Ebul Hayr Hayri Fâryâbi’nin Hayatı ve Sanatçı Kişiliği

Yıl 2020, Cilt: 3 Sayı: 1, 16 - 33, 26.06.2020

Ataullah Dashti

Öz

Özet
Ebul Hayr Hayri Fâryâbi, genelde Afganistan, Fars ve Türk edebiyatı, özelde ise Türk şiiri içerisinde yerini almış bir şair olarak bilinir. Bu çalışmada onun hayatı, sanatçı kişiliği ve şiirleri ayrı başlıklar altında incelenmiştir. Şairlik kimliği ile tanınan Hayri’nin şiirleri, “Nazım Biçimleri”, “Dil ve Anlatımı”, “Üslubu”, “Ahenk ve İçeriği” şeklinde başlıklara ayrılarak ele alınmış ve şiirlerinden örnekler sunulmuştur. Bu çalışmada Hayri’nin şiirlerinin içeriğine inilerek işlediği konular ışığında onun daha iyi ve doğru tanınması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ebul Hayr Hayri, , Fâryâb, , Özbek Türkü, , Afganistan

Kaynakça

• Kaynakça EMİNİ, Muhammed Kazım (2007) Afganistan’daki Özbek Şairleri, Kabil: Meyvend Yayınları.
• FERHANG, Mir Muhammed Sıdık, Afganistan Der Benc Karn-i Ahir, C 2, Maşhad: Derehşiş Yayınları.
• KARGER, Abdullah(2011) Serzemin ve Rical-i Turkistan, Kabil: El Ezher Yayın ÇETİN, Prof. Dr. Nurullah(2009) Şiir Çözümleme Yöntemi, 7. Baskı, Ankara: Öncü Kitap yayınları.
• AÇA, Prof. Dr. Mehmet; GÖKALP, Doç. Dr. Haluk; KOCAKAPLAN, Öğr. Gör. İsa(2011),(Başlangıçtan Günümüze Türk Edebiyatında) Tür ve Şekil Bilgisi, 2. Baskı, İstanbul: Kesit yayınları.
• PARLATIR, Prof. Dr. İsmail(2009) Osmanlı Türkçesi Sözlüğü, 2. Baskı, Ankara: Yargı Yayınları.
• GOLKARİYAN, Doç. Dr. Kadir (2000) Ferhang-i Turki-yi İstanbuli İngilisi- Farsi, 3. Baskı, Tahran: Rahnemâ Yayınları.
• BARLAS, Kıyameddin, (1992) “Afganistan Türkleri Edebiyatı” Türk Dünyası El Kitabı(Edebiyat), 2. Baskı, C 3, Seri: I, S. A- 23, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
• HAYRİFARYÂBİ, Ebul Hayr, Şiir Mecmuası I, Yayına Hazır Eseri ve El Yazmaları.
• HAMİD, Abdussami “Feryâd-i Sukut” Merdi Ez Âftab-u Âzadi, Seri: 21, Belh: Belh Yazarlar Birliği Yayınları.
• LABİB, Muhammed Alim, “Nimruh-i Ez zindegiyi Siyasi-i Merhum Ustad Ebul Hayr Hayri”(1995)Merdi Ez Âftab-u Âzadi, Seri: 21, Belh: Belh Yazarlar Birliği Yayınları.
• Afganistan/ Ankara Büyük Elçiliği(2008) Rah-i Neystan, S. 3, s. 102. BURGET, Fazıl Ahmet (2004) Türkistan Milli Mücadelesinde Afganistan Türkleri(19-20. Yüzyıllar), Yüksek Lisans Tezi, T.C. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı, Ankara.
• DASHTI, Ataullah(2013) Ebul Hayr Hayri Fâryâbi’nin Hayatı, Sanatı ve Eserleri, Yüksek Lisans Tezi, T.C. Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı / Yeni Türk Edebiyatı, Ankara.