AN APPLICATION FOR DETERMINING THE LEVEL OF CONSCIOUSNESS OF HEALTH VOCATIONAL HIGH SCHOOL LAST GRADE STUDENTS ABOUT PATIENT RIGHTS

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 1, 26 - 45, 27.04.2021

Hacı Hayrettin Tıraş , Berna Tıraş

Öz

The concept of patient rights, which basically expresses the application of human rights and values in the field of healthcare, is based on basic human rights documents. With the scientific and technological developments in the field of health in recent years, the negativities in the provision of health services, the priority of the individual, the increase in the education level and the effect of mass media, patient rights have become more on the agenda in the last fifty years. Patients' rights and patients who receive health services in health institutions and organizations receive a quality service without any violation of rights and without discrimination, health personnel-patient and physician-patient relations have been regulated, and thus injustice is not caused. The aim of this study is to determine the attitudes of the senior health vocational high school students regarding patient rights The research was conducted on 185 students attending health vocational high school. Percentage, mean, and standard deviation values were given for the obtained data, and t-test and one-way analysis of variance were used to determine the difference between groups. According to this; It can be said that students generally have sufficient knowledge about patient rights, that they can seek their rights legally as patients, and that female students are more sensitive about patient rights than male students.

Anahtar Kelimeler

Rights, Human Rights, Patient Rights

SAĞLIK MESLEK LİSESİ SON SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HASTA HAKLARI KONUSUNDAKİ TUTUMLARININ BELİRLENMESİNE YÖNELİK BİR UYGULAMA

Öz

Esas itibariyle insan haklarının ve değerlerinin sağlık hizmetleri alanına uygulanmasını ifade eden hasta hakları kavramı, dayanağını insan hakları ile ilgili temel belgelerden almaktadır. Sağlık alanında son yıllarda yaşanan bilimsel ve teknolojik gelişmeler, sağlık hizmetlerinin sunumunda yaşanan olumsuzluklar, bireyin öncelikli olması, eğitim düzeyinin artması ve kitle iletişim araçlarının etkisiyle hasta hakları son elli yılda daha çok gündeme gelmiştir. Hasta hakları ile sağlık kurum ve kuruluşlarında sağlık hizmeti alan hastaların hak ihlali söz konusu olamadan ve ayrım yapılmaksızın, kaliteli bir hizmet alması, sağlık personeli-hasta ve hekim-hasta ilişkileri düzene sokulmaya, dolayısı ile haksızlığa sebebiyet verilmemeye çalışılmıştır. Bu araştırmanın amacı sağlık meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin hasta hakları konusundaki tutumlarının belirlenmesidir. Araştırma sağlık meslek lisesinde okuyan 185 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Elde edilen verilere ilişkin yüzde, ortalama, standart sapma değerleri verilmiş ve gruplar arasındaki farkı belirlemek için t testi ve tek yönlü varyans analizi yapılmıştır. Buna göre; öğrencilerin genel olarak hasta hakları konusunda yeterli bilgiye sahip oldukları, hasta olarak kanuni yollardan haklarını arayabilecekleri, ayrıca kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre hasta hakları konusunda daha duyarlı oldukları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Haklar, Hasta Hakları, İsan Hakları

Kaynakça

• Arslan, E. (2010). Türkiye’de Hasta Hakları. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Ataç, A., Azal, Ö., Uçar, M., Açıkel, C. H. ve Göçgeldi, E. (2003). TSK Kurumlarından Yararlanan Personelin Hasta Hakları ve Sağlık Personeli-Hasta İlişkisi Konusundaki Memnuniyetlerinin İntranet Üzerinden Araştırılması. Gülhane Tıp Dergisi,45 (4), S.309-315, Ankara.
• Aydemir, İ. (2010).Sağlık Bakanlığı’na Bağlı Hastanelerde Hasta Hakları Uygulamalarının Değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Baybek, H., Dereli, F., Bozyer, İ., Kıvrak, A., Kalkancı, K. ve Koyuncu, E. (2004). Muğla Üniversitesi Muğla Sağlık Yüksekokulu Öğrencilerinin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, Vol:1, No:1.
• Bilgin, R. ve Diğer, H. (2020).Hastanede Yatan Bireylerin, Hasta Hakları Ve Sorumlulukları Konusundaki Bilgi Düzeyleri: Tokat İlindeki Bir Devlet Hastanesi Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (The Journal Of International Social Sciences), Cilt: 30, Sayı: 1, Sayfa: 307-327.
• Deveci, S. E., Ögetürk, A., Ozan, At., Tokdemir, M. ve Açık, Y. (2005). Bir Birinci Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuranların Hasta Haklarının Farkında Olma Durumları. Türkiye Klinikleri J Med Ethics, 13(3): 174-178.
• Dikmeci, M. M. (2019). Hasta Hakları Bilinçliliği; Sivas İlinde Bir Özel Eğitim Kurumu Örneği. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sağlık Kuruluşları Yöneticiliği Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Temmuz.
• Eksen, M., Kardağ, N., Işıkay, Ç., Karakuş, A., Seyhan, D. ve Karanlık, M. (2004). Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeylerinin Belirlenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 1 (1).
• Ertaş, H. ve Çiftçi Kıraç, F. (2018). Hastaneye Müracaat Eden Hastaların Hasta Hakları Konusundaki Bilgilerinin Ölçülmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 5 (27), pp: 2939-2945
• Görür Tuncel, N. (2019). Hasta Hakları İle Çalışan Hakları İçerisinde Hekim Haklarının Birbirini Etkileyen Faktörlerinin Tıp Etiği Açısından Analizi: Hekim Görüşleri. T.C. Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Tıp Tarihi Ve Etik Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gümüş Umucu, K. (2019). Türkiye’de Hasta Haklarının Evrimi, T.C. Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı Hastane Ve Sağlık Kurumları Yönetimi Bilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kaya, S. (2014). Sağlık Meslek Yüksek Okullarında Eğitim Görmekte Olan Öğrencilerin Hasta Hakları Konusunda Bilinç Düzeylerinin Belirlenmesi. Türk Hava Kurumu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İşletme Anabilim Dalı İşletme Programı, yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kaymakçı, M. (2020). Hasta Hakları ve Sorumlulukları, https://sbu.saglik.gov.tr/hastahaklari/haksor.htm(Erişim Tarihi: 11.11.2020).
• Kırılmaz, H., Fıçıcı, Y. ve Şimşir, İ. (2018). Hasta Hakları Farkındalığına Yönelik Bir Çalışma. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18 (41), 233-258. DOI:10.21560/spcd.vi.421136
• Kibar N. (2010). I. Basamak Sağlık Hizmetlerinde Hasta Hakları Bilinirlik Düzeyinin Ölçülmesi: Bahçelievler Örneği Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Krzych, J.L. ve Ratajczyk, D.. (2013). Awareness Of The Patients’ Rights By Subjects On Admission to A Tertiary University Hospital İn Poland. Journal of Forensicand Legal Medicine, 20(7): 902-905.
• Özer, A. ve Günay, O., 2007. ”Kayseri İl Merkezinde Çalışan Hekimlerin Hasta Hakları Konusundaki Bilgi Düzeyleri”, Erciyes Tıp Dergisi (Erciyes Medical Journal ) , 29 (1), ss. 56-63.
• Öztaş, B. ve İyigün, E.(2016). Kalp-Damar Cerrahisi Geçirmiş Hastaların Hasta Hakları Kullanma Tutumlarının Belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 58(3): 256-260.
• Öztürk, H., Yılmaz, F., Hindistan, S., Çilingir, D. ve Yeşilçiçek, K. (2007). Hekim, Hemşire ve Hastaların Hastanede Uygulanan Hasta Haklarını Değerlendirmeleri. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 15 (3), ss.145-152.
• Resmi Gazete (Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi), (1998), No: 23420
• Savaşkan., F. (2006). K.K.T.C.’deki Yataklı Tedavi Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Hekimlerin Hasta Haklarına Duyarlılıklarının Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Soysal, A. ve Kuşcu, F. N. (2018). Hasta Hakları: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Uygulama. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1): 102-111.
• Tanrıverdi, H. (2012). Hastaların, Hasta Hakları Konusundaki Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 16(3): 101-122.
• Taylan, H. H. ve Baydoğan, T. (2015). Hasta ve Yakınlarının Hasta Hakları ve “Hasta Hakları Birimi” Hakkındaki Bilgi Düzeylerinin ve Faydalanma Durumlarının Araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55): 248-256.
• Topbaş, M., Özlü, T., Çan, G. ve Bostan, S., 2005. “Hekimler Hasta Haklarını Ne Kadar Biliyorlar? Bir Tıp Fakültesindeki Asistan ve İntern Hekimlerin Bilgi Düzeyleri”, Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi, 13 (2), ss.81-85.
• Unnikrishnan, B.,Trivedi, D., Kanchan, T., Rekha, T., Mithra, P., Kumar, N., Kulkarni, V., Holla, R. ve Talish, M. (2017). Patients' Awareness About Their Rights: A Study from Coastal South India. Sci Eng Ethics, 23(1): 203-214.
• Varinli, İ. ve Çakır, A. (2004). Hizmet Kalitesi Değer, Hasta Tatmini ve Davranışsal Niyetler Arasındaki İlişki - Kayseri’de Poliklinik Hastalarına Yönelik Araştırma. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), s.33-52. Kayseri.
• Yürümez, Y., Çevik, T. ve Yavuz, Y. (2010). Hasta Haklarını Biliyor muyuz? Akademik Acil Tıp Dergisi, 9(2): 67-71.
• Zülfikar, F. ve Ulusoy, M. F. (2001). Are Patients Aware Of Their Rights? A Turkish Study. Nursing Ethics, 8(6): 487-498.
• http://www.saglikhakki.org/hastahak-ic.htm, Hasta Hakları Nelerdir?,(Erişim Tarihi: 11.1.2020).