Masif Ağaç Malzemenin Bükülmesi

Yıl 2010, Cilt: 60 Sayı: 1, 29 - 37, 18.02.2010

Ümit Büyüksarı Nusret As , Ümit Büyüksarı

Öz

Ağaç malzemeye form verme işlemleri, ağaç işleri ve mobilya endüstrisinde uzun yıllardan
beri uygulanmaktadır. Bükülmüş ağaç malzeme mobilya, kemerli kapı-pencere, tekne, gemi, tarım
araçları, alet sapları, müzik aletleri, spor aletleri, fıçı ve sepet üretiminde kullanılmaktadır. Ağaç
malzemenin bükülmesi esnasında konkav yüzeylerde basınç, konveks yüzeylerde ise çekme
gerilmeleri oluşmaktadır. Genellikle yapraklı ağaç odunları, çoğu iğne yapraklı ağaç odunlarına
göre masif halde bükmeye daha uygundur. Egzotik ağaç türleri genelde masif halde küçük
yarıçaplara kadar bükülememektedir.
Ağaç malzemenin bükülmesi çok sayıda faktöre bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bu
faktörler; bükme yarıçapı, ağaç türü, rutubet miktarı, kalınlık, genişlik, buharlama süresi, lif açısı
ve kusurlardır. Bükülecek ağaç malzeme, kusursuz ve düzgün lifli olmalıdır. Ağaç yaşı, büyüme
hızı, toprak özellikleri gibi faktörler de kaliteli bükme için ikincil öneme sahiptir. Ağaç malzemenin
bükülebilirliğini arttırmak için buharlama, suda kaynatma, ön basınç uygulama ve üre veya
amonyakla muamele gibi çeşitli ön işlemler uygulanmaktadır.
Masif ağaç malzemenin bükülmesi ile ilgili yapılan çalışmalarda genelde ağaç türlerinin
minimum bükülme yarıçapları tespit edilmiştir. Türkiye’de masif ağaç malzemenin bükülmesi ile
ilgili yapılan bilimsel çalışmalar çok sınırlıdır ve genellikle derleme yayınlardır. Türkiye’de yetişen
ağaç türlerinin bükülme yarıçapları ve bükülme sonrası mekanik özelliklerinin değişimi ile ilgili
yapılmış çalışma da bulunmamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Masif ağaç malzeme, bükme, bükme yarıçapı

Kaynakça

• Ahmad Shakri, M.S., E.C.Y. David and J. Zaihan, 2004. The possibility of using some Malaysian Timbers for Bentwood, IUFRO Working Party 5-04.12, 3rd International Symposium on Surfacing and Finishing of Wood, Kyoto, Japan.
• As, N. and A. Şenay, 1997. Ağaç malzemeye form verme yöntemleri, I. Ulusal Mobilya Kongresi Bildiri Kitabı, 305-317, Ankara.
• Berkel, A., 1963. Ağaç Malzeme Bükme Tekniği ve Kullanış Yerleri, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, B 13(1): 27-43.
• Fabian, T., 1976. A faanyagok hidrotermikus kezelese. Faipari Kutato Intezet, Budapest (in Hungarian).
• Jorgensen, R.N., 1965. Furniture wood bending: An inguiry into the theory and practice of bending wood. Furniture Design and Manufacturing 37(12):60-61.
• Jorgensen, R.N., 1968. Steam bending of Hickory, Southeastern Forest Experiment Station Publish.
• Hortaç, H.K., 1988. Bükme Mobilya Üretim Teknikleri Üzerine Araştırmalar, Hacettepe Üniversitesi, F.B.E. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Kantay, R., H. Ünlügil and S.N. Kartal, 1996. Doğu Kayınının Dayanıklılığına Buharlamanın Etkisi, İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, B 45(2): 43-50.
• Kollman, F. P. and Jr.W.A. Cote, 1968. Principles of Wood Science and Technology, Springer: Verlag, New York, No 1303.
• Lemoine, T.J. and P. Koch, 1971. Steam-bending properties of southern pine, Forest Prod. J. 21(4): 34-42.
• Murakami, R. F. Tanaka and M. Norimoto, 2002. Relationship between bending quality and wood species, Wood Research, No: 89.
• Niemiec, S.S. and T.D. Brown, 1995. Steam Bending Red Alder, In: Green, D., W. von Segen, S. Willits, Western hardwoods-value-added research and demonstration program. Gen. Tech. Rep. FPL-GTR-85. Madison, WI: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Forest Products Laboratory. 43 p.
• Peck, E.C., 1957. Bending solid wood to form, Agri. Handbook, 125, USDA Forest Serv., U.S. Gov. Printing Office, Washington DC, 37 pp.
• Rice, R.W. and J. Lucas, 2003. The effect of moisture content and bending rate on the work required to bend solid red oak, Forest Prod. J. 53(2): 71-77.
• Stevens, W.C. and N. Turner, 1970. Wood bending handbook, Woodcraft & Supply Corp., Parkersburg, WV, 109 pp.
• Ünsal, Ö., S.N. Kartal, A.D. Doğu and T. Dündar, 1995. Buharlamanın Kayın (Fagus orientalis Lipsky) Odununun Bazı Özellikleri Üzerine Etkisi, KTÜ Orman Fakültesi, I. Ulusal Karadeniz Ormancılık Kongresi, Bildiriler Kitabı, 2. Cilt, s. 96-106.
• Ünsal, Ö., 1998. Buharlanmış ve Buharlanmamış Kayın (Fagus orientalis Lipsky) Odununun Fiziksel ve Mekanik Özellikleri, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Wangaard, F.F., 1952. The steam bending of beech. Journal of FPRS: 35-41. November.
• Whang, K., I. Jung, W. Lee, J. Jang, H. Bae and M. Norimoto, 2002. Bending quality of main Korean wood species, Wood Research, No:89.
• Varga, D. and M.E. van der Zee, 2008. Influence of steaming on selectedwood properties of four hardwood species, Holz Roh Werkst 66: 11–18.
• Yılgör, N., Ö. Ünsal and S.N. Kartal, 2001. Physical, mechanical and chemical properties of steamed Beech wood, Forest Prod. J. 51(11-12):89-93.