Odun Dışı Orman Ürünlerinin Toplayıcı/Üretici Açısından Sosyoekonomik Önemi

Yıl 2012, Cilt: 62 Sayı: 1, 85 - 99, 01.01.2012

Tayyibe Altunel

Öz

Orman ekosistemlerinden yararlanma insanlık tarihi boyunca odun hammaddesi elde etmek ile
sınırlı kalmamıştır. Odun hammaddesi olarak yararlanma biçimi yararlanmanın sadece bir boyutunu
oluşturmaktadır. Besin, ilaç, barınma ve diğer nedenlerle her türlü bitki ve bitki parçalarının toplanması
ve kullanılması ise yararlanmanın başka bir boyutunu temsil etmektedir. Odun Dışı Orman Ürünleri
(ODOÜ) olarak adlandırılan, orman içi ve açıklıklarında, dolayısıyla orman ekosistemlerinde yetişen,
ticari ve ticari olmayan amaçlarla hasat edilen ya da toplanan, ağaççık, çalı, her türlü bitki ve bunların
parçalarından oluşmaktadır.
Bu çalışmada Ege Bölgesi çalışma alanı olarak belirlenmiş ve bu bölgede önemli ihracat değerlerine
sahip olan üç ürün, kekik, defne ve çamfıstığı alınarak bu ürünlerin ticareti ile ilgili gruplarla
görüşülmüştür. Üretici veya toplayıcı olarak adlandırdığımız köylülerle yapılan anket çalışmasının
sonuçları burada verilmiştir. Ormandan üretim yapan köylünün üretiminin tapulu arazilerinde üretim
yapana göre daha düşük olduğu görülmüştür. Genel olarak ODOÜ üretimi ile ilgilenen grubun yaş
ortalamasının 50 ve üzerinde olduğu gençlerin ilgisiz olduğu saptanmıştır. Bunlar ürünlerini aracı/tüccara
satmakta fakat ODOÜ’nden elde edilen gelirlerinin düşük olmasından dolayı aynı zamanda tarım
yaptıklarını belirtmişlerdir. Bu makalede doktora tezi verilerinden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Odun dışı orman ürünleri (ODOÜ), ticaret, kekik, defne, çamfıstığı, Ege Bölgesi, üretim

Kaynakça

• Davis, L. and E. Summer, 2002. There is more to a forest than trees. Research-Virginia Tech. University, VA.
• Emery, M.,R. And R. J. McLain, 2001. NonTimber Foret Products: Medicinal Herbs, Fungi, Edible Fruits and Nuts, and Other Natural Products from teh World. The Haworth Press, New York, 1-56022-088-0.
• FAO, 1995a. Non-Wood Forest Products for Rural Income and Sustainable Forestry. Non Wood Forest Products Series No 7, Rome.
• FAO, 1995b. Trade Restrictions Affecting International Trade in Non-Wood Forest Products. Non-Wood Forest Produsts, Series 8, Rome, 92-5-103767-1.
• FAO Non Wood News, 2009. Export marketing of Sudanese gum arabic. No 18, Rome, ISSN 1020-3435.
• Geray, U., 2003. Korunan alanlar ve gelir yaratıcı etkinlikler. BM Ankara Temsilciliği Yaban Hayatı ve Organik Tarım Çalıştayı, Ankara.
• Hammett, T., 1999. Special forest products: Identifying opportunities for sustainable forest-based development. Virginia Forest Landowner Update, 13(1): 26-35.
• İlter, E. and K. Ok, 2007. Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi. Form Ofset Matbaacılık, Ankara, 975-96967-2-X.
• Kaynak, S., 2001. Biyolojik Çeşitlilik ve Çevre Koruma Rehberi. Kardelen, Ankara. 975- 93611-1-6.
• Leakey, R. B., A. B. Temu, M. Melynk and P. Vantomme, 1996. Domestication and Commercialization of Non-Timber Forest Products. Non-Wood Forest Products Series 9, Rome. 92-5-103935-6.
• OGM, 1995. Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığı, Orman Tali Ürünlerinin Üretim ve Satış Esasları. Tebliğ No 283, Ankara.
• OGM, 2004. Türkiye Ormanlarında Odun Dışı Ürünler. Çevre ve Orman Bakanlığı, Ankara.
• OGM, 2009. Çevre ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığı, 2009 Yılında Uygulanacak Tevzii Masrafı, Tarife Bedeli ve Satış Gideri Cetvelleri. Tebliğ No 229/49, Ankara.
• Visser, B., G. Manicad, P. Meer and N. Louwaars, 2005. Changing perceptions on biodiversity management, North-South Policy Brief. 4: 1-4.
• Walter, S., P. Vantomme, W. Killmann and F. Ndeckere, 2003. Benefit sharing arrangements in the field of non-wood forest products. Sustainable Production of Wood and Non-Wood Forest Products. Proceedings of the IUFRO Division 5 Researcg Groups 5.11 and 5.12, Rotorua, New Zealand.