Samsun İli Yağış Ve Sıcaklık Verilerinin Şen Yenilikçi Trend Yöntemi İle Trend Analizi

Yıl 2022, Cilt: 34 Sayı: 2, 190 - 197, 30.06.2022

Eray Bayraktar Bahtiyar Efe

https://doi.org/10.7240/jeps.789904

Cited By: 1

Öz

Sıcaklık ve yağış, bir bölgenin iklimini belirlemede kullanılan en önemli iki meteorolojik değişkendir. İklim değişikliği ve değişkenliği çalışmalarında en çok incelenen değişkenler de yine yağış ve sıcaklıktır. Samsun ili, Karadeniz bölgesinin en kalabalık ilidir. Bu çalışmada, Samsun ili için, günlük ortalama sıcaklık ve günlük toplam yağış değerlerinin yıllık ve mevsimlik trendi, Şen Yenilikçi Trend Analizi aracılığı ile incelenmiştir. 17030 nolu Samsun Bölge istasyonuna ait veriler, Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden temin edilmiş olup, veriler 01.01.1990 ile 31.12.2019 arasındaki döneme aittir. Yıllık ortalama sıcaklık değerleri, düşük orta ve yüksek değerler için monotonik artan trende sahiptir. Her üç alt grup için de trendin büyüklüğü nerede ise aynıdır. Sadece en yüksek değere yakın olan değerin trend büyüklüğü diğerlerinden biraz fazladır. Mevsimlerin ortalama sıcaklık değerleri incelendiğinde ise, kış mevsimindeki tek bir nokta hariç bütün noktalar artan trend bölgesindedir. Trendin alt gruplardaki davranışı, her mevsim için farklı olup, trendin en şiddetli olduğu mevsim yaz mevsimidir. Toplam yağış verilerinin ise daha karmaşık bir yapıya sahip olduğu bulunmuştur. Yıllık toplam yağış verileri düşük değerler için azalan trend ile başlamış sonra artan trende geçmiştir. Orta değerler nerede ise monotonik artan trende sahiptir. Yüksek değerlerde ise, en yüksek değerlere sahip iki nokta artan trende sahip olup, trendin büyüklüğü fazladır. Mevsimlik toplam yağışlardaki trend davranışı daha karışıktır. Düşük ve orta değerlerde azalan ve artan trendler görülürken, yüksek değerlerde yaz mevsimi hariç belirgin bir artan trend gözlemlenmektedir. Hatta kış mevsiminde, monotonik olmayan bir artan trend söz konusudur.

Anahtar Kelimeler

Şen Yenilikçi Trend Analizi, Sıcaklık, Yağış

Kaynakça

• [1] Mann, H. B. (1945). Non-Parametric tests against trend. Econometrica, 13, 245-259.
• [2] Şen, Z. (2012). Innovative trend analysis methodology. Journal of Hydrological Engineering, 17 (9), 1042-1046.
• [3] Şimşek, O., Gümüş, V., Soydan, N. G., Yenigün, K., Kavşut, M. E. ve Topçu, E. (2013). Hatay ilinde bazı meteorolojik verilerin gidiş analizi. SDU International Journal of Technological Science, 5(2), 132-144.
• [4] Efe, B., Lupo, A. R., ve Deniz. A. (2019). The relationship between atmospheric blocking and precipitation changes in Turkey between 1977 – 2016. Theoretical and Applied Climatology, 138(3), 1573-1590.
• [5] Efe, B., Lupo, A. R., Sezen, I. ve Deniz. A. (2020). The relationship between atmospheric blocking and temperature anomalies in Turkey between 1977 – 2016. International Journal of Climatology, 40(2), 1022-1037.
• [6] Efe, B., Lupo, A. R., ve Deniz. A. (2020). Extreme temperatures linked to the atmospheric blocking events in Turkey between 1977 – 2016. Natural Hazards. doi: https:/10.1007/s11069-020-04252-w.
• [7] Şen, Z. ve Öztopal, A. (2001). Genetic algorithms for the classification and prediction of precipitation occurrence. Hydrological Sciences Journal, 46(2), 255-267, doi: 10.1080/02626660109492820
• [8] Özdemir, E.T., Kolay, O. ve Yetemen, O. (2019). Yomra (Trabzon) kırsalında 31 ağustos 2017’de meydana gelen dolu yağışının incelenmesi. Anadolu Çev. ve Hay. Dergisi, 4(2), 243-250.
• [9] Kankal, M. ve Akçay, F. (2018). Trabzon ili yağışlarının eğilim analizi. Gümüşhane Fen Bilimleri Dergisi, 9(2): 318-331.
• [10] Polat, P. ve Sunkar, M. (2017). Rize’nin iklim özellikleri ve Rize çevresinde uzun dönem sıcaklık ve yağış verilerinin trend analizleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), Sayfa: 1-23.
• [11] Cosun, F. ve Karabulut, M. (2009). Kahramanmaraş’ta ortalama, minimum ve maksimum sıcaklıkların trend analizi. Türk Coğrafya Dergisi, 53, 41-50.
• [12] Keskin, M. E., Çakto, İ., Çetin, V. Ve Bektaş, O. (2018). Doğu Anadolu Bölgesi sıcaklık ve yağış trend analizi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(2), 294-300.
• [13] Özfidaner, M., Uçan, D. ve Topaloğlu, F. (2016). İç Anadolu Bölgesi yağış verilerinin gidiş analizi. Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi TARGİD Özel Sayı 161-168.
• [14] Hekimoğlu, B., Altındeğer, M. ve Demirbaş, A. R. (2007). Samsun İlinin Fiziki Durumu ve Avantajları, https://samsun.tarimorman.gov.tr/Belgeler/Yayınlar/Tarımsal_strateji/samsun_ilinin_fiziki_durumu_ve_avantajları.pdf, (Eylül, 2020).
• [15] Meteoroloji Genel Müdürlüğü Arşiv Kayıtları (1929-2018).
• [16] Şen, Z. (2013). Trend ıdentification simulation and application. Journal of Hydrological Engineering, 19(3) 635-642.
• [17] Yıldırım, A. (2015). Trend Analizi Yöntemleri: Orta Fırat Havzası Uygulaması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Enerji Enstitüsü, Türkiye, 85 sayfa.
• [18] Ceribasi, G. (2018). Analyzing of meteorological and hydrological datas of ıznik lake basin by using ınnovative sen method. Journal of Environmental Protection and Ecology, 19 (1), 15-24.