Döviz Kuru Ve Enflasyon İlişkisi: Türkiye Örneği

Yıl 2023, Cilt: 5 Sayı: 1, 19 - 37, 23.06.2023

Özlem Simay Celkan

https://doi.org/10.56668/jefr.1310360

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmada, Türkiye ekonomisinde döviz kuru değişimlerinin yurt içi enflasyon üzerindeki etkisi incelenmiştir. Analizler, 2013-2021 döneminin aylık verilerini kapsamaktadır. Çalışmada, 2013-2021 yılları arasında Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı 10 ülke verisi baz alınmıştır. Söz konusu 10 ülke için döviz türlerine göre ithalat oranlarının ağırlıkları hesaplanmış ve bunun sonucunda ağırlıklandırılmış döviz kuru olarak Dolar ve Euro baz alınmıştır. Enflasyonu ölçmek için genel Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ve TÜFE’nin alt grupları kullanılmıştır. Gagnon ve Ihrig (2004) çalışmasından yola çıkılarak regresyon analizleri yapılmıştır. Regresyon için kullanılan modelde hem tüketici fiyat endeksi hem de kur dalgalanmalarının yerel piyasaya etkisini gözlemlemek amaçlanmıştır. Analiz sonuçlarına göre, döviz kuru geçişkenliğinin ele alınan dönemde genel tüketici fiyatlarına etki ettiği görülmüştür. Kısa dönem ve uzun dönem geçişkenliğin sonuçlarından da bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Enflasyon, Döviz Kuru Geçişkenliği, Türkiye

Teşekkür

Bu çalışma sırasında, gerektiğinde değerli vaktinden fedakârlık yaparak sorularımı hiçbir zaman cevapsız bırakmayan; yolumu kaybettiğimde bana yol gösteren; eksik olmayan güler yüzü ve yapıcı geri dönüşleriyle bugünlere gelmeme vesile olan, sonsuz bir minnettarlık duyduğum değerli hocam Prof. Dr. Adalet HAZAR’ a ve tez danışmanım olan güler yüzüyle her zaman desteğini esigemeyen, akademik hayatımda büyük bir yeri olan Prof. Dr. M. Nihat SOLAKOĞLU’ na gönülden bir teşekkürü borç bilirim

Exchange Rate And Inflation Relationship: The Case Of Turkey

Öz

In this study, the impact of exchange rate changes on domestic inflation in the Turkish economy is examined. The analyses cover monthly data from 2013-2021. The study is based on the data of the 10 countries that Turkey imports the most between the years 2013-2021. The weights of import rates were calculated for 10 countries according to the foreign exchange types, and as a result, US Dollar and Euro were taken as the weighted exchange rate. The Consumer Price Index (CPI) and its subgroups are used to measure inflation. Regression analyses are conducted based on the study by Gagnon and Ihrig (2004). The model used in the regression aims to observe the effect of both consumer price index and exchange rate fluctuations on domestic prices. The analysis results also show that exchange rate volatility influences general consumer prices during the period examined. Results of short-term and long-term volatility are also discussed.

Anahtar Kelimeler

Inflation, Exchange Rate Pass Through, Turkey

Kaynakça

• Akkoç, U. ve Yücel, E. (2017). Türkiye'de döviz kuru geçişkenliğinin asimetrik davranışı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13): 903-911.
• Alev, N. (2020). Döviz kuru ve döviz kuru volatilitesinin ihracat ve ithalat üzerine etkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(4): 606-623.
• Alkan, U. ve Dağdır, C. (2020). Türkiye'de döviz kuru ve enflasyon arasındaki ilişkinin çoklu yapısal kırılmalarla eşbütünleşme analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(2): 270-287.
• Çavuşoğlu, F. (2010). Para politikası faiz oranlarından mevduat ve kredi faiz oranlarına geçişkenlik: Türkiye örneği. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Cengiz, T. (2017). A survey on exchange rate pass-through in emerging markets. Bulletin of Economic Theory and Analysis, 2(3): 205-233.
• Gagnon, J.E. and Ihrig, J. (2004). Monetary policy and exchange rate pass-through. International Journal of Finance and Economics, 9(4): 315-338.
• Musa, G. (2020). Döviz kuru volatilitesinin doğrusal ve doğrusal olmayan yöntemlerle incelenmesi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39): 952-974.
• International Monetary Fund. (2019). Exchange Rates and Trade. Washington, D.C. Retrieved from: https://www.imf.org/-/media/Files/Publications/WP/2019/WPIEA2019131.ashx
• Karahan, Ö. ve Gencür, A.S. (2019). Döviz kuru geçişkenliği ve merkez bankası politikaları. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8: 381-387.
• Mirdala, R. (2013). Exchange rate pass-through to domestic prices under different exchange rate regimes. Journal of Applied Economic Sciences, 8(26): 466-489.
• Özkul, G. ve Öztürk, A. (2019). Yapısal kırılmalar eşliğinde döviz kuru oynaklığı ile Türkiye'nin sektörel dış ticareti arasındaki etkileşim. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(4): 1069-1095.
• Saykal, B. (2018). Döviz Kuru Değişimlerinin Enflasyon Üzerindeki Etkisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama (Yayımlanmamış doktora tezi). Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Şanlı, O. (2022). Döviz kuru dalgalanmalarının enflasyona etkisi: Türkiye örneği. ODÜ Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 12(3): 2487-2514.
• Ünsal, Y., Kaplan, Y. ve Günsöy, G. (2021). Döviz kuru ve sektörel enflasyon ilişkisi: Türkiye üzerine ampirik bir analiz. Journal of Academic Opinion, 1(1): 15-23.