İ.Ü. Orman Fakültesi Araştırma Ormanı’nda Eylül 2007-Ağustos 2009 Dönemi Güncel Polen Dağılımı

Yıl 2012, Cilt: 62 Sayı: 2, 145 - 158, 01.07.2012

Nurgül Karlıoğlu , Ünal Akkemik

Öz

Çalışma, İ.Ü. Orman Fakültesi Araştırma Ormanı’nda vejetasyonun çeşitlilik gösterdiği 3 örnek
alanda (orman içi, orman kenarı ve açık alan) 2007-2009 yılları arasında toprağa düşen odunsu ve
otsu bitki polen yoğunluğunu (cm2
/ay) incelemek ve polen yoğunluğu değerlerinin önemli meteorolojik
parametrelerle olan ilişkisini ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Üç ayrı örnek alana Tauber
tipi polen tuzakları yerleştirilmiş ve aylık olarak değiştirilmiştir. 2007-2008 yılına ait odunsu bitki (AP)
polen yoğunluğu (cm2
/yıl) değişimlerine bakıldığında Carpinus sp., Castanea sativa, Quercus sp. ve Pinus
nigra’nın polen yoğunlukları fazla iken, 2008-2009 yılında Fraxinus sp., Alnus sp., Pinus nigra, Quercus
sp. ve Cupressaceae familyasının polen yoğunlukları fazladır. 2007-2008 yılına ait otsu bitki (NAP) polen
yoğunluğu (cm2
/yıl) değişimlerine bakıldığında Plantago sp. ile Poaceae ve Caryophyllaceae familyalarının
polen yoğunlukları fazla iken, 2008-2009 yılında da Poaceae, Asteraceae familyaları ve Plantago sp.nin
polen yoğunlukları fazladır. Açık alanda otsu bitki polen yoğunluğu artarken orman içine doğru gidildikçe
odunsu bitki polen yoğunluğu artmaktadır. Yağışların yüksek olması nedeniyle, 2008-2009 dönemindeki
polen yoğunluğu daha düşük çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İ.Ü. Orman Fakültesi Araştırma Ormanı, Lycopodium, polen yoğunluğu, Tauber tipi polen tuzağı

Kaynakça

• Akgün, F., M. S. Kayseri and M. S. Akkiraz, 2007. Palaeoclimatic evolution and vegetational changes during the Late Oligocene-Miocene period in the Western and Central Anatolia (Turkey). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 253(1-2): 56-106.
• Akkiraz, M. S., M. S. Kayseri and F. Akgün, 2008. Palaecology of coal-bearing Eocene sediments in Central Anatolia (Turkey) based on quantitative palynological data. Turkish Journal of Earth Sciences. 17: 317–360.
• Andersen, S.T., 1970. The relative pollen productivity and pollen representation of North European trees, and correction factors for tree pollen spectra, Danmarks Geologiske Undersogelse. II. Roekke, 96: 1-96.
• Aytuğ, B., 1967. Polen Morfolojisi ve Türkiyenin Önemli Gymnospermleri Üzerinde Palinolojik Araştırmalar. Kutulmuş Matbaası, İstanbul.
• Aytuğ, B., S. Aykut, N. Merev ve G. Edis, 1971. İstanbul çevresi bitkilerinin polen atlası. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayınları No:174, Kutulmuş Matbaası, İstanbul.
• Aytuğ, B., S. Aykut, N. Merev ve G. Edis, 1974. Belgrad Ormanı’nın ve İstanbul çevresi bitkilerinin polinizasyon olayının tespiti ve değerlendirilmesi. TÜBİTAK Yayınları No:221.
• Bıçakçı, A., 2006. Analysis of airborne pollen fall in Sakarya-Turkey. Biologia. 61(4): 531-549.
• Bottema, S. and H. Woldring, 1984. Late Quaternary vegetation and climate of southwestern Turkey, Part II. Palaeohistoria. 26: 123–149.
• Bottema, S., H. Woldring and B. Aytuğ, 1986. Palynological investigations on the relation between prehistoric man and vegetation in Turkey: The Beyşehir Occupation Phase. In: Proceedings of The 5th Optima Meeting: 8-15 September, Istanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Istanbul.
• Bottema, S., H. Woldring and B. Aytuğ, 1995. Late Quaternary vegetation history of northern Turkey. Paleohistoria. 35/36: 13-72.
• Broström, A., 2002. Estimating source area of pollen and pollen productivity in the cultural landscapes of southern Sweden-developing a palynological tool for quantifying past plant cover. LUNDQUA Thesis 46, Lund University.
• Caner, H. and O. Algan, 2002. Palynology of sapropelic layers from the Marmara Sea, Marine Geology (Marmara Sea special issue). 190: 35-46.
• Çepel, N., 1995. Orman Ekolojisi. İ.Ü. Orman Fakültesi Yayın No: 3886/433.
• Davis, P. H., 1965-1985. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 1-9, Edinburg Univ. Press, Edinburg.
• Davis, P. H., R. R. Mill and K. Tan, 1988. Flora of Turkey and the East Aegean Islands. Vol. 10, Supplement, at the University Press, Edinburgh.
• Eisenhut, G., 1961. Untersuchungen über die Morphologie und Ökologie der Pollenkörner heimischer und fremlandischer Wladbaume (translated into English by Jackson S.T. and Juamann P. 1989). Hamburg, Paul Parey.
• Erdtman, G., 1952. Pollen Morphology and Plant Taxonomy- Angiosperms. The Chronica Botanica Company, Waltham, Mass., U.S.A.
• Erdtman, G., 1957. Pollen and Spore Morphology / Plant Taxonomy - Gymnospermae, Pteridopyhta, Bryophyta. Stockholm.
• Erkan, P., A. Bıçakcı, M. Aybeke and H. Malyer, 2011. Analysis of airborne pollen grains in Kırklareli. Turkish Journal of Botany. 35: 57-65.
• Faegri, K. and J. Iversen, 1964. Textbook of Pollen Analysis. II Edition, Munksgaard, Copenhagen, Denmark.
• Gemici, Y., E. Akyol, F. Akgün ve Ö. Seçmen, 1991. Soma kömür havzası makro ve mikroflorası. Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi. 112: 161-178.
• Giesecke, T. and S.L. Fontana, 2008. Revisiting pollen accumulation rates from Swedish lake sediments. Holocene. 18: 293–305.
• Giesecke, T., S.L. Fontana, W.O. Van Der Knaap, H.S. Pardoe and I.A. Pidek, 2010. From early pollen trapping experiments to the Pollen Monitoring Programme. Vegetation History and Archaeobotany. 19 (4): 247-258.
• Güner, A., N. Özhatay, T. Ekim and K. H. C. Başer, 2000. Flora of Turkey and The East Aegean Islands. Vol. 11, Supplement II, at the University Press, Edinburgh.
• Hesse, M., R. Zetter, H. Halbritter, M. Weber, R. Buchner, A. Frosch-Radivo and S. Ulrich, 2009. Pollen Terminology an illustrated handbook. Austria, Springer Wien New York.
• Hicks, S., 1994. Present and past pollen records of Lapland forests. Review of Palaeobotany & Palynology. 82: 17–35.
• Hicks, S., 2001. The use of annual arboreal pollen deposition values for delimiting tree-lines in the landscape and exploring models of pollen dispersal. Review of Palaeobotany and Palynology. 117: 1–29.
• Hicks, S. and V.P. Hyvärinen, 1986. Sampling modern pollen deposition by means of ‚Tauber traps’: some considerations. Pollen et Spores. 28: 219-242.
• Hicks, S., B. Ammann, M. Latalowa, H. Pardoe and H. Tinsley, 1996. European Pollen Monitoring Programme: Project Description and Guidelines. University of Oulu, 28 pp.
• Hicks, S. and H. Hyvarinen, 1999. Pollen influx values measured in different sedimentary environments and their palaeoecological implications. Grana. 38: 228–242.
• Hicks, S., H. Tinsley, A. Huusko, C. Jensen, M. Hattestrand, A. Gerasimides and E. Kvavadze, 2001. Some comments on spatial variation in arboreal pollen deposition: First records from the Pollen Monitoring Programme (PMP). Review of Palaeobotany and Palynology. 117: 183-194.
• Hyde, H. A. and K. F. Adams, 1958. An Atlas of Airborne Pollen Grains. Macmillan Company, London.
• İnce, A. ve S. Pehlivan, 1990. Serik (Antalya) havasının allerjenik polenleri ile ilgili bir araştırma. Gazi Tıp Dergisi. 1: 35-40.
• İnceoğlu, Ö., N. M. Pınar, N. Şakıyan and K. Sorkun, 1994. Airborne pollen concentration in AnkaraTurkey 1990-1993. Grana. 33: 158-161.
• Iwanami, Y., T. Sasakuma and Y. Yamada, 1988. Pollen: Illustrations and Scanning Electronmicrographs. Kodonsha-Tokyo.
• Kantarcı, D. ve D. Tolunay, 1996. İ.Ü. Orman Fakültesi Eğitim ve Araştırma Ormanında Toprak ve Yetişme Ortamı Özelliklerinin Belirlenmesi ve Haritalanması (Ada 538, Parsel 59, 393 ha). İ.Ü. Araştırma Fonu Projesi, Proje No:640/210994, İstanbul.
• Karayiğit, A. I., F. Akgün, R. A. Gayer and A. Temel, 1999. Quality, palynology, and palaeoenvironmental interpretation of the Ilgin lignite, Turkey. International Journal of Coal Geology. 38 (3-4): 219-236.
• Karlıoğlu, N., 2005. İstanbul Tersiyer Florası Üzerine Palinolojik Araştırmalar. Yüksek Lisans Tezi, İ.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, 63 s.
• Karlıoğlu, N., Ü. Akkemik and H. Caner, 2009. Detection of some woody plants in Late Oligocene forests of Istanbul. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 33: 577-584.
• Kaya, Z. and A. Aras, 2004. Airborne pollen calendar of Bartın-Turkey. Aerobiologia. 20 (1): 63-67.
• Kutluk, H., 1994. Haliç Holosen Polenleri. Doktora Tezi, İ.Ü. Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, 384 s.
• Moore, P., J. A. Webb and M. E. Collinson, 1991. Pollen Analysis. 2nd Edition, Blackwell, Oxford, 216 pp.
• Öneş, Ü., N. Sapan, H. Malyer, N. Güler, A. Bıçakcı, Z. Tamay ve S. Tatlıdil, 2008. İstanbul İlinin Allerjik Polen Takvimi. TÜBİTAK SBAG Proje No:102S021.
• Pehlivan, S. ve F. Bütev, 1994. Aksaray ili atmosferindeki polenlerin araştırılması. Journal of the Institute of Science and Technology of Gazi University. 7: 143-151.
• Pidek, I.A., 2004. Preliminary results of pollen trapping in the region of the Roztocze National Park (SE Poland). Annales Univ. M. Curie-Sklodowska sect. B. 49:143–159.
• Pidek, I.A., 2007. Nine-year record of Alnus pollen deposition in the Roztocze Region (SE Poland) with relation to vegetation data. Acta Agrobotanica. 60 (2): 57-64.
• Pidek, I.A., H. Svitavska-Svobodova, W.O. Van Der Knaap, A.M. Noryskiewicz, A. FilbrandtCzaja, B. Noryskiewicz, M. Latalowa, M. Zimny, J. Swieta-Musznicka, E. Bozilova, S. Tonkov, M. Filipova-Marinova, A. Poska, T. Giesecke and A. Gikov, 2010. Variation in annual pollen accumulation rates of Fagus along a N-S transect in Europe based on pollen traps. Vegetation History and Archaeobotany. 19: 259-270.
• PMP., 2003. Vegetation mapping. http://www. pollentrapping.net/vegmapping.html. Seppä, H. and S. Hicks, 2006. Integration of modern and past pollen accumulation rate (PAR) records across arctic tree-line: a method for more precise vegetation reconstructions. Quaternary Science Reviews. 25 (13-14): 1501-1516.
• Stockmarr, J., 1971. Tablets with spores used in absolute pollen analysis. Pollen et Spores. 13: 615-621.
• Sugita, S., M.J. Gaillard and A. Broström, 1999. Landscape openness and pollen records: A simulation approach. The Holocene. 9 (4): 409-421.
• Suszka, B., 1980. Rozmnazanie generatywne (Generative propagartion), Bialobok S. (red). Olsze/Alder (Alnus Mill.), Nasze drzewa lesne. 8.PWN. Warszawa-Poznan, 99-144.
• Tauber, H., 1974.. A static non-overload pollen collector. New Phytologist. 73: 359-369.
• Tonkov, S., S. Hicks, E. Bozilova and J. Atanassova, 2001. Pollen monitoring in the Central Rila Mountains, Southwestern Bulgaria: case studies from pollen traps, surface samples for the period 1994–1999. Review of Palaeobotany and Palynology. 117: 167–182.
• Van Der Knaap, W.O., J.F.N. Van Leeuwen and B. Ammann, 2001. Seven years of annual pollen influx at the forest limit in the Swiss Alps studied by pollen traps: relations to vegetation and climate. Review of Palaeobotany & Palynology. 117: 31–52.
• Wodehouse, R. P., 1935. Pollen Grains. Hafner Publishing Company, New York, 574 pp.
• Yavuz-Işık, N., 2008. Vegetational and climatic investigations in the Early Miocene lacustrine deposits of the Güvem Basin (Galatean Volcanic Province), NW Central Anatolia, Turkey. Review of Palaeobotany and Palynology. 150 (1-4): 130-139.