Öğretmen Adaylarının İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 110 - 125, 30.06.2022

Ökkeş Beyaz , Fikret Alıncak , Belgin Ataş

https://doi.org/10.52974/jena.1117507

Cited By: 3

Öz

İletişime kişilerin karşılıklı olarak birbirlerini anlama ve anlamlandırma süreci diyebiliriz. İletişim hayatımızın tüm evresinde yararlandığımız etkili ve vazgeçilmez araçlardan birisidir. Süreç olarak iletişim kavramının insanların hayatının var olmasında çok eski süreçlere dayandığı belirtilmektedir. İletişim sürecinin düzenli şekilde anlamlandırılması oldukça önemlidir. Bu süreçte ne kadar kendimizi iyi açarsak insanlar ile iletişimimiz o kadar güçlü olur. Günümüzde gerek kurumlardaki başarıyı belirleyen ve toplumda birlik beraberliği sağlayan en önemli faktör iletişimdir. Günlük hayatın her aşamasında öğretmenler toplum ile sürekli etkileşim halindedir. Bu anlamda öğretmenlerin, insanlar ile tam anlamıyla ilgilenebilmesi, onları yönlendirme ve etkilemesi için iyi bir iletişim becerisine sahip olmaları gerekmektedir. Bu araştırma, Öğretmen adaylarının iletişim becerilerinin incelenmesi amacıyla yapılan betimsel bir çalışmadır. Araştırma evrenini 2019-2020 eğitim öğretim yılında Gaziantep Üniversitesine bağlı farklı bölümlerde öğrenim görmekte olan öğretmen adayları, örneklem grubunu ise gönüllülük esasına dayalı olarak seçilen 505 (264 Kadın, 241 Erkek) birey oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Korkut (1996) tarafından geliştirilen “İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeği (İBÖ)” kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 22.0 programından yararlanılmıştır. İstatistiksel yöntem olarak t testi ve varyans analizi kullanılmıştır. Verilerin normal dağılım gösterdiği tespit edilmiş olup, ikili grupların karşılaştırmasında İndependent Sample t testi, çoklu grupların karşılaştırmasında OneWay ANOVA analizi kullanılmıştır. Anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda olarak, öğretmen adaylarının genel olarak iletişim becerilerinin olumlu yönde değerlendirilebileceği, Bölümlere göre bakıldığında, Sınıf ve matematik öğretmeni adaylarının Türkçe ve PDR öğretmeni adaylarından, beden eğitimi öğretmeni adaylarının da Türkçe öğretmen adaylarından daha iyi iletişim becerilerine sahip oldukları görülmüştür. Türkçe ve Matematik öğretmeni adayların yaşlarının arttığı durumlarda iletişim becerilerinin de arttığı görülmüştür. Sınıf öğretmeni adaylarında erkeklerin iletişim becerileri daha olumlu bulunurken, matematik öğretmeni adaylarında kadınların daha olumlu iletişim becerileri olduğu tespit edilmiştir. Türkçe öğretmeni adaylarında, birinci sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarının iletişim becerileri ikinci, üçüncü ve dördüncü sınıfta öğrenim gören öğretmen adaylarından daha düşük olduğu, Matematik öğretmeni adaylarında, dördüncü sınıf öğrencilerinin elde ettiği puanların birinci, ikinci ve üçüncü sınıf öğrencilerinden daha yüksek olduğu, beden eğitimi, sınıf, sosyal bilgiler ve psikolojik danışman ve rehber öğretmen adayların da sınıf düzeyi açısından herhangi bir farklılaşma olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, İletişim, Beceri

Öğretmen Adaylarının İletişim Becerilerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Öz

We can call communication the process of mutual understanding and making sense of each other. Communication is one of the effective and indispensable tools that we use at all stages of our lives. It is stated that the concept of communication as a process is based on very old processes in the existence of people's lives. It is very important to make sense of the communication process on a regular basis. The better we open ourselves in this process, the stronger our communication with people will be. Today, the most important factor that determines the success in institutions and provides unity in society is communication. At every stage of daily life, teachers are in constant interaction with the society. In this sense, teachers need to have good communication skills in order to be able to fully deal with people, to direct and influence them. This research is a descriptive study to examine the communication skills of teacher candidates. The research population consists of prospective teachers studying in different departments of Gaziantep University in the 2019-2020 academic year, and the sample group consists of 505 individuals (264 Female, 241 Male) selected on a voluntary basis. “Communication Skills Evaluation Scale (IAS)” developed by Korkut (1996) was used as a data collection tool in the study. SPSS 22.0 program was used in the analysis of the data. T test and analysis of variance were used as statistical methods. It was determined that the data showed normal distribution, Independent Sample t test was used for comparison of paired groups and OneWay ANOVA analysis was used for comparison of multiple groups. The significance level was taken as p<0.05. As a result of the research, it was seen that the communication skills of the teacher candidates can be evaluated positively in general. It was observed that the communication skills of the Turkish and Mathematics teacher candidates increased when their age increased. While male teacher candidates have more positive communication skills, female mathematics teacher candidates have more positive communication skills. In Turkish teacher candidates, the communication skills of the first-year teacher candidates were lower than the second, third and fourth-year teacher candidates, the scores of the fourth-year students in the mathematics teacher candidates were higher than the first, second and third-year students, physical education, It was concluded that there was no difference in terms of grade level, social studies, and psychological counselor and guidance teacher candidates in terms of grade level.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayı, İletişim, Beceri, Öğretmen adayı, İletişim, Beceri

Kaynakça

• Açıkel, G. (2010). Ortaöğretimde yönetici öğretmenleri liselerde yöneticiler ve öğretmenler arasında iletişim. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ağca, G. (2009). İlköğretim okulu sınıf öğretmenlerinin sınıfta iletişimi sağlama becerileri (Bolu ili örneği), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• Aksungur, G. (2018). Türkçe öğretmenlerinin sınıf içi etkili iletişim becerileri algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kırşehir.
• Altunay, E. & Toprakçı, E. (2017). Okulun insan kaynağının bir öğesi olarak okul yardımcı personellerinin anılarının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (1), 363-391.
• Arıbaş, B.B. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının sosyal zekâ düzeyleri ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uşak Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Uşak. Baltaş, A. (2007). Satışta iletişim ve bedenin dili. Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Baykara Pehlivan, K. (2005). Öğretmen adaylarının iletişim becerisi algıları üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 4 (2), 17-23.
• Bridge, B. (2003). Okulda iletişim. İstanbul: Beyaz Yayınları.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış (15. Basım). Ankara: Pegem Akademi. Cüceloğlu, D. (2013). Yeniden insan insana (48. Basım). İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Çağlar, İ. & Kılıç, S. (2011). Eğitim fakülteleri için genel iletişim (2.Basım). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Çamdereli, M. (2015). İletişime giriş (İkinci Baskı). İstanbul: DEM Yayınları.
• Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının iletişim becerilerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 19 (2), 567-576.
• Çuhadar, C., Özgür, H., Akgün, F. & Gündüz, Ş. (2014). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ve iletişimci biçimleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15 (1), 295-311.
• Demir, G. (2013). Kişilerarası iletişimde duygu yönetiminin rolü: Öğretmen-öğrenci iletişimi üzerine bir araştırma. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Derici Cevap, S. (2017). Sınıf öğretmenlerinin benlik saygıları ile iletişim becerileri arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Dilekmen, M., Başçı, Z. & Bektaş, F. (2008). İletişim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12 (2), 223-231.
• Elkatmış, M. & Ünal, E. (2014). Sınıf öğretmenleri adaylarının iletişim beceri düzeylerine yönelik bir çalışma. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16 (1), 98-112.
• Erçoşkun, M.E. (2005). Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin empatik becerilerini çeşitli değişkenler açısından incelemesi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum. Erigüç, G. & Eriş, H. (2013). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin iletişim becerileri: Harran üniversitesi örneği. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12 (46), 232-254.
• Fidan, M. (2009). İletişim kurmak istiyorum. Konya: Tablet Kitabevi.
• Gülbahçe, Ö.K.K. (2010). Eğitim fakültesi öğrencilerinin iletişim becerilerinin incelenmesi. Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 12 (2), 12-22.
• Gülüm, R. (2019). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin iletişim becerileri ile mesleki tutum düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Erzurum ili örneği). Atatürk Üniversitesi, Kış Sporları ve Spor Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Günbayı, İ. (2007). Okullarda bir yönetim süreci olarak iletişim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 7 (2), 765-798. Güneş, A. (2011). Kişilerarası iletişim sürecinde beden dili kavramı ve rolü üzerine kuramsal bir çalışma. E-Journal of New World Sciences Academy. 6 (4), 706-730.
• Gürses, Y. (2006). Eğitim örgütlerinde yöneticilerin etkili iletişim kurma becerilerinin belirlenmesine yönelik bir araştırma (Kütahya merkez ilçe örneği). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Kütahya.
• Güven, A. & Yalçınkaya, M. (2000). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerilerine ilişkin görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 1 (1), 13-22
• Karaca, E. (2018). Öğretmenlerin iletişim becerileri ile politik becerileri arasındaki ilişki. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Karagülle, S.Y. (2018). Öğretmen adaylarının mizah, iletişim becerileri ve kişilik özellikleri arasındaki yordayıcı ilişkiler. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Kaya, A. (2016). Kişiler arası ilişkiler ve etkili iletişim. Ankara: Pegem Akademi.
• Kılıç, H. (2013). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin iletişim becerilerinin belirlenmesi ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Elazığ.
• Korkut, F. (1996). İletişim becerilerini değerlendirme ölçeğinin geliştirilmesi: Güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2 (7), 18-23.
• Korkut, F. (2005). Yetişkinlere yönelik iletişim becerileri eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28 (1), 143-149.
• Köleşoğlu, G. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin liderlik özellikleri ile iletişim becerileri arasındaki ilişki (İstanbul ili beyoğlu ilköğretim okullarında bir uygulama). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Levent, B. (2011). Sınıf öğretmenlerinin kişilik özelliklerinin iletişim becerilerine etkisi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Metin, H. (2011). Empatik iletişim ve yönetişim. Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 11 (32), 177–203. Nacar, F.S. & Tümkaya, S. (2011). Sınıf öğretmenlerinin iletişim ve kişilerarası problem çözme becerilerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 10 (2), 493-511.
• Ocak, G. & Erşen, Z.B. (2015). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri algılarının incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33 (1), 1-19.
• Oktay, H. (2008). İlköğretim okullarında görev yapan yöneticiler ve öğretmenler arasındaki iletişimde yöneticiden kaynaklanan engeller. Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Özer, D. (2011). Etkili iletişim becerilerinin sosyal ortama uyum sağlamadaki işlevi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. Özgök, D. (2019). Sınıf öğretmenlerinin birlikte çalışma düzeyleri ve iletişim becerilerinin incelenmesi. 2019, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Russell, G.W. (1978). Crowd size and density in relation to athletic aggression and performance. Social Behavior and Personality Research, 2 (1), 9-15.
• Saracaloğlu, A.S., Yenice, N.Y. & Karasakaloğlu, N.K. (2009). Öğretmen adaylarının iletişim ve problem çözme becerileri ile okuma ilgi ve alışkanlıkları arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 187-206.
• Sezgin, S. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının işbirlikli öğrenmeye yönelik tutumları ile etkili iletişim becerileri arasındaki ilişki. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Niğde.
• Şah, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin iletişim becerileri ile akademik öz yeterlikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Tepeköylü, Ö., Soytürk, M. & Çamlıyer, H. Beden eğitimi ve spor yüksekokulu (Besyo) öğrencilerinin iletişim becerisi algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7 (3), 115-124.
• Tepeköylü, Ö. (2007). Beden eğitimi ve spor yüksekokulu (Besyo) öğrencilerinin iletişim becerisi algılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Manisa.
• Tomul, E. (2012). Sınıfta öğretmen öğrenci iletişimi.(Editör: Hüseyin Kıran). Etkili Sınıf Yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tunçeli, H. (2016). Öğretmen adaylarının iletişim becerileri ile öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Sakarya üniversitesi örneği). Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 3 (3), 51-58.
• Tutar, H. & Yılmaz, M.K. (2012). İletişim (Genel ve Örgütsel Boyutuyla). (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Ulukan, H. (2012). İletişim becerilerinin takım ve bireysel sporculara olan etkisi. Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Karaman.