Trafik Kazası Sonrasında Kas İskelet Sistemi Yaralanması Olan Bireylerde Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programına Katılımın Sekel Oranları ile Karşılaştırılması

Yıl 2023, Cilt: 2 Sayı: 3, 140 - 146, 31.12.2023

Sema Özberk

Öz

Trafik kazalarında kas-iskelet sistemi yaralanmaları (gerilmeler/burkulmalar, ezilmeler, çıkıklar ve kırıklar) en sık görülen yaralanmalardır. Devam eden semptomlar, fiziksel ve psikolojik iyileşme sürecinin uzaması, iş gücü kaybına neden olmaktadır. Trafik kazasından en az 6 ay sonra adli tıp anabilim dalına maluliyet oranlarının tespiti için başvuran kas iskelet sistemi yaralanması olan 104 bireyin verileri incelendi. Prospektif, tanımlayıcı nitelikteki çalışmaya 18 yaş üstü gönüllü bireyler dahil edildi. Çalışmaya katılan bireylerin yaş ortalaması 36.6±13.52 olup 40 (% 38.5)’ı kadın, 64 (% 61.5)’ü erkeklerden oluşmaktadır. Kas iskelet sistemi yaralanmalarının dağılımı %39.42 sadece alt ekstremite; %32.7 sadece üst ekstremite; % 6.73 sadece vertebra; % 21.15 multi-fraktürler olarak kaydedildi. Bireylerin 42 (%40.4)’i trafik kazası yaralanmasına bağlı en az bir kez fizik tedavi ve rehabilitasyon programına katılım gösterirken, 62 (%59.6)’si katılmamıştır. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programına katılan hastaların dağılımı incelendiğinde %64.28’inin alt ekstremite, %16.7’sının üst ekstremite, %2.38’sının vertebra, %16.7’sinin multi-yaralanmalarının olduğu görülmüştür. İstatistiksel analizler sonucunda fizik tedavi ve rehabilitasyon programına katılım ile sekel oranları arasında anlamlı fark olduğu bulunmuştur. Fizik tedavi ve rehabilitasyon programına katılımın kalıcı sekeller ve iş gücü kaybına yönelik önlemler açısından fonksiyonel düzeyde sağlayacağı katkı ile yaşam kalitelerini artıracağını düşünmekteyiz.

Anahtar Kelimeler

sekel, trafik kazası, fizik tedavi ve rehabilitasyon

Kaynakça

• 1.Peden M, Scurfield R, Sleet D, Mohan D, Hyder A, Jarawan E, Mathers C. The world report on road traffic injury prevention. WHO, Genewa; 2004.
• 2. World health organization. Global status report on road safety 2015. World Health Organization, 2015
• 3.Paiva, L., Pompeo, D. A., Ciol, M. A., Arduini, G. O., Dantas, R. A. S., Senne, E. C. V. D., & Rossi, L. A. (2016). Health status and the return to work after traffic accidents. Revista Brasileira de Enfermagem, 69, 443-450.
• 4.Şenol, E., Çelik, C., Ata, U., Meral, O., & Özkayın, N. (2019). Ekstremite Kırığı Olgularında Tedavi Seçeneklerinin ve Meslekte Çalışma Gücü Kaybı ve Engellilik Oranlarının Karşılaştırılması. Adli Tıp Bülteni, 24(2), 108-114.
• 5. ANDRADE, Silvânia Suely Caribé de Araújo; JORGE, Maria Helena Prado de Mello. Estimate of physical sequelae in victims of road traffic accidents hospitalized in the Public Health System. Revista Brasileira de Epidemiologia, 2016, 19: 100-111.
• 6.Üzümcüoğlu, Y., Özkan, T., Lajunen, T., Morandi, A., Orsi, C., Papadakaki, M., & Chliaoutakis, J. (2016). Life quality and rehabilitation after a road traffic crash: A literature review. Transportation research part F: traffic psychology and behaviour, 40, 1-13.
• 7.Karayolları Trafik İstatistikleri 2023 TÜİK sayı:49513 https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Karayolu-Trafik-Kaza-Istatistikleri-2022
• 8. Özberk, S., & Can, Ö. Ü. G. (2021). Yaralanmalı Trafik Kazaları Sonrasında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Programına Katılımın İncelenmesi. Bulletin of Legal Medicine/Adli Tıp Bülteni, 26(2).
• 9. Karaoğlu, Recep. Motorlu kara taşıtlarında meydana gelen maddi hasarlı trafik kazalarının ülke ekonomisine etkisi. MS thesis. Bursa Uludağ Üniversitesi, 2019.
• 10. Bilgin, U. E., et al. 2011 yılında trafik kazası sonucu Ege Üniversitesi Hastanesi Acil Servisine başvuran hastaların adli tıbbi boyutuyla incelenmesi. Ege Tıp Dergisi, 2013, 52.2: 93-99.
• 11. Polat O. Adli Travmatolojide Trafik Kazalarına Genel Bakış. Adli Tıp Bülteni. 1996;1(1):18-25
• 12.Kömürcü E, Arık K, Hatay Gölge U, Nusran G, Kurt T. Aksaray İlinde Meydana Gelen Motosiklet Kazalarına Bağlı Kas İskelet Sistemi Yaralanmaları, Türkiye Acil Tıp Dergisi - Tr J Emerg Med 2013;13(1):19-24, doi: https://doi.org/10. 5505/1304.7361.2013.15013
• 13.Şener, N., Korkmaz, M., Yılmaz, M., & Ordu, S. Motosiklet Kazalarında Kas İskelet Sistemi Yaralanmaları. Medical Bulletin of Haseki/Haseki Tip Bulteni, 53(1) 2015.
• 14. Stergiannis, Pantelis, et al. Health-related quality of life and rehabilitation cost following intensive care unit stay in multiple trauma patients. Journal of Trauma Nursing| JTN, 2014, 21.3: 115-121.
• 14.Sousa, Kelienny de Meneses, et al. Factors associated with access to physical rehabilitation for victims of traffic accidents. Revista de saude publica, 2017, 51: 54.
• 15. Waldrop, Sheri. Physical therapists' vital role in disaster management. PT-ALEXANDRIA-, 2002, 10.6: 42-49.
• 16. Harrison, Rosalind M. Preliminary investigation into the role of physiotherapists in disaster response. Prehospital and disaster medicine, 2007, 22.5: 462.
• 17. Crawford, J. R., Khan, R. J., & Varley, G. W. Early management and outcome following soft tissue injuries of the neck—a randomised controlled trial. Injury, 2004, 35(9), 891-895.
• 18. Erden, Z. Afetlerde Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Yaklaşımları. Ergoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi, 1(2), 78-82.