Çin Halk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nin İklim Rejimi Politikalarının Karşılaştırılması

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 3 (In Honour of Nesrin Algan), 225 - 238, 30.12.2024

Eray Kara

https://doi.org/10.53472/jenas.1554528

Öz

İklim rejimine ilişkin politikaların gelişim sürecinde ülkelerin aldıkları roller, bu ülkelerdeki politika yapıcıların kısa vadeli kararları ve ülkelerin genel siyasi eğilimlerine göre değişmektedir. Bu ülkeler arasında dünyanın üç ekonomik büyük gücü olan; Çin Halk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği’nin geliştirmiş olduğu politikalar, iklim rejiminin uygulanabilirliği açısından hayati bir role sahiptir. İklim rejimi konusunda öncü role sahip olan Avrupa Birliği, politikaların geliştirilmesi ve uygulanması konusunda ortak hareket etmektedir. Bu nedenle; politikaların karşılaştırmalı analizini içeren bu çalışmada Avrupa Birliği bir bütün olarak ele alınmaktadır. Bu çalışma, üç ülkenin iş birliği ve rekabete dayalı politikalarının iklim rejiminin geleceğini belirleyeceğini varsayarak, ülkelerin süreç içerisinde atmış olduğu adımların değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada uluslararası örgütlerin ve ülkelerin almış olduğu kararlar, istatistik kurumları ve çevre ajanslarının veri tabanları, çeşitli raporlar ve konuya ilişkin incelenen diğer ikincil veriler kullanılmıştır. Bu veriler ışığında varılan sonuç ise, bu üç ülkenin aldığı kararların ve uyguladıkları politikaların iklim krizi ile mücadele konusunda belirleyici olduğudur. Rekabet ve iş birliğine dayanan bu süreç içerisinde; her üç ülkede zaman zaman birbiriyle yakın ilişkiler geliştirmekte ya da çeşitli çatışmalar yaşamaktadır. Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşanan çatışmaların gölgesinde Bakü’de düzenlenecek COP29 ve devamında gelen süreçte bu üç ülkenin iklim krizini ciddiyetle ele alması elzemdir. Ancak Amerika Birleşik Devletlerinde yapılacak başkanlık seçimlerinde ortaya çıkabilecek sonuçlar, Avrupa’da yükselen sağ-popülist politikacılar nedeniyle Birliğin zayıflaması ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin Tayvan sorununun önceliklendirilmeye başlayarak savaş ekonomisine geçmeye hazırlanması gibi meseleler nedeniyle iklim rejiminin konusunda karamsar bir tablo da çizilebilmektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Rejimi, İklim Krizi, Çin Halk Cumhuriyeti, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği

Comparison of the Climate Regime Policies of the People's Republic of China, the United States of America and the European Union

Öz

The roles of countries in the development process of policies related to the climate regime vary according to the short-term decisions of policy makers in these countries and the general political tendencies of the countries. Among these countries, the policies developed by the three economic powers of the world; the People's Republic of China, the United States of America and the European Union have a vital role in terms of the applicability of the climate regime. The European Union, which has a leading role in the climate regime, acts jointly in the development and implementation of policies. For this reason; in this study, which includes the comparative analysis of policies, the European Union is considered as a whole. This study aims to evaluate the steps taken by the countries in the process, assuming that the policies of the three countries based on cooperation and competition will determine the future of the climate regime. In the study, decisions taken by international organisations and countries, databases of statistical institutions and environmental agencies, various reports and other secondary data examined on the subject were used. The conclusion reached in the light of these data is that the decisions taken and policies implemented by these three countries are decisive in combating the climate crisis. Within this process based on competition and co-operation; all three countries develop close relations with each other from time to time or experience various conflicts. In the shadow of conflicts in various parts of the world, it is essential that these three countries take the climate crisis seriously in the COP29 to be organised in Baku and in the process that will follow. However, a pessimistic picture of the climate regime can also be drawn due to issues such as the possible outcomes of the presidential elections in the United States, the weakening of the Union due to rising right-populist politicians in Europe, and the People's Republic of China's transition to a war economy by starting to prioritise the Taiwan issue.

Anahtar Kelimeler

Climate Regime, Climate Crisis, People's Republic of China, United States of America, European Union

Kaynakça

• Arıkan Y., Özsoy G., Gündoğan, A.C., Baş, D. ve Sayman, R.Ü. (2015). A’dan Z’ye İklim Değişikliği Başucu Rehberi, REC Türkiye, Ankara: Ajanstürk Matbaacılık A.Ş.
• Bailey, C. J. (2016). US Climate Change Policy, New York: Routledge.
• Baykara, S. T. (2022). “İklim Değişikliğiyle Mücadelede AB’nin Liderliği Bağlamında AB-Çin İlişkileri: İş Birliği Mi Rekabet Mi?”, Pearson Journal of Social Sciences & Humanities, 7 (18), 241-254.
• BMİDÇS (1992). İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, https://iklim.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi-i-33 (17.09.2024).
• BMİDÇS (1997). Kyoto Protokolü, https://iklim.gov.tr/kyoto-protokolu-i-35 (18.09.2024).
• BMİDÇS (2015). Paris Anlaşması, https://iklim.gov.tr/paris-anlasmasi-i-34 (21.09.2024).
• Columbia University (2024). Erişim Adresi: https://chineseclimatepolicy.energypolicy.columbia.edu/en/unfccc#/_ftn7 (20.09.2024).
• Commission of The European Communities (2007). Green Paper From The Commission To The Council, The European Parliament, The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions - Adapting to Climate Change in Europe – Ooptions for EU Action, SEC(2007) 849.
• Commission of The European Communities (2009). Commission Staff Working Document Accompanying The White Paper Adapting To Climate Change: Towards A European Framework For Action, SEC(2009) 387.
• Deliktaş, A. (2021). “Küresel İklim Değişikliği Konusuna Amerikan Yaklaşımı”, BŞEÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (2), 309-322.
• Duru, B. (2014). “Kyoto Protokolü'nden Halkların Protokolüne”, Mülkiye Dergisi , 32 (259), 205-214.
• Eckersley, R. (2007). “Ambushed: The Kyoto Protocol, the Bush Administration’s Climate Policy and the Erosion of Legitimacy”, International Politics, 44, 306-324.
• EPA (2023). Inventory of U.S. Greenhouse Gas Emissions and Sinks: 1990-2021. U.S. Environmental Protection Agency, https://www.epa.gov/ghgemissions/inventory-us-greenhouse-gas-emissions-andsinks-1990-2021. (23.09.2024).
• Erbach G. ve Jochheim, U. (2022). China's Climate Change Policies - State of Play Ahead of COP27, European Parliamentary Research Service.
• Erensü, S. ve Şahin, Ü. (2021). İklim Politikalarında Biden Etkisi: İnkar Çağının Sonu mu?, İstanbul Politikalar Merkezi–Sabancı Üniversitesi–Stiftung Mercator Girişimi Politika Notu
• Esen, B. (2021). “İklim Değişikliğine Karşı ABD-Çin, Rekabet mi İş Birliği mi?, Ed. Prof. Dr. Sinan Alçın vd., Gelecekte Ekonomi içinde (660-689), T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi – İKÜ Yayınevi: İstanbul.
• European Commission (2013). An EU Strategy on Adaptation to Climate Change, COM(2013) 216 final.
• European Commission (2019). Communication from The Commission - The European Green Deal, COM(2019) 640 final.
• European Commission (2021), Forging a Climate-Resilient Europe - the new EU Strategy on Adaptation to Climate Change, COM(2021) 82 final.
• EUROSTAT (2022a), Greenhouse Gas Emissions by Source Sector, EU, Change from 1990 to 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/documents/4187653/14185658/GHG+by+sector.png (20.09.2024).
• EUROSTAT (2022b), Greenhouse Gas Emissions by Source Sector, EU, 2020, https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/images/1/18/Greenhouse_gas_emissions_by_source_sector%2C_EU%2C_2020.png (21.09.2024).
• Froggatt, A. ve Daniel, Q. (2021). China, EU and US Cooperation on Climate and Energy - An Ever-Changing Relationship, Energy, Environment and Resources Programme, London: Chatnam House.
• Giddens, A. (2013). İklim Değişikliği Siyaseti, Çeviren: Erhan Baltacı, Ankara: Phoenix Yayınevi
• Global Times (2024). Erişim Adresi: https://www.globaltimes.cn/page/202411/1322895.shtml (02.12.2024).
• Guliyev, F. (2020). “Trump’s “America First” Energy Policy, Contingency and the Reconfiguration of the Global Energy Order”, Energy Policy, 140, 111435.
• Haller, J. (2018). UNFCCC parties: Annexes, EU, OECD, EITs, https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_parties_to_the_United_Nations_Framework_Convention_on_Climate_Change#/media/File:UNFCCC_Party_Groupings.svg (21.09.2024).
• Hart, C., Jiayan, Z. ve Jiahui, Y. (2018). Mapping China’s Climate & Energy Policies – December 2018 Edition, Development Technologies International: New York.
• JRC (2023). CO2 Emissions of All World Countries - JRC/IEA/PBL 2023 Report, Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Kaya, H. E. (2020). “Kyoto’dan Paris’e Küresel İklim Politikaları”, Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 4 (10), 165-191.
• Obamawhitehouse.archives.gov (2024a). U.S.-China Joint Announcement on Climate Change, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2014/11/11/us-china-joint-announcement-climate-change (27.09.2024).
• Obamawhitehouse.archives.gov (2024b). Fact Sheet: President Obama to Announce Historic Carbon Pollution Standards for Power Plants, https://obamawhitehouse.archives.gov/the-press-office/2015/08/03/fact-sheet-president-obama-announce-historic-carbon-pollution-standards (28.09.2024).
• Roskin, M. G. ve Berry, N. O. (2014). Uluslararası İlişkiler: Uİ’nin Yeni Dünyası, Çev. Özlem Şimşek, İzmir: Adres Yayınları.
• Saygın, H. ve Çetin, F. (2018). Küresel İklim Rejimindeki Gelişmeler ve Türkiye’nin Durumu, İstanbul: Der Yayınları.
• Seriye, S. (2007). “Çin Halk Cumhuriyeti'nde Sosyalist Piyasa Ekonomisine Dönüşüm”, Amme İdaresi Dergisi, 40 (1), 27-56.
• Talu, N, (2019). Avrupa Birliği İklim Politikaları, İklim Değişikliği Alanında Ortak Çabaların Desteklenmesi Projesi (iklimin), İklim Değişikliği Eğitim Modülleri Serisi 3.
• The White House (2013). The President’s Climate Action Plan, Washington: Executive Office of the President.
• The White House (2017), Presidential Executive Order on Promoting Energy Independence and Economic Growth, Washington: Executive Office of the President.
• Tuğaç, Ç. (2022). “The Evolution of European Union’s Climate Change Adaptation Policies and the Importance of Current Adaptation Policies for Turkey”, Kent Akademisi Dergisi, 15(3), 958-982.
• UN Treaty Collection (2023). United Nations Framework Convention on Climate Change, https://treaties.un.org/doc/Publication/MTDSG/Volume%20II/Chapter%20XXVII/XXVII-7.en.pdf (28.09.2024).
• UNFCCC (2010). “Report of the Conference of the Parties on its Fifteenth Session, Held in Copenhagen from 7 to 19 December 2009”, FCCC/CP/2009/11/Add.1 - Decision 2/CP.15,
• World Energy Council Turkey (2021). Çin Enerji Sektörünün Karbon Nötr Yol Haritası Raporu Özeti, https://dunyaenerji.org.tr/cin-enerji-sektorunun-karbon-notr-yol-haritasi-raporu-ozeti/ (19.09.2024)
• Worldbank.org (2024). Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/?locations=US-EU-CN (16.09.2024).