Marmara Bölgesi Orman Ekosistemleri İçin Üniversal Toprak Kaybı Denklemindeki Bitki Örtüsü ve Amenajman Faktörleri

Yıl 2007, Cilt: 57 Sayı: 1, 33 - 42, 01.01.2007

Mehmet Özcan Ferhat Gökbulak

Öz

Bu makale Özhan ve arkadaşları tarafından 2005 yılında "Forest Ecology
and Management" dergisinde yayınlanan makalenin bir çevirisidir. Çalışma
Belgrad ormanında iki havza ve bir deneme parselinde gerçekleştirilmiştir.
Çalışmanın amacı Universal Toprak Kaybı Eşitliğindeki (USLE) ürün yönetim
faktörü (e) ve toprak koruma (P) faktörlerinin birleştirilerek bitki örtüsü ve
amenajman faktörü (ep) şeklinde tek bir faktör olarak orman ve yalancı maki
alanları için hesaplanmasıdır. ep faktörü; bilinen (yağmur erozyon faktörü, R) ve
diğer faktörlerin (ortalama yıllık toprak kaybı, A; toprak erodibilite faktörü, K;
eğim uzunluğu ve eğim dikliği faktörü birlikte, LS) hesaplanan sayısal değerleri
kullanılarak belirlenmiştir. Bu belirlemelere göre ep faktörü yalancı maki ve
Havza-I'deki yaşlı meşe-kayın orman ekosistemi için 0.021, Havza-II deki orman
ekosistemi için 0.011 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Toprakerozyonu, ölü örtü, vejetasyon örtüsü, yönetim faktörü

Kaynakça

• Baleı, A.N., 1963. Physical, chemical, and hydrological properties of certain Western Washington forest floor types. PhD Thesis University of Washington, U.S.A.
• Baleı, A.N., N. Özyuvacı and S. Özhan, 1986. Sediment and nutrient discharge through streamflow from two experimental watershed in natural oak-beech forest ecosytems near Istanbul, Turkey. Journal of Hydrology. 85: 31-47.
• Baleı, A.N., N. Özyuvacı, S. Özhan and K Şengönül, 1993. İstanbul çevresinde yer alan meşe- kayın orman ekosistemlerinde eş havza denemeleri ile ilgili kalibrasyon dönemi sonuçları, i.Ü. Orman Fakültesi Dergisi. Seri: A. 43 (1): 13- 32.
• Baleı, A.N., 1996. Toprak Koruması Ders Kitabı. İstanbul 'üniversitesi yayın no:3947, Orman Fakültesi yayın no:439, İstanbul-Türkiye.
• Bartsch, KP., H.V. Miegroet, J. Boettinger and J.P. Dobrowolski, 2002. Using emprical erosion models and GIS to determine erosion risk ~t Camp Williams, Utah. Journal of Soil and Water Conservation. 57(1): 29-37.
• Brooks, K.N., P.F. Ffolliott, H.M. Gregersen and Thames, J.L., 199~. Hydrology and the Management of Watersheds. lowa State University press:Amess, lowa.
• Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü, 2002. Meteorololoji istasyonları verileri, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Ankara, Türkiye.
• Doğan, O. ve C. Güçer, 1976. Su Erozyonunun Nedenleri-Oluşumu ve Üniversal Denklem ile Toprak Kayıplarının Saptanması, Topraksu Genel Müdürlüğü, Merkez Topraksu Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No:41, Teknik Yayın No:21, Ankara-Türkiye.
• Güçer, C., 1972. Yağışların erosiv potansiyellerinin hesaplanması ve Türkiye yağışlarının erosiv potansiyelleri, Köy İşleri Bakanlığı, Topraksu Genel Müdürlüğü, Merkez Topraksu Araştırma Enstitüsü, Genel Yayın No: 14, Teknik yayın no:ll, Ankara-Türkiye
• Gülçür, F., 1974. Toprakların Fiziksel ve Kimyasal Analizı, İstanbul Üniversitesi yayın no:1970, Orman fakültesi yayın no:201, İstanbul-Türkiye.
• Hicks, C. R., 1993. Fundamental Concepts in the Design of Experiments. Fourth . edition, Oxford University Press, New York.
• Hızal, A., 1984. Hava Fotoğrafları Yorumlamasının Havza Amenajmanı (Ova Deresi Havzası Kocaeli) Çalışmalarında Uygulanma Olanaklarının Araştırılması, İstanbul Üniversitesi yayın no:3144, Orman Fakültesi yayın no: 341, İstanbulTürkiye.
• Jackson, M.L., 1958. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall, Ine, Englewood Cliffs, NJ.
• Lufafa, A., M. M. Tenywa, M. Isabirye, M.J.G. Majaliwas and P.L. Woomer, 2003. Predietion of soil erosion in a Lake Vietoria basin eatehment using a GIS-based Universal Soil Loss modeL.Agricultural Systems. 76: 883-894.
• Mati, B. M., R. P. C. Morgan, F. N. Gichuki, J. N. Quinton, T. R. Brewer and H. P. Liniger, 2000. Assessment of erosion hazard with the USLE and GlS : A case study of the upper Ewaso Ng'iroNorth basin of Kenya. Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation. 2(2): 78-86.
• Molnar, D.K. and P.Y. Julien, 1998. Estimation of upland erosion using GIS. Computers & Geosciences. 24(2): i83-192. Morgan, R.P.C., 1990. Soil Erosion and Conservation. John Wiley&Sons, Ine., NewYork.
• Özhan, S., 1977. Belgrad Ormanı Ortadere Yağış Havzasında Ölü Örtünün Hidrolojik Bakımdan Önemli Özelliklerinin Bazı Yöresel Etkenlere Göre Değişimi, İstanbul Üniversitesi yayın no:2330, Orman Fakültesi yayın no:235, İstanbul-Türkiye.
• Özyuvacı, N., 1976. Arnavutköy Deresi Yağış Havzasında Hidrolojik Durumu Etkileyen Bazı Bitki-Toprak-Su İlişkileri, İstanbul Üniversitesi yayın no:2082, Orman Fakültesi yayın no:221, İstanbul-Türkiye.
• Penman, H.L., 1963. Vegetation and Hydrology. Commonwealth Agrieultural Bureaux, Farnham Royal, Bucks, UK.
• Piper, C.S., 1950. Soil and plant analysis. Interscience Publisher, Ine. New York, N.Y.
• Roose, E.J., 1975. Application of the soil prediction formula of Wischmeier and Smith in West Africa. Colloquium on soil conservation and management in the hum id tropics, IIT A, Ibadan.
• Satterland, D.R., 1972. Wildland Watershed Management. The Ronald Press Company New York.
• Sorsble, R. F., 1938. Geology for Engineers. Neill and Co., Ltd., Edinburgh. T.C Orman Bakanlığı, 1992. Doğu ve Güneydoğu Anadolu havzası rehabilitasyon projesi, Cilt II.
• Uslu, S., 1971. Şeytandere Havzasında Değişik Arazi Kullanırnın Yüzeysel Akış ve Toprak Erozyonu Üzerine Etkileri, İstanbul Üniversitesi yayın no: 1643, Orman fakültesi yayın no: 167, İstanbul-Türkiye.
• Wischmeier, W.H. and D.D. Smith, 1965. Predicting rainfall erosion losses from cropland east of the Rocky Mountains : guide for selection of practices for soil and water conservation planning. USDA Agriculture Handbook. U.S. Government Printing Office, Washington. D.C.
• Wischmeier, W.H., 1975. Estimating the Sait-Lass Equation's cover and management factor for undisturbed areas. Proeeedings of Sediment Yield Workshop U.S. Department of Agriculture, Agriculture Research Service. Report NO.ARS-S-40: 118-124.
• Wischmeier, W.H. and D.D. Smith, 1978. Predieting rainfall erosion losses : a guide to conservation planning. USDA Agriculture Handbook. U.S. Government Printing Office, Washington. D.C.
• Zar, J.H., 1996. Biostatistical Analysis. Third Eition. Prentiee Hall Upper Saddie River, New Jersey, US.