Türkiye’de Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Tarımının Son Çeyrek Yüzyıldaki Değişimi: Üretim Dinamikleri, Verimlilik

Yıl 2025, Cilt: 1 Sayı: 1, 40 - 44, 30.06.2025

Hilal Angın , Zehra Toktay , Beyzanur Budak

https://doi.org/10.5281/zenodo.15755623

Öz

Bu derleme, Türkiye’de tarımsal üretimde stratejik bir öneme sahip olan ayçiçeği (Helianthus annus L.) yetiştiriciliğinin 2000-2024 yılları arasındaki gelişim sürecini kapsamlı bir biçimde analiz etmektedir. Üretim alanlarındaki değişimler, verimlilikte ki olumlu artışlar, bu süreçteki teknolojik gelişmeler, uygulanan tarım politikaları ve sektördeki zorluklar kapsamlı bir bakış açısıyla incelenmektedir. Ayrıca sürdürülebilirlik ilkeleri doğrultusunda geleceğe yönelik potansiyel ele alınmakta ve politika oluşturma süreçlerine ışık tutacak stratejik öneriler sunulmaktadır. Bu derleme, mevcut literatürün incelenmesi ve nicel verilerin değerlendirilmesiyle Türkiye’ de ayçiçeği tarımının zaman içindeki dönüşümünü analiz etmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Ayçiçeği , üretim , verimlilik , sürdürülebilirlik , tarım politikaları

Kaynakça

• Aktaş, A. R., & Çakmak, E. H. (2019). Türkiye'de Tarım Destekleme Politikalarının Değerlendirilmesi: Ayçiçeği Örneği. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 1-15.
• Bayraktar, H. (2021). Yağ Bitkileri Genetiği ve Islahı. Bitkisel Üretim Dergisi, 10(1), 45-62.
• Demir, İ., & Güneş, A. (2017). Türkiye'de Ayçiçeği Üretiminin Bölgesel Analizi ve Gelişim Trendleri. Coğrafi Bilimler Dergisi, 15(1), 78-95.
• Erdoğan, S., & Demir, İ. (2020). Türkiye'de Tarım Politikalarının Sürdürülebilirlik Açısından Analizi. Çiftçi ve Tarım Dünyası, (120), 78-85.
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2023). FAOSTAT Database. Erişim adresi: https://www.google.com/search?q=https://www.fao.org/faostat/en/%2523data
• Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). (2024). FAOSTAT Database. Erişim adresi: https://www.google.com/search?q=https://www.fao.org/faostat/en/%2523data
• Gökdoğan, Ö. (2019). Sürdürülebilir Tarım Uygulamalarının Bitkisel Üretim Üzerindeki Etkileri: Ayçiçeği Örneği. Uluslararası Tarım ve Biyolojik Bilimler Dergisi, 21(4), 567-578.
• Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC). (2021). Climate Change 2021: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. Cambridge University Press.
• Kahraman, A., & Özdoğan, M. (2022). İklim Değişikliğinin Türkiye Tarımına Etkileri ve Uyum Stratejileri. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 53(1), 1-15.
• Kılıç, R., & Aslan, M. (2018). Türkiye'de Tarımsal Mekanizasyonun Gelişimi ve Etkileri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 14(2), 105-116.
• Kızılaslan, N., Kızılaslan, H., & Çift, A. (2022). Türkiye’de Ayçiçeği Tarımında İç Ticaret Hadleri (Tokat İli Örneği). Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 11(1), 98-107.
• Özbek, K., & Dadalı, M. (2018). Türkiye Yağlık Ayçiçeği Üretiminin Ekonomik Analizi. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(3), 101-112.
• Paksoy, M., & Kaya, Y. (2016). Ayçiçeği Genetik Kaynakları ve Islah Çalışmaları. Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, (35), 34-41.
• Semerci, A. (2022). Yağlık Ayçiçeği (Helianthus annuus, L.) Üretiminde İşletme Büyüklük Gruplarına Göre Girdi Kullanım Etkinliğinin Analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 9(2), 227-243.
• Semerci, A., Yalçın, K. A. Y. A., Şahin, İ., & ÇITAK, N. (2012). Türkiye’de yağlı tohumlar üretiminde uygulanan destekleme politikalarının ayçiçeği ekim alanları ve üretici refahı üzerine etkisi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 26(2), 55-62.
• Şeker, M. (2015). Türkiye'de Tarımsal Ürün Fiyatlarının Üretim Alanlarına Etkisi: Ayçiçeği Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 32(1), 67-76.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2022). Türkiye Tarım Sektörü Raporu 2022. Ankara.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı. (2023). Organik Tarım ve İyi Tarım Uygulamaları Strateji Belgesi (2023-2027). Ankara.
• Tosun, N., & Akatlar, F. C. (2020). Bazı Ayçiçeği Çeşit ve Hatlarının Ayçiçeği Mildiyösüne (Plasmopara halstedii (Farl.) Berl. & De Toni.) Reaksiyonlarının Belirlenmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 57(2), 157-164.
• Türkdoğan, M. N. (2019). Ayçiçeğinde Önemli Hastalık ve Zararlılar ile Mücadele Yöntemleri. Bitki Koruma Bülteni, 59(1), 45-58.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2024). Tarımsal İstatistikler (Bitkisel Üretim) 2023 Yılı Verileri. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/
• OECD-FAO. (2023). OECD-FAO Agricultural Outlook 2023-2032. OECD Publishing, Paris/Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome.
• Yılmaz, H., & Kaya, O. (2021). Tarım Desteklemelerinin Çiftçi Gelirleri Üzerindeki Etkisi: Mikro Düzey Bir Analiz. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 72(1), 89-102.
• Ziraat Odaları Birliği. (Yıllık). Tarım ve Çiftçi Sorunları Raporları. Ankara.