A Study on Import and Export Transactions with the European Union and the Islamic Cooperation Organization

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 125 - 134, 30.12.2023

Zeynep Eraldemir

Öz

Foreign trade transactions carried out by Turkey are in a strategic position in terms of market balance and economic growth targets. Turkey's import and export transactions with the Organization of Islamic Cooperation, of which it is a founding member, and with the European Union, with its economic integration in foreign trade and customs transactions, although it is not a member, are at a remarkable level. The Organization of Islamic Cooperation was established in 1969, initially with 24 member countries. The number of members of the Organization of Islamic Cooperation, an important organization on an international scale, has reached 57 today. While the organization aims to develop economic, social, economic and political relations among Islamic countries, it also aims to make the member countries of the organization stronger in global markets. The European Union is a supranational organization with 27 members, of which 6 countries are founding members, founded in 1951. These two organizations are of great economic importance for Turkey, which aims for export-based growth. Turkey's strategic location, especially its transit country status in terms of foreign trade transactions, supports its position suitable for development and growth within the economic system on a global scale. Therefore, Türkiye has the feature of being an important partner in terms of regional and global organizations.
The aim of the study is to examine Turkey's foreign trade transactions with the EU and OIC and discuss their consequences for the Turkish economy. When the data obtained from the Turkish Statistical Institute is examined, the foreign trade transactions carried out between the Organization of Islamic Cooperation and Turkey reveal the potential and necessity of this organization for Turkey. In this study, while taking into account Turkey's import and export transactions with both the European Union and the Organization of Islamic Cooperation since the year the Organization of Islamic Cooperation was established, the export-import coverage ratios were calculated based on these data. When comparing the foreign trade transactions carried out with these two organizations, the benefit of the Organization of Islamic Cooperation for the Turkish economy in terms of diversification of exports is remarkable. Increasing the effectiveness of the Organization of Islamic Cooperation on a global scale will create a situation in favor of the member countries. In addition, developing and strengthening economic, political and economic relations between members will contribute to both ensuring stability and the continuity of an effective regional power position in Turkey.

Anahtar Kelimeler

Organization of Islamic Cooperation, European Union, Foreign Trade, Politics

Avrupa Birliği ve İslam İşbirliği Teşkilatı ile Gerçekleştirilen İthalat ve İhracat İşlemleri Üzerine Bir Çalışma

Öz

Türkiye’nin gerçekleştirdiği dış ticaret işlemleri piyasa dengesi ve ekonomik büyüme hedefleri açısından stratejik bir konumdadır. Türkiye’nin kurucu üye olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı ve üyesi olmasa da ekonomik anlamda dış ticaret ve gümrük işlemlerinde sağladığı entegrasyonla Avrupa Birliği ile gerçekleştirdiği ithalat ve ihracat işlemleri dikkate değer bir düzeydedir. İslam İşbirliği Teşkilatı 1969 yılında başlangıçta 24 üye ülke ile kurulmuştur. Uluslararası ölçekte önemli bir örgüt olan İslam İşbirliği Teşkilatının günümüzde üye sayısı 57’ye ulaşmıştır. Teşkilat, İslam ülkeleri arasında iktisadi, sosyal, ekonomik ve siyasi ilişkileri geliştirmeyi amaçlarken teşkilat üyesi ülkelerin küresel piyasalarda daha güçlü hale gelmelerini de hedeflemektedir. Avrupa Birliği ise 1951 yılında kurulan 6 ülkenin kurucu üye olduğu, 27 üyeli ulusüstü bir örgüttür. İhracata dayalı büyüme hedefleyen Türkiye için ekonomik ölçekte bu iki örgüt büyük önem arz etmektedir. Türkiye’nin stratejik konumu, özellikle dış ticaret işlemleri açısından transit ülke durumu küresel ölçekte ekonomik sistem içerisinde gelişmeye ve büyümeye elverişli pozisyonunu desteklemektedir. Dolayısıyla bölgesel ve küresel örgütlenmeler açısından Türkiye önemli bir partner olma özelliğine sahiptir.
Çalışmanın amacı Türkiye’nin AB ve İİT ile gerçekleştirdiği dış ticaret işlemlerini inceleyerek bunun Türkiye ekonomisi açısından sonuçlarını tartışmaktır. Türkiye İstatistik Kurumundan edinilen özel ticaret verileri incelendiğinde İslam İşbirliği Teşkilatı ile Türkiye arasında gerçekleştirilen dış ticaret işlemleri bu örgütün Türkiye açısından taşıdığı potansiyeli ve gerekliliği gözler önüne sermektedir. Bu çalışmada İslam İşbirliği Teşkilatı’nın kurulduğu yıldan itibaren Türkiye’nin hem Avrupa Birliği ile hem de İslam İşbirliği Teşkilatı ile gerçekleştirdiği ithalat ve ihracat işlemleri dikkate alınırken bu veriler üzerinden ihracatın ithalatı karşılama oranları hesaplanmıştır. Bu iki örgüt ile gerçekleştirilen dış ticaret işlemleri karşılaştırılırken, ihracatın çeşitlendirilmesi konusunda İslam İşbirliği Teşkilatı’nın Türk ekonomisi açısından ortaya çıkardığı fayda dikkate değerdir. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın küresel ölçekte etkinliğini artırması üye ülkeler lehine bir durum ortaya çıkaracaktır. Ayrıca üyelerin kendi aralarında ekonomik, siyasi ve iktisadi ilişkileri geliştirmesi ve güçlendirmesi Türkiye özelinde hem istikrarın sağlanmasına hem de bölgesel etkin bir güç pozisyonunun devamlılığına katkı sunacaktır.

Anahtar Kelimeler

İslam İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Birliği, Dış Ticaret, Siyaset

Kaynakça

• Ağır, H. & Metin, M. (2017). İslam İşbirliği Teşkilatı Ülkelerinin Kendi İçindeki Dış Ticareti. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 125-138.
• Ağır, H., (2012). Türkiye’nin Kendi Bölgesinde ki Dış Ticareti: Betimleyici Bir Analiz. II. Bölgesel Sorunlar ve Türkiye Sempozyumu, 347-355.
• Ataman, M. & Gökşen, A. N. (2014). Sembolizm ve Aktivizm arasında İslam İşbirliği Teşkilatı-SETA.Ss.24.
• Ataman, M. (2006). İKÖ: Müslüman Ülkelerin Birleşmiş Milletleri”, Uluslararası Örgütler ve Türkiye içinde, Şaban Çalış, Birol Akgün ve Önder Kutlu (der.), (Çizgi Kitabevi, Konya: 2006), s. 586.
• Aydın, M. F., Başkaya, Y. S. & Demiroğlu, U. (2015). Türkiye’de ihracatın ithalatı karşılama oranı üzerine ampirik bir analiz. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Çalışma Tebliği No: 15/10.
• Balkır, C. (1995). Türkiye-AT İlişkileri. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, XI, İstanbul: İletişim Yayınları, 66-86.
• Çandar, C.(2001, Ekim 12). İKÖ ve Türkiye'nin Müslümanları. http://www.yenisafak.com/arsiv/2001/ekim/12/ccandar.html
• Fırat, A. & Gökbayrak, F. (2016). Dış Ticaret teorisi ve Türkiye’de dış ticaret politikaları. İstanbul Gelişim üniversitesi yayınları.
• Gürsoy, Y. (2008). Dış ticaret işlemleri yönetimi. Ekin basım yayın dağıtım, 4.baskı,sayfa:18,345. http://insamer.com/tr/islam-isbirligi-teskilati-ve-turkiyenin-donem-baskanligi_442.html http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046
• İhracat yönetmeliği. Md. 4-1/d. 06.06.2006 t.26190 s. R.G.
• Kar, M. & Ağır, H. (2008). Türkiye’nin Üyesi Olduğu Ekonomik Entegrasyonlar İçinde AB’nin Yeri: AB’nin İkamesi veya Rasyonel bir Alternatifi Var mı? Küreselleşme Sürecinde Türkiye: Fırsatlar ve Sorunlar Sempozyumu, 12-14 Kasım, Çağ Üniversitesi, Tarsus-Mersin.
• Keskin, B. (2016), İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT):Tarihi, Yapısı ve Geleceği, Seta, s.125
• Mikic, M. & John, G. (2009). Trade Statistics in Policy Making: A Handbook of Commonly Used Trade Indıces And Indicetors. United Nation ESCAP.
• Seyidoğlu, H. (2003). Uluslararası iktisat. Güzem Can yayınları, 15.baskı, İstanbul, 118-120.
• Utkulu, U. & Aydemir, İ. (2008). Türkiye'de Dış Ticaret İşlemleri ve Uygulaması (Teoriden Pratiğe), İkinci Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.