Effect of urbanization on transformation of forestry in Turkey (Period of 1990-2010)

Yıl 2016, Cilt: 66 Sayı: 1, 16 - 29, 01.01.2016

Erdoğan Atmış Hikmet Günşen

https://doi.org/10.17099/jffiu.63633

Öz

Kentleşmenin Türkiye ormancılığının dönüşümüne etkisi  (1990-2010 Dönemi)

Özet: Türkiye ormanları ve ormancılığı, dünyadaki ve ülkedeki sosyal, ekonomik, ekolojik ve kültürel değişimlere paralel olarak değişmekte ve hatta dönüşmektedir. Özellikle küresel ve bölgesel gelişmeler ulusal ormancılık politikalarını yoğun şekilde etkilemektedir. Son yıllarda Türkiye ormanları ve ormancılığındaki değişimin boyutları hakkında farklı ilgi gruplarınca çeşitli yorumlar yapılabilmekte, fakat ortak bir kanıya varılamamaktadır. Türkiye ormancığılının ne yönde geliştiği, sosyo-ekonomik yapı ve üretim ilişkilerinin birbirini ne şekilde etkilediği konusunda net bir uzlaşı yoktur. Kentleşme Türkiye ormancılığındaki değişim ve dönüşümü etkileyen önemli faktörlerden biridir. Türkiye ormancılığını sağlıklı temellere oturtabilmek için kentleşme-ormancılık ilişkisini ayrıntılı şekilde inceleyecek çalışmalara gereksinim vardır. Bu çalışma kentleşmenin Türkiye ormancılığı üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular orman köylüsü ve orman alanı, orman suçları, odun hammaddesi ve odun dışı orman ürünleri üretimi ile korunan alanlar ve rekreasyon ile tahsisler başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda; kentsel nüfus artışı ile bahsedilen başlıklara ait değişkenler arasında negatif veya pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler: Kentli nüfus, orman, üretim, dönüşüm, korelasyon analizi

Effect of urbanization on transformation of forestry in Turkey (Period of 1990-2010)

Abstract: Forests and forestry in Turkey have been changing and even transforming in line with social, economic, ecologic and cultural changes in the world and the nation. Especially global and regional developments have been extensively affecting the national forestry policies. Different interpretations were made by different interest groups on the extent of change in forests and forestry in Turkey, but a common opinion could not be reached. There is no consensus on the direction of progress in the forestry in Turkey, and how the relationship between the socio-economic structure and production influence each other. Urbanization is one of the important factors affecting the change and the transformation of forestry in Turkey. In order to be able to lay strong foundations for forestry in Turkey, there is a need for studies that examine the relationship of urbanization and forestry in detail. This study has been carried out with an aim to examine the impact of urbanization on forestry in Turkey. Findings reached as a result of analyses have been assessed under the titles: forest villagers and forest land, rapes of the forest, wood as raw material and production of non-wood forest products, protected areas and recreation, and allocations. In light of this assessment, meaningful positive or negative relationships have surfaced between increase in urban population and aforementioned titles.

Keywords: Urban population, forest, production, transformation, correlation analysis

Received (Geliş tarihi): 31.12.2014  - Revised (Düzeltme tarihi): 12.01.2015  - Accepted (Kabul tarihi): 12.01.2015

To cite this article: Atmış, E., Günşen, H.B., 2016. Kentleşmenin Türkiye ormancılığının dönüşümüne etkisi  (1990-2010 Dönemi). Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University 66(1): 16-29. DOI: 10.17099/jffiu.63633

Anahtar Kelimeler

-

Kentleşmenin Türkiye ormancılığının dönüşümüne etkisi (1990-2010 Dönemi)

Öz

Türkiye ormanları ve ormancılığı, dünyadaki ve ülkedeki sosyal, ekonomik, ekolojik ve kültürel değişimlere paralel olarak değişmekte ve hatta dönüşmektedir. Özellikle küresel ve bölgesel gelişmeler ulusal ormancılık politikalarını yoğun şekilde etkilemektedir. Son yıllarda Türkiye ormanları ve ormancılığındaki değişimin boyutları hakkında farklı ilgi gruplarınca çeşitli yorumlar yapılabilmekte, fakat ortak bir kanıya varılamamaktadır. Türkiye ormancığılının ne yönde geliştiği, sosyo-ekonomik yapı ve üretim ilişkilerinin birbirini ne şekilde etkilediği konusunda net bir uzlaşı yoktur. Kentleşme Türkiye ormancılığındaki değişim ve dönüşümü etkileyen önemli faktörlerden biridir. Türkiye ormancılığını sağlıklı temellere oturtabilmek için kentleşme-ormancılık ilişkisini ayrıntılı şekilde inceleyecek çalışmalara gereksinim vardır. Bu çalışma kentleşmenin Türkiye ormancılığı üzerindeki etkilerini araştırmak amacıyla yapılmıştır. Analizler sonucunda elde edilen bulgular orman köylüsü ve orman alanı, orman suçları, odun hammaddesi ve odun dışı orman ürünleri üretimi ile korunan alanlar ve rekreasyon ile tahsisler başlıkları altında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeler sonucunda; kentsel nüfus artışı ile bahsedilen başlıklara ait değişkenler arasında negatif veya pozitif yönlü anlamlı ilişkiler olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kentli nüfus, orman, üretim, dönüşüm, korelasyon analizi

Kaynakça

• Akesen, A., Ekizoğlu, A., 2010. Ormancılık. Akesen, A., Ekizoğlu, A. (Eds), Ormancılık Politikası, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, TOD Eğitim Dizisi Yayını No:6, Ankara. S: 19-36.
• Akşam Gazetesi, 2008. Yanan Alanda CHP Haklı Çıktı. (15.12.2008).
• Alkan, S., 2014. Kırsal nüfus değişiminin, ormanlar ve ormancılık üzerine etkileri (Trabzon ili örneği). Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 14(1): 69-78.
• Anonim, 2007. Başyazı: Yeni dönemden beklentilerimiz ve endişelerimiz-basın açıklaması: orman yangınları. Orman ve Av Dergisi 83(4): 2-4.
• Anonim, 2008. Başyazı: Orman yangınlarıyla mücadele yeniden değerlendirilmelidir.Orman ve Av Dergisi 84(4): 2-3.
• Atmış, E., 2004. Ormanlar üzerinde kent kökenli baskılar ve kentli duyarlılığı. I. Ulusal Kent Ormancılığı Kongresi Bildiriler Kitabı. 9-11 Nisan 2004. Türkiye Ormancılar Derneği, Ankara, s: 401-413.
• Atmış, E., Özden, S., Lise, W., 2007. Urbanization pressures on the natural forests in Turkey: an overview. Urban Forestry and Urban Greening 6(2): 83-92. doi:10.1016/j.ufug.2007.01.002
• Atmış, E., Günşen, H.B., 2009. Türkiye’de Hükümetlerin Ormancılık Politika ve Uygulamaları Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme (AKP Örneği). Orman ve Av Dergisi 85(2): 33-42.
• Atmış E., Günşen H.B., Yücedağ C., 2011. Akdeniz bölgesindeki kent ormanları üzerine bir değerlendirme. I. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu Bildiriler Kitabı. 26-28 Ekim 2011. Kahramanmaraş, s: 78-91.
• Aydın Coşkun, A., 2009. Madencinin hukuk zaferi. Orman ve Av Dergisi 85(4): 15-18.
• Cropper, M., Griffiths, C., 1994. The interaction of population growth and enviromental quality. The American Economic Review 84(2): 250-254.
• Cui, L., Shi, J., 2012. Urbanization and its environmental effects in Shanghai, China. Urban Climate 2: 1-15. doi:10.1016/j.uclim.2012.10.008
• Çağlar, Y., 2012. Türkiye Ormancılık Tarihi. ODTÜ Yayınevi, Ankara, 440s. ÇOB, 2011. Çevre ve Orman Bakanlığı Resmi WEB Sitesi. www.cevreorman.gov.tr (Ziyaret tarihi: 30 Mart 2011).
• Ekizoğlu, A., 1991. Kentleşme ve orman ilişkisi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi 41(B1-2): 73-78.
• Ekizoğlu, A., Kuvan Y., 2010. Türkiye ormanları ve ormancılığı. Akesen, A., Ekizoğlu, A. (Eds), Ormancılık Politikası, Türkiye Ormancılar Derneği Yayını, TOD Eğitim Dizisi Yayın No: 6, Ankara, s: 67-100.
• FAO, 2012. Food and Agriculture Organization of United Nations, http://faostat.fao.org/site/626/default.aspx#ancor (Ziyaret tarihi: 06 Temmuz 2012).
• Gümüş, C., 2004. Ormancılık Politikası Cilt-I. Karadeniz Teknik Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını, Yayın no: 34, Trabzon.
• Güvenen, O., 1992. Türkiye Nüfus yapısı ve Nüfus Çevre Etkileşimi. Dünya Nüfus Günü Toplantısı Sonuç Kitapçığı. Türkiye Çevre Vakfı Yayını. s.93-133. Ankara.
• İlter, E., Ok, K., 2004. Ormancılık ve Orman Endüstrisinde Pazarlama İlkeleri ve Yönetimi: Örnek Olaylarla. Form Ofset Matbaacılık, İstanbul, 488s.
• Janse, G., Ottitsch, A., 2005. Factors influencing the role of non-wood forest products and services. Forest Policy Economics 7(3): 309-319. doi:10.1016/S1389-9341(03)00068-6
• Keleş, R., 1998. İç göç ve Çevre. Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Yayın No:130, Ankara.
• OGM, 2012. Orman Genel Müdürlüğü İzin İrtifak Dairesi Başkanlığı Kayıtları, Ankara.
• OMO, 2008. Antalya Orman Bölge Müdürlüğü Serik ve Taşağıl Orman İşletme Müdürlüklerinde 31 Temmuz 2008-04 Ağustos 2008 Tarihleri Arasında Çıkan Orman Yangınına İlişkin Orman Mühendisleri Odası Komisyon Raporu. 9s.
• OSİB, 2012. Ormancılık İstatistikleri 2010. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası, Ankara, 84s.
• Özdönmez, M., İstanbullu, T., Akesen, A., Ekizoğlu, A., 1996. Ormancılık Politikası. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi, Üniversite Yayın No: 3968, Orman Fakültesi Yayın No: 435, İstanbul.
• Sağlam, S., 2006. Türkiye’de iç göç olgusu ve kentleşme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 5: 33-44.
• Şahin, Y., 2013. Kentleşme Politikası (Güncellenmiş 4. Baskı). Ekin Yayınevi, Bursa, 422s.
• Şen, G., Toksoy, D., 2006. Türkiye’de nüfus orman ilişkisi. Ormancılıkta Sosyo-ekonomik Sorunlar Kongresi Bildiriler Kitabı, 26-28 Mayıs 2006. Ilgaz-Çankırı, s:108-117.
• Şentürk G., Birben Ü. 2007. Orman alanlarında madencilik faaliyetlerinin hukuksal boyutlarının incelenmesi. Orman Kaynaklarının İşlevleri Kapsamında Darboğazlar, Çözüm Önerileri ve Öncelikler Sempozyumu Poster Bildiriler Kitabı, 17-19 Ekim 2007, İstanbul, s:143-153.
• TÜİK, 2012. Türkiye İstatistik Kurumu Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi. http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul (Ziyaret tarihi: 13 Eylül 2012). Ulusoy, A., Vural, T., 2001. Kentleşmenin sosyoekonomik etkileri. Belediye Dergisi 7(12): 8-14.