Sokak Ekonomisinde Atık Toplayıcılar: Gönüllü Çevreciler

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 1, 19 - 26, 15.12.2019

Osman Sirkeci Kamuran Elbeyoğlu

Öz

Çevre insanların,
hayvanların ve bitkilerin birlikte var olduğu ve birbirini etkilediği bir ortam
olarak tanımlanabilir. Hayvanlar ve bitkilerle ortak olarak paylaştığımız bu
dünyada kendinin ve içinde yaşadığı çevrenin farkında olan tek varlık olarak insan,
aynı zamanda içinde yaşadığı dünyayı en fazla kirleten ve kaynaklarını sanki
sonsuzmuş gibi kullanan tek varlıktır. İnsanın kendinin ve içinde yaşadığı
evrenin farkında olan bir varlık olması aynı zamanda çevre bilinci ve
sorumluluğu kavramlarının da temellendiği yerdir. Çevre bilinci çevre
bilgisiyle birlikte çevre sorunlarından kaynaklanan korkular, kızgınlıklar,
huzursuzluklar, değer yargıları ve çevre sorunlarının çözümüne hazır bulunuşluk
gibi kişilerin çevreye yararlı davranışlara karşı gösterdikleri olumlu veya
olumsuz tavır ve düşüncelerin hepsini kapsar.

Çevre bilinci ve geri
dönüşümcülük sokak ekonomisinin ayrılmaz bir parçasıdır. Sokak ekonomisi ortaya
çıkışı itibariyle nasıl ki serbest piyasa ekonomisinin başarısızlıklarında ve
dışsallıklarında yaşama şansı bulduysa burada filizlendi büyüdüyse çevre
kirliliği de piyasa ekonomisinin kapitalizmin hatta başka bir değişle vahşi
kapitalizmin bireysel çıkarları uğruna maksimal karları uğruna çevreyi
kirletmesidir. 

Sokak ekonomisi
serbest piyasa ekonomisinin sermaye birikimciliği esasıyla yürütülen
kapitalizmin başarısızlıklarında, dışsallıklarında ve üçüncü olarak çevre
tahribatında gelişmektedir. işsizlik ve dar gelirlerle sadece kıt kanaat boğaz
tokluğuna çalışmaya razı olan milyonlarca insan yeryüzünün metropollerinin
sokaklarını, çöp bidonlarını ve hatta sahillerini, plajlarını ya gönüllü olarak
ya da geri dönüşümcülük sektöründe çalışanlarda olduğu gibi sokaklara terk
edilen milyarlarca dolarlık atık değeri her türlü riske rağmen—hastalık, sosyal
güvencesizlik,   şiddet, yeraltı
kanunlarına tabi olma, mafyayla mücadele koşullarında, buna bir de ilaveten
sokaklarda yürütülen faaliyetlerin hukuken yasak ilan edilmesi nedeniyle
zabıtaya karşı da direnerek ve mücadele ederek –sokaklarımızı temizleme
mücadelesini sürdürmektedirler. Aslında sokaklarda geri dönüşüm işçisi, geri
dönüşümcüler, atık toplayıcılar, kağıt toplayıcılar isimleriyle adlandırılan
ülkemizde 500 bin, dünyada 200 milyona yakın insanın atıklardan ve çöplerden
bulduklarıyla geçimlerini temin ettikleri tahmin edilmektedir. Bu küme aslında
doğrudan doğruya bilinçli bir yaklaşımla, yani çevre bilinci ile hareket
etmemelerine rağmen dolaylı olarak gayri iradi bir şekilde çevre kirliliğine ve
çevre sorunlarına çare üretmektedirler. Eğer araştırmacılar, politika
yapıcılar, akademisyenler olayı doğru algılayıp doğru analiz ederse ve senteze
ulaşabilirse sokaklarda kendiliğinden ve gönüllü olarak, atıkları yeniden katma
değere dönüştüren bu kümeyi çevre gönüllüleri olarak kazanabilirler ve çevre
sorunlarının çözümünde önemli aktörler olarak kent yaşamına entegre
edebilirler.

Anahtar Kelimeler

sokak ekonomisi, çevre, çevre bilinci

Environmental Awareness And Recycling In Street Economy

Öz

The environment can be defined as a habitat where people, animals and plants coexist and influence each other. In this World, which we share in common with animals and plants, a human being is the only being who is aware of the environment in which one lives, yet the human being is also the only one, who pollutes the world in which one lives, and uses the world’s resources as if they were eternal. A person’s being aware of oneself and the universe, in which one lives, is the foundation of the concepts of environmental awareness and responsibility. Environmental awareness, together with environmental knowledge, covers all the positive or negative attitudes and thoughts of the people towards environmental behaviors such as fears, resentments, unrest, value judgments and readiness to solve environmental problems.

Environmental awareness and recycling are an integral part of street economy. As the emergence of street economy has evolved and found a chance to live in the failures and externalities of the market economy, environmental pollution is the pollution of the habitat by the market economy, or in other words, by wild capitalism for the sake of the individual interests or maximal profits.

Street economy is evolving in the failures, externalities and environmental destruction of capitalism carried out on the basis of capital accumulation of free market economy. Millions of people, who are willing to work only with scarcity and low incomes and consent to live from hand to mouth, continue their struggle of cleaning the streets, garbage bins and even the beaches either voluntarily or as in the case of recycling workers, despite all the risks such as disease, social insecurity, violence, being subject to underground laws, the struggle against mafia, and also struggle against police for the reason that the activities carried out in the streets are legally prohibited, cleaning the waste left in the streets, which is worth billions of dollars, in the metropoles of the world. In fact, it is estimated that around 500,000 people in our country and around 200 million people in the world, who are named as recycling workers, recyclists, waste collectors, paper collectors in the streets, provide their livelihood through the wastes. Although this group does not act directly with a conscious approach, in other words with an environmental awareness, they indirectly involuntarily produce solutions to environmental pollution and environmental problems. If researchers, policymakers, academicians correctly perceive the event and analyze it correctly, they can win this group, who spontaneously and voluntarily transforms waste into added value, as environmental volunteers and integrate them into urban life as important actors in the solution of environmental problems.

Anahtar Kelimeler

street economy, environment, environmental awareness

Kaynakça

• Erten,S. (2004). Çevre Eğitimi Ve Çevre Bilinci Nedir, Çevre Eğitimi Nasıl Olmalıdır?, Çevre ve İnsan Dergisi, Çevre ve Orman Bakanlığı Yayın Organı. Sayı 65/66, 1-13.
• European Commisssion (2012). OECD, 2000.
• Gödelek, K. (2006). Öteki Kavramının Özne Nesne Ayrımı Bağlamında Değerlendirilmesi, Uluslararası Felsefe Günleri “Ayrımcılık”, 12-14 Mayıs 2005, Kocaeli Üniversitesi Yayınları: 52-64, ISBN: 975-8047-61-72.
• Özsoy, D. (2012). Yeni Kent Yoksulluğu, Atık Toplayıcıları Ve Temsil Sorunsalı: Katık Dergisi Üzerine Bir İnceleme, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, II (43), 105-121.
• Shiva, V. & Mies, M. (2014). Ekofeminizm, (çev. İ. U. Kelso), İstanbul: Sinek Sekiz Yayınları.
• Somay, B. (2005). Çöp Nereye Gider?, Cogito, 43, 162- 169.