İkinci El Kitap Ticareti için Elektronik Pazar Modeli, Yapıcı Sezgisel Yöntemler ve Karınca Kolonisi Optimizasyonu

Yıl 2020, Cilt: 32 Sayı: 4, 374 - 389, 01.11.2020

Ali Haydar Özer

https://doi.org/10.7240/jeps.633763

Öz

Bu çalışmada, yeni veya ikinci el kitap ticaretinin yapıldığı ikincil kitap pazarları için bir elektronik pazar modeli önerilmektedir. Bu modelde katılımcılar kitap alış ve satış isteklerini eşzamanlı olarak elektronik pazar sistemine iletebilirler. Satışa çıkarılan her kitap tekil bir ürün olarak kabul edilir ve fiyatı satıcısı tarafından belirlenir. Önerilen model katılımcıların sisteme ilettikleri istekleri için bütçe sınırı koymalarına da izin verir. Böylece her bir katılımcı için katılımcının satın aldığı kitapların maliyeti ile sattığı kitaplardan elde ettiği gelir arasındaki fark bildirilen bütçe sınırı dahilinde kalır. Bu model ayrıca katılımcıların kendi tercihleri doğrultusunda birbirini ikame edebilir olarak gördükleri kitapları bir liste halinde belirtebilmelerini ve bu listeden en fazla bir adet kitap almalarını sağlayacak bir mekanizmaya da sahiptir. İlave olarak kullanıcılar dilerlerse istedikleri kitapları kişisel tercihlerine göre önceliklendirebilirler. Bu çalışmada, elektronik pazar modelinin matematiksel tanımı yapılmış ve ilgili kazanan belirleme problemi doğrusal tam sayı programı olarak formüle edilmiştir. Bu problem NP-Zor sınıfına ait olduğu için iki tane tek çözüm üzerinde çalışan yapıcı ve bir tane de popülasyon tabanlı Karınca Kolonisi Optimizasyonu yöntemi olmak üzere üç farklı sezgisel yöntem önerilmiş ve bu yöntemlerin performansları kapsamlı bir test paketi üzerinde ölçülmüştür. Sonuçlar, önerilen modelin yüksek sayıda katılımcıyı barındıran büyük ölçekli elektronik pazarlarda verimli bir şekilde kullanılabileceğini göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Elektronik Pazar, Pazar Tasarımı, İkinci El Eşya Ticareti, Tam Sayı Programlama, Sezgisel Yöntemler, Karınca Kolonisi Optimizasyonu

Destekleyen Kurum

Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi

Proje Numarası

FEN-A-130612-0218

Teşekkür

Bu çalışma Marmara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimince desteklenmiştir. Proje Numarası: FEN-A-130612-0218.

Kaynakça

• [1] Grieger, M., (2003). Electronic marketplaces: A literature review and a call for supply chain management research. European Journal of Operational Research, 144(2), 280–294.
• [2] eBay, eBay Fast Facts, https://investors.ebayinc.com/fast-facts/default.aspx, (Ekim 2019).
• [3] Alibaba Group, Alibaba Group Announces June Quarter 2019 Results, https://www.alibabagroup.com/en/news/press_pdf/p190815.pdf, (Ekim 2019).
• [4] Kambil, A., Nunes, P.F., & Wilson, D., (1999). Transforming the Marketspace with All-in-One Markets. International Journal of Electronic Commerce, 3(4), 11–28.
• [5] Bakos, J.Y., (1991). A Strategic Analysis of Electronic Marketplaces. MIS Quarterly, 15(3): 295.
• [6] Bakos, J.Y., (1997). Reducing Buyer Search Costs: Implications for Electronic Marketplaces. Management Science, 43(12), 1676–1692.
• [7] Lee, H-G., (1998). Do electronic marketplaces lower the price of goods? Commun. ACM, 41(1), 73–80.
• [8] Wyatt, E., (2005). Internet grows as a factor in used-book business. New York Times.
• [9] Brynjolfsson, E., Hu, Y., & Smith, M.D., (2003). Consumer Surplus in the Digital Economy: Estimating the Value of Increased Product Variety at Online Booksellers. Management Science, 49(11), 1580–1596.
• [10] Garey, M.R., Johnson, D.S., (1979). Computers and intractability. A guide to the theory of NP-completeness Freeman, San Francisco, California. US.
• [11] Özer, A.H., (2019). A double auction based mathematical market model and heuristics for internet-based secondhand durable good markets. Computers & Operations Research, 111, 116–129.
• [12] Güntzer, M.M., Jungnickel, D., Leclerc, M., (1998). Efficient algorithms for the clearing of interbank payments. European Journal of Operational Research, 106(1), 212–219.
• [13] Dorigo, M., Maniezzo, V., Colorni, A., (1996). Ant system: optimization by a colony of cooperating agents. IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics, Part B (Cybernetics), 26(1), 29–41.
• [14] Dorigo, M., Maniezzo, V., Colorni, A., (1999). Positive Feedback as a Search Strategy. Tech rep., 91-016, Dip Elettronica, Politecnico di Milano, Italy.
• [15] Blum, C., (2005). Ant colony optimization: Introduction and recent trends. Physics of Life Reviews, 2(4), 353–373.
• [16] Dorigo, M., Gambardella, L.M., (1997). Ant colony system: a cooperative learning approach to the traveling salesman problem. IEEE Trans. Evol. Computat. 1(1), 53–66.
• [17] Dorigo, M., Stützle, T., (2004). Ant colony optimization. MIT Press, Cambridge, Mass., London, UK.
• [18] Luke, S., (2013). Essentials of Metaheuristics, ikinci baskı. Lulu. http://cs.gmu.edu/~sean/book/metaheuristics/, (Ekim 2019).
• [19] GNU Scientific Library, https://www.gnu.org/software/gsl/, (Ekim 2019).
• [20] Ghose, A., Smith, M.D., Telang, R., (2006). Internet Exchanges for Used Books: An Empirical Analysis of Product Cannibalization and Welfare Impact. Information Systems Research, 17(1), 3–19.
• [21] Gurobi Optimization, https://www.gurobi.com, (Ekim 2019).
• [22] Sokal, R.R., Rohlf, F.J., (1969). Biometry. The principles and practice of statics in biological research. Freeman, San Francisco, US.
• [23] Bezos, J., Open letter on used book sales, https://web.archive.org/web/20161002140853/http://archive.oreilly.com/pub/wlg/1291, (Ekim 2019).