finance, 23: 1503-1508.
• Okka, O. (2006). İşletme finansmanı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Özata Canlı, S. ve Özdemir, M. (2021). Covid-19 pandemisinin finansal etkilerinin belirlenmesi: Türkiye havayolu sektörü üzerine bir uygulama. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2): 657-681.
• Özcan, M. (2021). Covid 19 Pandemisinin turizm ve ulaştırma işletmelerinin finansal performansına etkisi. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 7(Pandemi Özel Sayısı): 3542-3567.
• Özdemir, O. ve Akçakanat, Ö. (2021). Covid-19 pandemisinin turizm ve havayolu sektörlerine mali etkileri üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 31(165): 89-120.
• Parlak, N. (2021). Büyük ve orta boy işletmelerin finansal raporlarına covid-19 etkisinin oran analizi yöntemi ile incelenmesi: Temel gıda üretim işletmesi örneği. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5(23): 14-29.
• Saban, M. ve Trabzon, O. (2021). Covid-19 salgınının havacılık sektöründeki şirket performansları üzerindeki etkileri: Türk Hava Yolları örneği. International Review of Economics and Management, 9(1): 64-79.
• Short, D.G. and Welsh, G.A. (1990). Fundamentals of financial accounting (Sixth Edition). Boston: Irwin Inc.
• Sujova, A., Rajnoha, R. and Merková, M. (2014). Business process performance management principles used in Slovak enterprises. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 109: 276-280.
• Yücel, S. ve Durak, İ. (2020). COVID-19’un BIST imalat sektörü firmalarına olan finansal etkilerinin finansal oranlar ve istatistiksel tekniklerle incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 90: 101-126.