Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Hükümlerinin Türk Planlama Mevzuatına Uyumluluk Analizi

Yıl 2009, Cilt: 59 Sayı: 2, 67 - 81, 01.07.2009

Nurgül Erdem , Aynur Aydın Coşkun

Öz

Avrupa Birliği üyelik sürecindeki Türkiye, çevre konusunda pek çok uluslar
arası sözleşmeye taraf olmuş ve bu sözleşmeleri iç hukukuna yansıtma çabası içine
girmiştir. Çevre konusunda taahhüt altına girilen önemli sözleşmelerden birisi de
Avrupa Peyzaj Sözleşmesidir. Doğal ve kültürel peyzajın, bir bütün olarak
korunması, yönetilmesi ve planlanması konusunda bir çerçeve sözleşme olan
"Avrupa Peyzaj Sözleşmesi", 4881 sayılı Kanunla iç hukukun bir parçası haline
gelmiştir. Yürürlük tarihi üzerinden geçen yaklaşık 6 yıllık sürede Sözleşmenin
uygulanması konusunda ciddi endişeler yaşanmakta ve sözleşmenin iç hukuka
uyumluluğu noktasında somut göstergelere rastlanılmamaktadır.
Bu çalışma ile amaçlanan, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ile getirilen peyzaj
planlama kavramının Türk planlama mevzuatındaki yeri sorgulanmaktadır.
Çalışmanın ilk bölümü, Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin tanıtılmasına ayrılmıştır.
İkinci bölümde, Türk hukukunda planlama konusu ele alınmıştır. Çalışmanın
ilerleyen bölümlerinde ekolojik planlama ve Avrupa Peyzaj Sözleşmesi
kapsamında yer alan tanımlamalar ve özellikle peyzaj planlama anlayışı
açıklanmış; amaçları ve hedefleri ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çalışmanın son
bölümünde ise, sözleşmeden doğan peyzaj planlama olgusunun Türk Planlama
sistemindeki yeri ve konusu açıklanmış, sorunlar ve çözüm önerileri ortaya
konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj, peyzaj sözleşmesi, uluslararası sözleşme, planlama

Kaynakça

• Anonim, 2006. Üst ölçekli planlar çözüm yerine sorun mu oluşturacak. TMMOB Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu Görüşü, Planlama Dergisi 2006/3.
• Arapkirlioğlu, K., G. Çulcuoğlu, 2004. Ulusal peyzaj değerleri ve Avrupa peyzaj sözleşmesi. Peyzaj Mimarlığı 2. Kongresi Bildiri Kitabı, s. 53, İstanbuL.
• Arapkirlioğlu, K., 2003. Ekoloji ve planlama. Planlama Dergisi. 2003/1.
• Atabay, S. ıooıa. Ulusal fiziksel planlama ve eğitim. Cumhuriyet Gazetesi,09.04.2002.
• Atabay, S. ı002b. Çevre Duyarlı Yerel Yönetimler, Yayın No: YTÜ.MF.SBP-02.0663, lstanbul.
• Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Hükümlerinin Türk Planlama Mevzuatına Uyumluluk Analizi 8 i Atıl, A., B. Gülgün ve i. Yörük, 2005. Sürdürülebilir kentler ve peyzaj mimarlığı. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. 42 (2): 2 i5-226.
• Ayanoğlu, S. ve A. Coşkun, 2003. Türkiye'nin uluslar arası çevre sözleşmelerinden doğan taahhütleri. Yayımlanmamış İ.Ü. Araştırma Fonu Projesi, İstanbul
• Aydemir, Ş. ve i. Gül, 2003. Fiziki mekan planlaması ve stratejik çevresel değerlendirme. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye, YTÜ Yayın No. MfçSM.03.0705 İstanbul
• Bal E, 2006. idari yargının üç temel bileşeni olarak; kamu yararı, planlama esasları ve şehireilik ilkeleri. Planlama Dergisi. 2006/3.
• Bozkurt, Ö., S. Turgay ve T. Sezen, 1998. Kamu Yönetim Sözlüğü. TODAİE Yayını, s.206.
• Council of Europe, 2000. European Landseape Convention and Explanatory, Stasburg.
• Coşkun, A. A., 2009. AB su çerçeve direktifi kapsamında nehir havza yönetim planlarının hukuki analizi. Türk Hukuk Sitesi. www.turkhukuksitesi.eom.bilimsel makaleler.
• Çubuk, M., 1999. İmar Mevzuatından Şehireilik Mevzuatına Türk Şehireiliğine Sistematik Bir Yaklaşım Denemesi. İstanbul, s. 42
• Çelikyay, S., 2006. Ekolojik planlama sürecinde stratejik çevresel etki değerlendirmesi ve Bartın şehri üzerinde bir örnek çalışma. Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Bartın Orman Fakültesi Dergisi. 8.9-10.
• Demirel, A., 2007. Peyzaj planlama kapsam ve uygulamaları. TMMOB Peyzaj Minıarlığı Dergisi. 1-2: 4-15, Ankara.
• Erdem, N.. 1996. İstanbul Boğaziçi Yeşil Alan Sistemlerinin Belirlenmesi. Yaymılanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbuL.
• Erdönmez, M., 2004. Ulusal peyzaj politikasına doğru bir adım: Avrupa peyzaj sözleşmesi. TMMOB Peyzaj Mimarlığı Dergisi. 1-2: 92-94.
• Güney, A., Ş. Hepean, 1994. Akarsu - göl kıyılarında erozyon ve peyzaj onarımı. Ekolo}i Dergisi. 12.
• Herlin, i. S., 2007. The european landscape convention, an overview and its implementation. Avrupa Peyzaj Sözleşmesinin Uygulanması Yolunda Türkiye. Uluslar arası Katılınılı Toplantı Bildiri Kitabı, s. 19, PMO Yayın No: 2008/3, Ankara.
• Kaboğlu, i. Ö., 2003. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi'nde Peyzaj Hakkı, Avrupa Peyzaj Sözleşmesi ve Türkiye (ed. Atabay, S.,). Yıldız Teknik Üniversitesi, s: 63, İstanbuL.
• Kansu, H., 1994. Türk Hukukunda İmar Olanlarının Düzenleyici İşlem Niteliği. Yayırılanmarrnş Doktora Tezi, İstanbuL.
• Kap, S. D., 2006. Avrupa Peyzaj Sözleşmesi Kapsanurıda Yeşil Alan Kullanımı; istanbul Boğaziçi Ön Görünüm Bölgesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Mimarsinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbuL.
• Keleş, R., 2002_ Kentleşme Politikası. 7. Bası, imge Kitapevi, 185, Ankara.