Nikolay Trubetskoy’un Rus Ben İdraki ve Medeniyetsel Kimlik İnşası ile Türkiye’de Ben İdraki ve Medeniyetsel Kimlik İnşası Mukayesesi

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 1, 43 - 51, 29.09.2023

Aykut Karahan

Öz

Esasen bir dil bilimci olan Trubetskoy, 20. yüzyıl başında yaşamış özellikle Avrupa merkezci karşıtı düşünce yapısı ile bilinmektedir. Avrupa merkezci düşünce çerçevesinin ve yaşam biçiminin bütün dünyaya yayılmakta olduğunun ilk şahitleri olarak yaptığı tespitler dikkate değerdir. Zira Batı medeniyetinin kendini evrensel bir medeniyet olarak dayatmasına temelden karşı çıkmaktadır. 90’lı yılların hemen başında yaşanan Soğuk Savaşın bitimiyle birlikte dünya yeni bir konsepte adım atıyordu. Artık çift kutuplu dünya sona ermiş ve liberal- kapital sistem sadece ekonomik olarak değil aynı zamanda felsefi manada da zaferini ilan ediyordu. Bunun en güzel örneği Fukuyama’nın “Tarihin Sonu” isimli çalışmasıyla ortaya konulmuştur. Burada açıkça Batı sisteminin zaferinin ilanı gibiydi. Yine aynı dönemlerde yeni bir kutup oluşturma çalışmaları da hız kazanmış ve Huntington’ un “Medeniyetler Çatışması” tezi popülerlik kazanmıştı. Aynı dönemlerde “Medeniyet” kavramı ile onunla ilişkili olarak “Kimlik” kavramı da çok işlenen kavramlar arasına girmiştir. İşte yüzyıl başında Trubetskoy’un Avrupamerkezcilik eleştirisi ile 90’lı yıllardan itibaren Ahmet Davutoğlu’nun medeniyetlerin ayırıcı vasfı olarak “Ben İdraki” kavramını ele alması benzerlikler taşımaktadır. Her ne kadar Trubetskoy genelde bir benlikler havuzundan bahsetse bile bunu felsefi temellendirme yerine daha çok dil bilimi açısından yaparken Davutoğlu bunu felsefi- teolojik bir planda temellendirmeyi tercih etmiştir.

Anahtar Kelimeler

Trubetskoy, Medeniyet Kimliği, Rus Ben İdraki, Ahmet Davutoğlu, Medeniyet Ben İdraki, Trubetskoy, Medeniyet Kimliği, Rus Ben İdraki, Ahmet Davutoğlu, Medeniyet Ben İdraki

Kaynakça

• Anderson, B. (1993). Hayali Cemaatler, çev. Ahmet Cemal, Metis Yayınları, İstanbul
• Bacon, F. (2002). Novum Organum, çev. Sema O. Akkaş, Doruk Yayınları, Ankara.
• Bacon, F. (1996). Yeni Atlantis, çev. Hamit Dereli, MEB Yayınları, İstanbul.
• Biraderoğlu, A. (2013). Tarih ve Değişim, Kayseri Eğitim ve Kültür Vakfı Yayınları, Kayseri.
• Davutoğlu, A. (2002). Batı’daki İslam Çalışmaları Üzerine, Marife Dergisi, 2(3), 39-52.
• Davutoğlu, A. (2018). Medeniyetlerin Ben İdraki, Küre Yayınları, İstanbul.
• Dugin, D. (2017). İnsanlığın Ön Cephesi Avrasya, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Geertz, C. (2013). Kültürlerin Yorumu, çev. Alev Özkazanç, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hall, S. (2009). Kültürel Kimlik ve Sürgün, çev. Ayşe Düzkan, Agora Kitaplığı, İstanbul.
• Huntington, S. (2002). Medeniyetler Çatışması, çev. Mehmet Ali Kılıçbay, Doğan Kitap, İstanbul.
• Karahan, A. (2022). Karşılaştırmalı Siyaset Teorisi Açısından Ahmet Davutoğlu’nun Medeniyet Söylemi ve Ben İdraki, Beykent Üniversitesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Said, E. (1994). Oryantalizm, çev. Ahmet Cemal, İletişim Yayınları, İstanbul
• Trubetskoy, N. (2012). Avrupa ve Beşeriyet, çev. Vügar İmanov, Küre Yayınları, İstanbul.
• Trubetskoy, N. (2020). Rus Ben İdraki, çev. Vügar İmanbeyli, Küre Yayınları, İstanbul.
• Yücedağ, A. (2019). Klasik Avrasyacılık ile Neo Avrasyacılığın Rusya Politikasına Evrilmesi, Strateji Düşünce ve Analiz Merkezi (SDAM) Yayınları, İstanbul.