ENDÜSTRİYEL MİRAS TURİZMİ ÜZERİNE ZONGULDAK İLİ ÖZELİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2020, Cilt: 1 Sayı: 1, 35 - 49, 31.03.2020

Özge Güdü Demirbulat Gencay Saatcı

Öz

Ülkelerin ekonomik gelişimine katkı sağlayan endüstri yapılarının, sanayi geçmişinin izleri olarak, kent ve kamu yararına kullanılmak üzere yeniden değerlendirilebilir hale gelmesi son yıllarda üzerinde ciddiyetle durulan hususlar arasında yer almaktadır. Ülkelerin ekonomik ve teknolojik geçmişlerinin izlerini günümüze kadar taşıyan endüstri yapıları, ülkelerin kültürel geçmişinde de önemli bir yere sahiptir. Sanayileşmeyle karşı karşıya kalan bölge ve şehirlerde yer alan önemli endüstri kalıntılarının korunma ve yenilenme yaklaşımıyla değerli varlıklara dönüştürülmesi gündeme gelmiştir. Endüstriyel dönemde ekonomik büyümeye katkı sağlayan endüstriyel miras alanları/yapıları, yeni sosyal kimlikler inşa etmek ve endüstriyel miras turizmini geliştirmek için bir kaynak haline gelmiştir. Endüstriyel miras alanlarının turistik alanlara dönüştürülmesi, endüstriyel geçmişin değerini artırmakla beraber eski endüstri alanlarının da karakterini şekillendirmektedir. Zonguldak’ın endüstriyel miras turizmi potansiyelinin belirlenmeye çalışıldığı bu araştırmada; öncelikle araştırma konusu olan endüstriyel miras ve endüstriyel miras turizmi kavramları ele alınarak, Zonguldak’ın endüstriyel miras turizmi potansiyelini geliştirmeye yönelik öneriler sunulmuştur

Anahtar Kelimeler

Endüstriyel Miras, Endüstriyel Miras Turizmi, Zonguldak

Kaynakça

• Alpan, A. (2012). Eski Sanayi Alanlarının Yazındaki Yerine ve Endüstri Arkeolojisinin Tarihçesine Kısa Bir Bakış. Planlama, 1-2, 21-28.
• Arda Büyüktaşkın, H. A. ve Türkel, E. (2019). Geçmişten Günümüze Gazometre Yapıları ve Dolmabahçe Gazometresi İçin Olası İşlevlendirme Önerileri. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 19, 55-74.
• Batı Karadeniz Turizm Master Planı, (2020). http://batikaradeniz.gov.tr/?cat=769, Erişim Tarihi: 24.01.2020.
• Cengizkan, N. M. (2012). Endüstri Arkeolojisinde Mimarlığın Yeri: Sanayinin Terk Ettiği Alanlarda “Yeniden Mimari”. Güney Mimarlık, 18, 26-28.
• Çinko, M. A. (2018). Türkiye Endüstri Mirasının Önemli Bir Bileşeni Olarak Demiryolları: Kars Garı. III. Uluslararası Akdeniz Sanat Sempozyumu, (24-25 Nisan 2018), ss.296-303, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• Ekmen, F.G. (2014). Zonguldak’ta Kültürel Ve Endüstriyel Mirasın Korunması Ve Özel Bir Teşebbüs Örneği: Çanakçılar Arkeoloji Ve Etnografya Müzesi. İnsan, Kimlik, Mekân Bağlamında Zonguldak Sempozyumu, (16-18 Ekim 2014), ss. 9-20, Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Güdü Demirbulat, Ö. ve Karaman, S. (2014). Trabzon Ayasofya Müzesi’nin Camiye Dönüştürülmesine İlişkin Turist Rehberlerinin Değerlendirmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (32), 37-54.
• Halewood, C. ve Hannam, K. (2001). Viking Heritage Tourism: Authenticity and Commodification. Annals of Tourism Research, 28 (3), 565-580.
• Hashimoto, A. ve Telfer, D. J. (2017). Transformation of Gunkanjima (Battleship Island): From a Coalmine Island to A Modern Industrial Heritage Tourism Site in Japan. Journal of Heritage Tourism, 12 (2), 107-124.
• Hospers, G.-J. (2002). Industrial Heritage Tourism and Regional Restructuring in the European Union. European Planning Studies, 10 (3), 397-404.
• Kariptaş, F. S., Erdinç, J. E. ve Dinçer, B. Ö. (2015). Endüstriyel Mirasın Kentlerdeki Kültürel Sürdürülebilirlik Kapsamında Değerlendirilmesi. 2nd International Sustainable Buildings Symposium (28-30 Mayıs 2015), ss.512-516, Ankara.
• Kaya, M. ve Yılmaz, C. (2018). Endüstriyel Miras Turizmi İçin Bir Örnek: Ayancık - Zingal Orman İşletmesi (Sinop). Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 44 (1), 121-162.
• Kevseroğlu, Ö. (2011). Endüstriyel Miras Alanlarının Kent Peyzajına Entegrasyonunun Değerlendirilmesi: Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Kıraç, A. B. (2001). Türkiye’deki Tarihi Sanayi Yapılarının Günümüz Koşullarına Göre Yeniden Değerlendirilmeleri Konusunda Bir Yöntem Araştırması. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul.
• Köksal, G. ve Ahunbay, Z. (2006). İstanbul’daki Endüstri Mirası İçin Koruma ve Yeniden Kullanım Önerileri. İTÜ Dergisi/a, 5 (2), 125-136.
• Köksal, G. (2012). Endüstri Mirasını Koruma Ve Yeniden Kullanım Yaklaşımı. Güney Mimarlık, 18, 18-23.
• kvmgm.ktb.gov.tr, (2020a). https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44798/turkiye-geneli-korunmasi-gereklitasinmaz-kultur-varlig-.html, Erişim Tarihi: 24.01.2020.
• kvmgm.ktb.gov.tr, (2020b). https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44799/illere-gore-korunmasi-gereklitasinmaz-kultur-varligi-i-.html, Erişim Tarihi: 24.01.2020.
• Moira, P., P. M., Mylonopoulos, D. ve Parthenis, S. (2009). Industrial Heritage Tourism as a Special Interest Tourism Form: The Case of the Prefecture of Magnesia in Greece. 10th International World Cultural Tourism Conference (13-15 Kasım 2009), pp. 479-493, Bangkok, Thailand.
• Nart, D. (2015). İstanbul’da Endüstri Yapılarında Gerçekleşen Dönüşümlerin Mekansal Açıdan İrdelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Oran, E. Ö. ve Ahunbay, Z. (2005). Bursa’nın İpekçilikle İlgili Endüstri Mirasının Korunması. İTÜ Dergisi/a, 4 (2), 37-46.
• Pawlikowska-Piechotka, A. (2009). Industrial Heritage Tourism: a Regional Perspective (Warsaw). Physical Culture and Sport Studies and Research, 46 (1), 276-287.
• Saner, M. (2012). Endüstri Mirası: Kavramlar, Kurumlar ve Türkiye’deki Yaklaşımlar. Planlama, 1-2, 53-66.
• Severcan, Y.C. (2012). Endüstri Mirasının Korunması ve Yeniden İşlevlendirilmesine İlişkin Özelleştirme Yaklaşımları: Sorunlar ve Olanaklar. Planlama, 1-2, 40-46.
• Şekerci, Y. ve Örmecioğlu, H.T. (2018). Bir Erken Cumhuriyet Dönemi Endüstri Mirası: Antalya Elektrik Fabrikası. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11 (60), 597-603.
• Tanyeli, G. ve İkiz, D. (2009). İstanbul’da Bir Endüstriyel Miras Örneği: Bomonti Bira Fabrikası. Türkiye Bilimler Akademisi Kültür Envanteri Dergisi, 7, 109-121.
• Tanyeli, G. (2000). Endüstri Arkeolojisi Yapılarının Korunması ve Yeniden İşlevlendirilmesi. Domus Mimarlık Tasarım Sanat İletişim Dergisi, 8, 50-51.
• Uşma, G. ve Kök, D.S. (2018). Endüstri Mirasının Korunması ve Yeniden Kullanımı: Tarsus Tarihi Çırçır Fabrikası Örneği. Dicle Universitesi I. Uluslararası Mimarlık Sempozyumu (4-6 Ekim 2018), Diyarbakır.
• Vargas-Sánchez, A. (2015). Industrial Heritage and Tourism: A Review of the Literature. In: Waterton E., Watson S. (Eds.), The Palgrave Handbook of Contemporary Heritage Research (pp.219-233). London: Palgrave Macmillan.
• Xie, P.F. (2006). Developing Industrial Heritage Tourism: A Case Study of The Proposed Jeep Museum in Toledo, Ohio. Tourism Management, 27 (6), 1321-1330.
• Xie, P.F. (2015). A Life Cycle Model of Industrial Heritage Development. Annals of Tourism Research, 55, 141-154.
• Yang, X.S. (2017). Industrial Heritage Tourism Development and City Image Reconstruction in Chinese Traditional Industrial Cities: A Web Content Analysis. Journal of Heritage Tourism, 12 (3), 267-280.