Alzheimer Hastalığı ve Oral Mikrobiyota

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 48 - 55, 30.12.2022

Benan Semercioğlu

Öz

Alzheimer hastalığı, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen hücre dışı Beta-amiloid plakları birikimi ve nörofibriler düğümlerde hücre içi hiperfosforile Tau proteini birikimi ile karakterize bir hastalıktır. Alzheimer hastalığının başlaması ve ilerleyişi ile ilişkili genetik ve çevresel risk faktörleri heterojen ve nadirdir. Bu faktörlerin yanı sıra artan yaş, beslenme, sigara/alkol, kronik kalp hastalığı ve fiziksel aktivite durumu da Alzheimer hastalığını etkilemektedir. Ayrıca son yıllarda yapılan çalışmalar sonucu mikrobiyotanın özellikle de oral mikrobiyota ile Alzheimer hastalığı arasında potansiyel bir bağlantı olduğu görülmektedir. Alzheimer hastalığı ve ağız sağlığı ilişkilidir, çünkü Alzheimer hastalarında tipik olarak bulunan bilişsel bozukluk ağız motor becerilerinde (yani, dudak hareketlerinde bozulma ve yutma fonksiyonunda azalma) ve ağız bakımı yapma yeteneği dâhil normal günlük aktivitelerin gerçekleştirilmesinde zorluklara yol açar ki bu da periodontitis ve çürük gelişme riskini artırır. Alzheimer hastalığı tedavisinde farmakolojik tedavinin yanı sıra risk faktörü olan/olmayan, fiziksel ve bilişsel olarak sağlıklı bireylerde yapılan diyet müdahale çalışmaları, beyindeki Beta-amiloid plakları birikimi, serebral glukoz metabolizması ve artan gri madde hacmi gibi Alzheimer hastalığı ile ilgili biyolojik ve görüntüleme parametrelerinde değişiklik yapma olasılığını ortaya koymuştur. Özellikle bu müdahaleler D ve B12 vitaminleri ve çoklu doymamış yağ asitleri bakımından zengin diyetlere uyulmasına dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer, Mikrobiyota, Beslenme, Ağız Sağlığı

Kaynakça

• Sureda A, Daglia M, Castilla SA, Sanadgol N, Nabavi SF, Khan H, et al. Oral microbiota and Alzheimer’s disease: Do all roads lead to Rome? Pharmacological research. 2020; 151:104582. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2019.104582
• Marizzoni M, Provasi S, Cattaneo A, Frisoni GB. Microbiota and neurodegenerative diseases. Current opinion in neurology. 2017; 30(6):630-8. https://doi.org/10.1097/WCO.0000000000000496
• Zhang X-X, Tian Y, Wang Z-T, Ma Y-H, Tan L, Yu J-T. The epidemiology of Alzheimer’s disease modifiable risk factors and prevention. The Journal of Prevention of Alzheimer's Disease. 2021; 8(3):313-21. http://dx.doi.org/10.14283/jpad.2021.15
• Weller J, Budson A. Current understanding of Alzheimer’s disease diagnosis and treatment. F1000Research. 2018; 7. 10.12688/f1000research.14506.1
• Scheltens P, De Strooper B, Kivipelto M, Holstege H, Chételat G, Teunissen CE, et al. Alzheimer's disease. The Lancet. 2021; 397(10284):1577-90. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(20)32205-4
• Wolinsky D, Drake K, Bostwick J. Diagnosis and management of neuropsychiatric symptoms in Alzheimer’s disease. Current psychiatry reports. 2018; 20(12):1-13. https://doi.org/10.1007/s11920-018-0978-8
• Alıcılar HE, Çalışkan D. Alzheimer Hastalığı ve Korunma Stratejileri. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2021; 30(2):107-15. https://doi.org/10.17942/sted.888837
• Polat BSA, Temel M, Kayalı N, Bilbay NT. Perceived Stigma Against Alzheimer’s Disease in Turkish Population. European Journal of Geriatrics and Gerontology. 2022; 4(1):32-7. 10.4274/ejgg.galenos.2021.2021-9-2
• Nichols E, Szoeke CE, Vollset SE, Abbasi N, Abd-Allah F, Abdela J, et al. Global, regional, and national burden of Alzheimer's disease and other dementias, 1990–2016: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2016. The Lancet Neurology. 2019; 18(1):88-106. https://doi.org/10.1016/S1474-4422(18)30403-4
• De JR De-Paula, V., Forlenza, A.S. and Forlenza, O.V., 2018. Relevance of gutmicrobiota in cognition, behaviour and Alzheimer’s disease. Pharmacological research, 136, pp.29-34. https://doi.org/10.1016/j.phrs.2018.07.007
• Hung WL, Ho CT, Pan MH. Targeting the NLRP3 inflammasome in neuroinflammation: health promoting effects of dietary phytochemicals in neurological disorders. Molecular nutrition & food research. 2020; 64(4):1900550. https://doi.org/10.1002/mnfr.201900550
• Akbari E, Asemi Z, Daneshvar Kakhaki R, Bahmani F, Kouchaki E, Tamtaji OR, et al. Effect of probiotic supplementation on cognitive function and metabolic status in Alzheimer's disease: a randomized, double-blind and controlled trial. Frontiers in aging neuroscience. 2016; 8:256. https://doi.org/10.3389/fnagi.2016.00256
• Kowalski K, Mulak A. Brain-gut-microbiota axis in Alzheimer’s disease. Journal of neurogastroenterology and motility. 2019; 25(1):48. 10.5056/jnm18087
• Gao L, Xu T, Huang G, Jiang S, Gu Y, Chen F. Oral microbiomes: more and more importance in oral cavity and whole body. Protein & cell. 2018; 9(5):488-500. https://doi.org/10.1007/s13238-018-0548-1
• Watanabe Y, Arai H, Hirano H, Morishita S, Ohara Y, Edahiro A, et al. Oral function as an indexing parameter for mild cognitive impairment in older adults. Geriatrics & gerontology international. 2018; 18(5):790-8. https://doi.org/10.1111/ggi.13259
• Harding A, Gonder U, Robinson SJ, Crean S, Singhrao SK. Exploring the association between Alzheimer’s disease, oral health, microbial endocrinology and nutrition. Frontiers in aging neuroscience. 2017; 9:398. https://doi.org/10.3389/fnagi.2017.00398