TÜRKİYE'DE FİNANSALLAŞMA VE GELİR DAĞILIMI, 1990-2017

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 46 - 58, 27.04.2021

Mustafa Baylan

Öz

İktisat literatüründe finansallaşma ile gelir dağılımı arasında hem olumlu hem de olumsuz bir ilişkinin varlığını gösteren birçok çalışma mevcut olmasına rağmen bu iki değişken arasındaki ilişkiye dair tartışma henüz son bulmamıştır. Bu nedenle bu çalışma, Türkiye'de 1990-2017 yılları arasında finansallaşmanın gelir eşitsizliği üzerindeki etkisini zaman serisi analizi ile incelemektedir. Bu amaçla, finansallaşma göstergeleri olarak finans dışı özel sektörün toplam kredi kullanımın GSYİH’ye oranı ile kamu brüt borç stokunun GSYİH’ye oranı tercih edilmiş, gelir dağılımı göstergesi olarak da GINI katsayısı seçilmiştir. Analiz sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun vadeli bir ilişki vardır. Yani, modeldeki değişkenler bütünleşiktir ve uzun vadede birlikte hareket etmektedirler. Normalleştirilmiş eşbütünleşme sonuçları, kamu brüt borç stokunun GSYİH'ye oranı ile toplam kredilerin finansal olmayan özel sektörün GSYİH'ye oranı ve gelir dağılımı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğunu göstermektedir. Diğer bir ifade ile Türkiye'de finansallaşma gelir dağılımı adaletini bozmaktadır. Ayrıca, gelir dağılımından kamu brüt borç stokunun GSYİH'ye oranına ve kamu brüt borç stokunun GSYİH'ye oranından finansal olmayan özel sektör kredi kullanımının GSYİH'ye oranına tek yönlü bir nedensellik ilişkisi vardır.

Anahtar Kelimeler

Finansallaşma, Gini Katsayısı,, Gelir Dağılımı, Türkiye

FINANCIALIZATION AND INCOME DISTRIBUTION IN TURKEY, 1990-2017

Öz

Although there are many studies in the economics literature showing the existence of both a positive and negative relationship between financialization and income distribution, the debate on the relationship between these two variables has not yet come to an end. Therefore this study examines the impact of financialization on income inequality between 1990 and 2017, through time-series analysis in Turkey. Theoretically, there are grounds for both a positive and negative relationship between the two variables. For this purpose, the ratio of the total credit non-financial sector to GDP and the ratio of public gross debt stock to GDP were preferred as the financialization indicators, and the GINI coefficient was chosen as the income distribution indicator. According to the results, there is one long-term relationship between the variables. That is, the variables in the model are co-integrated and move together in the long run. The normalized cointegration results also show a positive and significant relationship between the ratio of public gross debt stock to GDP and the ratio of total credit non-financial private sector to GDP and income distribution. In other words, it disrupts the financialization income distribution in Turkey. In addition, there is a one-way causality relationship from income distribution to the ratio of public gross debt stock to GDP and from the ratio of public gross debt stock to GDP to the ratio of non-financial private sector loan use to GDP.

Anahtar Kelimeler

Financialization, Gini coefficient, Income Distribution, Turkey

Kaynakça

• Akçay, Ü. (2015). Güvencesizlik ve Finansal İçerilme. Başlangıç Dergisi, Erişim Tarihi: 01.05.2019, https://baslangicdergi.org/guvencesizlik-ve-finansal-icerilme/.
• Akçay, Ü. (2017). Finansallaşma, Merkez Bankası Politikaları ve Borcun “Özelleştirilmesi”, Finansallaşma Kıskacında Türkiye’de Devlet, Sermaye Birikimi ve Emek, (Der.), Pınar Bedirhanoğlu, Özlem Çelik, Hakan Mıhcı. https://www.researchgate.net/publication/324029777
• Arnum, B. & NapleS, M. (2013). Financialization and Income Inequality in the United States, 1967–2010. American Journal of Economics and Sociology, 72 (5). DOI: 10.1111/ajes.12036
• Beyaz, Z. (2019). Ekonomi Politik Perspektiften Finansallaşma ve Finansallaşma Sürecinde Dijital Teknolojilerin Yeri. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 19 (38), 99-117. DOI: 10.30976/susead.601402
• Bumann S. & Lensink R. (2016). Capital account liberalization andincome inequality. Journal of International Money and Finance, 61, 143–162 https://reader.elsevier.com/reader/sd/pii/S0261560615001898?token=FB6307614F25FFF948499268431A57C2BF7C14C6257F16BC6F7BBCA7DB7EB216E7C9F1EC42A08AFB0D6F1AB4EAC0B28A
• BUMKO (2020) https://www.hmb.gov.tr/bumko-butce-buyuklukleri-ve-butce gerceklesmeleri Destek, M.A., Okumuş, İ., Manga, M. (2017). Türkiye’de Finansal Gelişim ve Gelir Dağılımı İlişkisi: Finansal Kuznets Eğrisi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 18 (2), 153-165.
• Eroğlu, E. & Kılıç, Y. (2018). Hanehalkı Borçluluk Seviyesine Karşılaştırmalı Bir Bakış https://tcmbblog.org/wps/wcm/connect/blog/tr/main+menu/analizler/hanehalki-borcluluk-seviyesine-karsilastirmali-bir-bakis, 25.10.2020.
• Ertekin, Ş. (2018). Kamu Borçlarının Gelir Dağılımı Üzerine Olası Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Nedensellik Analizi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16 (4), 334-348. Doi: http://dx.doi.org/10.11611/yead.463326
• Epstein, G. (2005). Financialization and The World Economy, Cheltenham, UK and Northampton, MA, USA: Edward Elgar. Fastenrath, F., Schwan, M., Trampusch, C. (2017). Where states and markets meet: the financialisation of sovereign debt management, New Political Economy, 22 (3), 273-293. DOI: 10.1080/13563467.2017.1232708
• Godechot, O. (2015). Financialization is Marketization! A Study of the Respective Impacts of Various Dimensions of Financialization on the Increase in Global Inequality, www.maxpo.eu/pub/maxpo_dp/maxpodp15-3_online-appendix.pdf.
• Golebiowski, G., Szczepankowski, P. ve Wisniewska D. (2016), Financialization and Income Inequality in Selected European Countries, Fianancial Internet Quaterly “e-Finanse”. 12, 20-32.
• Gujarati, D.N. (1999). Temel Ekonometri, Çev.: Gülay G. Şenesen ve Ümit Şenesen, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Hendrikse, R. & Lagna, A. (2017). State Financialization: A Multı-Scalar Perspectıve, https://www.researchgate.net/publication/325331501
• Hyde, A., Vachon, T., Wallace. M. (2018). Financialization, Income Inequality, and Redistribution in 18 Affluent Democracies, 1981–2011. Social Currents 2018, 5(2), 193-211.
• Karataş, T. (2018). Bir Finansallaşma Göstergesi Olarak Türkiye Ekonomisinde Borçların Dönüşümü: 2002-2017. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 40 (2), ISSN: 2149-1844, 255-273. DOI: 10.14780/muiibd.511031.
• Kanberoğlu, Z. & Arvas, M. (2014). Finansal Kalkınma ve Gelir Eşitsizliği: Türkiye Örneği, 1980-2012. Sosyoekonomi, 21 (21). Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/sosyoekonomi/issue/21081/226979.
• Krippner, G. (2005). The financialization of the American economy. Socio-Economic Review, 3(2), 173–208.
• Lin, K. & Tomaskovic-Devey, D. (2013). Financialization and U.S. Income Inequality, 1970–2008. American Journal of Sociology, 118 (5), 1284-1329. Orhangazi, O. (2008). Keynesgil finansal düzenlemelerden finansallaşmaya: İktisat literatürü ve ABD ekonomisinin finansallaşmasına tarihsel bir bakış. ODTÜ Gelişme Dergisi. 35 (Haziran), 133-159.
• Özdemir, O. (2019). Gelir Eşitsizliği ve Finansallaşma Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi: Farklı Gelir Grupları Üzerine Bir Uygulama. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 8 (4), 2837-2875. Retrieved from http://www.itobiad.com/tr/issue/49747/621540.
• Palley, Thomas I. (2008). Financialization: What it is and Why it Matters, IMK Working Paper, No. 04/2008, Hans-Böckler-Stiftung, Institut für Makroökonomie und Konjunkturforschung (IMK), Düsseldorf. http://hdl.handle.net/10419/105902
• Park, D. & Shin, K. (2017). Economic Growth, Financial Development, and Income Inequality, Emerging Markets Finance and Trade, 53 (12), 2794-2825. DOI: 10.1080/1540496X.2017.1333958.
• Satti, S.L., Mahalik, K.M., Bhattacharyaş and Shahbaz, M. (2015). Dynamics of Income Inequality, Finance and Trade in Kazakhstan: Empirical Evidence from a New Transition Economy with Policy Prescriptions, https://www.econbiz.de/Record/dynamics-income-inequality-finance-and-trade-kazakhstan-empirical-evidence-from-new-transition-economy-with-policy-prescriptions-satti-saqlain-latif/10011346745.
• Shahbaz, M., Loganathan, N., Tiwari, A. K., Sherafatian-Jahromi, R. (2014). Financial Development and Income Inequality: Is There Any Financial Kuznets Curve in Iran?. Social Indicators Research, 124(2), 357-382.
• SWIID (The Standardized World Income Inequality Database) (2020) https://dataverse.harvard.edu/dataset.xhtml?persistentId=doi:10.7910/DVN/LM4OWF.
• TBB (Türkiye Bankalar Birliği), (2020). Türkiye’de Bankacılık Sistemi 1959-2018. Yayın No: 334, Yazarı/Kurumu: TBB, 296.
• TCMB (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası) (2019). Finansal İstikrar Raporu. Ankara, 29, 95.
• Tellalbaşı, I. (2011). Sermaye Birikimi ve Finansallaşma Türkiye Örneği. Doktora Tezi, Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Finans ve Bankacılık Doktora Programı, İstanbul.
• Türkiye Cumhuriyeti Hazine ve Maliye Bakanlığı, İstatistikler, https://www.hmb.gov.tr/kamu-finansmani-istatistikleri, (26.03.2020).