VIX Volatilite Endeksi ile BIST 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri Getirisi Arasındaki İlişki: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 173 - 183, 30.12.2022

Ömer Serkan Gülal , Mustafa Güneren

https://doi.org/10.56668/jefr.1119167

Öz

Yatırımcılar vadeli işlem sözleşmeleri gibi çeşitli finansal enstrümanlara başvurarak kendilerini potansiyel risklerden korumayı amaçlamaktadırlar. Bu yüzden farklı finansal piyasalar arasındaki ilişkinin göz önünde tutulması, vadeli işlemler piyasalarında işlem yapmak isteyen yatırımcılar için faydalı olacaktır. Vadeli işlem yatırımcısı için önemli bir motivasyon kaynağı olan yüksek getiri beklentisi vadeli işlemler piyasalarında faaliyet göstermekte olan yatırımcıları bu piyasalara çekmekte olsa da özellikle finansal okuryazarlık seviyesinin düşük olduğu piyasalarda yüklenilen yüksek risk göz ardı edilebilmektedir. Bu durum ise özellikle vadeli işlem piyasaları açısından olumsuz bir algının oluşmasına sebep olabilmektedir. Buradan hareketle, bu çalışmada BIST 30 Vadeli İşlemler Piyasası getirisi ile VIX Volatilite Endeksi arasındaki eşbütünleşme ilişkisi, 04.01.2010-31.12.2020 dönemi için oluşturulan ARDL modeli ile incelenmiştir. Elde edilen bulgular uzun vadede VIX Volatilite Endeksi ve BIST 30 Vadeli İşlemler Endeksi arasındaki negatif ilişkiyi ortaya koymakta ve değişkenler arasındaki ilişkinin BIST 30 Vadeli İşlemler Sözleşmesi getirilerini etkilediğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

VIX Volatilite Endeksi, BIST 30 Endeks Vadeli İşlem Sözleşmesi, VİOP, ARDL

The Nexus Between VIX Volatility Index and BIST 30 Futures Return: An ARDL Bounds Testing Approach

Öz

Investors seek to hedge against potential risks by utilizing various instruments such as futures contracts. From this point of view, considering the relationship between financial markets will be beneficial. Although the motivation that comes with the possibility of high return which is a big factor for those who invest in futures markets, the level of risk undertaken can be ignored by some, especially in the markets where the financial literacy level is relatively low. This can lead to a negative perception particularly for futures markets. Thus, this paper aims to reveal the cointegration relationship between BIST 30 Futures Market and VIX Volatility Index for the 04.01.2010-31.12.2020 period by employing the ARDL model. The findings assert a negative relationship between VIX Volatility Index and BIST 30 futures contracts in the long run and, the relationship between the variables affects the returns of BIST 30 futures contracts.

Anahtar Kelimeler

Vix Volatility Index, BIST 30 Index Futures, VIOP, ARDL

Kaynakça

• Adrangi, B., Chatrath, A., Macri, J. and Raffiee, K. (2019). Dynamic responses of major equity markets to the US fear ındex. Journal of Risk and Financial Management, 12(4): 156.
• Akdağ, S. (2019). VIX korku endeksinin finansal göstergeler üzerindeki etkisi: Türkiye örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1): 235-256.
• Altuntaş, D. ve Ersoy, E. (2021). Yatırımcı duyarlılığının BIST Pay Piyasası’na Etkisi. Sosyoekonomi, 29(50): 387-412.
• Başarır, Ç. (2019). Korku endeksi (VIX) ile BIST 100 arasındaki ilişki: Frekans alanı nedensellik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 19(2): 177-191.
• Cheuathonghua, M., Padungsaksawasdi, C., Boonchoo, P. and Tongurai, J. (2019). Extreme spillovers of VIX fear index to international equity markets. Financial Markets And Portfolio Management, 33(1): 1-38.
• Emna, R. and Myriam, C. (2017). Dynamics of the relationship between implied volatility indices and stock prices indices: The case of European stock markets. Asian Economic and Financial Review, 7(1): 52-62.
• Fassas, A. and Hourvouliades, N. (2019). VIX Futures as a market timing indicator. Journal of Risk and Financial Management, 19(12): 113.
• Fountain, R.L., Herman, J.R. and Rustvold, L.D. (2008). An application of Kendall Distributions and alternative dependence measures: SPX vs. VIX. Insurance: Mathematics And Economics 42(2): 469-472.
• Giot, P. (2005). Relationships between implied volatility indexes and stock index returns. The Journal of Portfolio Management, 31(3); 92-100.
• Hatipoğlu, M. and Tekin, B. (2017). The effects of VIX Index, exchange rate & oil prices on the BIST 100 Index: A quantile regression approach. Sosyal Bilimler Arastirmalari Dergisi, 7(3).
• İskenderoglu, Ö. and Akdağ, S. (2020). Comparison of the effect of VIX Fear Index on stock exchange indices of developed and developing countries: The G20 case. The South East European Journal of Economics and Business, 15(1): 105-121.
• Jiang, G.J. and Tian, Y.S. (2007). Extracting model-free volatility from option prices: An examination of the VIX Index. Journal of Derivatives, 14: 1–26.
• Jayawardena, N.I., Todorova, N., Li, B., Su, J.J. and Gau, Y.F. (2022). Risk-return trade-off in the Australian Securities Exchange: Accounting for overnight effects, realized higher moments, long-run relations, and fractional cointegration. International Review of Economics and Finance, 80: 384-401.
• Karagiannis, S. (2014). An investigation of the lead-lag relationship between the VIX index and the VIX futures on the S&P 500. International Journal of Science, Innovation and New Technology, 1(11): 43-56.
• Kaya, A. ve Çoşkun, A. (2015). VIX Endeksi menkul kıymet piyasalarının bir nedeni midir? Borsa İstanbul örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1): 175-186.
• Kaya, E. (2015). Borsa İstanbul (BIST) 100 endeksi ile zımni volatilite (VIX) endeksi arasındaki eş-bütünleşme ve granger nedensellik. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(28): 1-6.
• Konstantinidi, E. and Skiadopoulos, G. (2011). “Are VIX futures prices predictable? An empirical investigation”. International Journal of Forecasting, 27(2): 543-560.
• Korkmaz, T. ve Çevik, E.İ. (2009). Zımni volatilite endeksinden gelişmekte olan piyasalara yönelik volatilite yayılma etkisi. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 3(2): 87-106.
• Kula, V. ve Baykut, E. (2017). Borsa İstanbul kurumsal yönetim endeksi (XKURY) ile korku endeksi (Chicago board options exchange volatility index-VIX) arasındaki ilişkinin analizi. AKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2):27-37.
• Kuzu, S. (2019). Volatilite endeksi (VIX) ile BIST 100 arasındaki Johansen eş-bütünleşme ve frekans alanı nedensellik analizi. Electronic Turkish Studies, 14(1): 479-493.
• Ozair, M. (2014). What does the VIX actually measure? An analysis of the causation of SPX and VIX. ACRN Journal of Finance and Risk Perspectives, 3(2): 83-132.
• Özdemir, L. (2020). VIX endeksinin BİST30 endeks ve BİST30 vadeli işlem getirisi volatilitelerine etkisinin EGARCH modeli ile karşılaştırılması. Journal of Yaşar University, 15(59): 534-543.
• Sakarya, Ş. ve Akkuş, H.T. (2018). BIST-100 ve BIST sektör endeksleri ile VIX endeksi arasındaki ilişkisinin analizi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40): 351-374.
• Sarıtaş, H. ve Nazlıoğlu, E.H. (2019). Korku endeksi, hisse senedi piyasası ve döviz kuru ilişkisi: Türkiye için ampirik bir analiz. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(4): 542-551.
• Sarwar, G. (2012). Is VIX an investor fear gauge in BRIC equity markets?. Journal of Multinational Financial Management, 22(3): 55-65.
• Sadeghzadeh, K. (2018). Borsanın psikolojik faktörlere duyarlılığı: Oynaklık Endeksi (VİX) ve Tüketici Güven Endeksi (TGE) ile Bist 100 Endeksi arasındaki ilişkiler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(2): 238-253.
• Shahzad, S.J.H., Aloui, C. and Jammazi, R. (2020). On the interplay between US sectoral CDS, stock and VIX indices: Fresh insights from wavelet approaches. Finance Research Letters, 33, 101208.
• Shu, J. and Zhang, J.E. (2012). Causality in the VIX futures market. Journal of Futures Markets, 32(1): 24-46.
• Smales, L.A. (2016). Risk-on/Risk-off: Financial market response to investor fear. Finance Research Letters, 17: 125-134.
• Telçeken, N., Kıyılar, M. ve Kadıoğlu, E. (2019). Volatilite endeksleri: Gelişimi, türleri, uygulamaları ve trvix önerisi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 4(2): 204-228.
• Telek, C. (2020). VIX Endeksinin Türkiye’de portföy yatırımları ve döviz kurlarıyla ilişkisi. İzmir İktisat Dergisi, 35(3): 635-646.
• Wang, N. and You, W. (2022). New insights into the role of global factors in BRICS stock markets: A quantile cointegration approach. Economic Systems, 101015.
• Whaley, R.E. (2000). The investor fear gauge. Journal of Portfolio Management, 26(3): 12-17.
• Yaya, O.S., Gil-Alana, L.A., Adekoya, O.B. and Vo, X.V. (2021). How fearful are commodities and US stocks in response to global fear? Persistence and cointegration analyses. Resources Policy, 74, 102273.
• Zhang, J. E., Shu, J. and Brenner, M. (2010). The new market for volatility trading. Journal of Futures Markets, 30(9): 809-833.