Alzheimer’lı Hastaya Bakım Veren Kişilerin Bakım Yükünün Stresle Baş Etme Durumlarına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 2, 52 - 58, 09.03.2020

Hatun Erkuran Birsen Altay

https://doi.org/10.35333/JOHSE.2020.133

Öz

Amaç: Bu araştırma, Alzheimer’lı hastaya bakım veren kişilerin bakım yükünün stresle baş etme durumlarına etkisini belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Materyal ve Metot: Araştırma evrenini, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Nöroloji Servisi ve Nöroloji Yoğun Bakımda yatmakta olan ve Ocak-Ağustos 2014 tarihleri arasında Nöroloji Polikliniğine başvuran, Alzheimer tanısı almış 180 hastanın bakım vericisi oluşturmuştur. Araştırmaya katılmayı kabul eden, Alzheimerlı bireylerin bakımından birinci derece sorumlu olan 120 bakım veren kişi örneklem kapsamına alınmıştır. Araştırma verileri, “Bakım Veren ile ilgili Tanıtıcı Bilgiler”, “Bakım Verme Yükü Ölçeği” ve “Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği” ile toplanmıştır. Verilerin kodlanması ve değerlendirilmesi bilgisayar ortamında Statistical Package for the Social Sciences 21 (SPSS) paket programında yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; yüzdelik, aritmetik ortalama, Pearson
Korelasyon Analizi, Cronbach’s Alpha, iç tutarlılık testleri kullanılmıştır. Bağımsız değişkenlerin analizinde One-Way ANOVA testi ve t testi kullanılmıştır.
Bulgular: Çalışmada Bakım Verme Yükü Ölçeği’nden alınan puan ortalaması 41,64±20,26, ölçekten en az 0, en fazla 88 puan alınabilmektedir, buna göre bakım verme yükünün ileri derecede olduğu bulunmuştur. Bakım verenlerin yaş durumlarının bakım yükünü etkilemediği, cinsiyet ile bakım veren yükü arasında yapılan istatistiksel analizde kadınlar yönünde anlamlı bir fark olduğu bulunmuştur (p<0,05). Hastaya bakım veren bireylerin stresle başa çıkabilmek için en çok “Kendine Güvenli Yaklaşım” (12,99±3,81), “Çaresiz Yaklaşım” (12,13±4,19), “Boyun Eğici Yaklaşım” (9,16±3,52) alt gruplarını kullandıkları bulunmuştur.
Sonuç: Çalışma sonucunda; Alzheimer’lı hastaya bakım veren kişilerin bakım yükünün ileri derecede yüksek olduğu bulunmuştur. Kendine güvenli yaklaşım ile bakım yükü arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer, Bakım Yükü, Stresle Baş etme Durumları

Destekleyen Kurum

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi

Proje Numarası

PYO.SSY.1904.14.001

The Effect of Care Burden on Coping with Stress in Persons Caring for Alzheimer’s Patient

Öz

Aim: This research was carried out to determine the effect of care burden on the stress coping conditions of people who care for Alzheimer’s patients.
Material and Method: The research population consisted of 180 patients diagnosed with Alzheimer’s who were admitted to the Neurology Outpatient Clinic between January and August 2014, who were hospitalized in the Ondokuz Mayıs University Health Practice and Research Center Neurology Service and Neurology
Intensive Care Unit. 120 caregivers who accepted to participate in the research and who were first-degree responsible for individuals with Alzheimer’s were included in the sample. Research data were collected with “Introductory Information about Caregiver”, “Care Delivery Burden Scale” and “Stress Coping Styles Scale”. The coding and evaluation of the data was done in the Statistical Package for the Social Sciences 21 (SPSS) package program on computer. In the evaluation of the
data; Percentage, arithmetic mean, Pearson Correlation Analysis, Cronbach’s Alpha, internal consistency tests were used. One-Way ANOVA test and t test were used in the analysis of independent variables.
Results: In the study, the mean score obtained from the Care Delivery Burden Scale was found as 41.64 ± 20.26, where a minimum score of 0 and a maximum of 88 can be obtained from the scale. Accordingly, it has been determined that the burden of care is high. In the statistical analysis between gender and caregiver burden,
it was found that there was a significant difference for women (p< 0.05). In order to cope with stress, individuals who care for the patients are mostly “Confident Approach” (12.99 ± 3.81), “Desperate Approach” (12.13 ± 4.19), “Submissive Approach” (9.16 ± 3.52) were found to use subgroups.
Conclusion: As a result of the study; it has been found that the care burden of people who care for patients with alzheimer’s is extremely high. A negative relationship was found between selfconfident approach and care burden.

Anahtar Kelimeler

Alzheimer, Care Burden, Coping with Stress Cases

Proje Numarası

PYO.SSY.1904.14.001

Kaynakça

• 1. David S, Geldmacher MD, Whitehouse JD. Differential Diagnosis Of Alzheimer’s Disease. Neurology. 1997;48(6):52-59.
• 2. Tekin N, Dişçigil G, Altunbaş E. Demans Hastalarının Bakımı, Toplumsal Bakış Açısı, Davranış Ve Bilgi Kaynakları. Türk Geriatri Dergisi. 2011;14(1):35-39.
• 3. Gago MF, Fernandes Y, Ferreira J, Silva H, Rocha L, Bicho E, Sousa N. Postural Stability Analysis with İnertial Measurement Units in Alzheimer’s Disease Dement. Geriatr Cogn Disosd Extra. 2014;4:22-30.
• 4. American Alzheimer’s Association. (2015, March). Alzheimer’s disease facts and figures. Alzheimer’s & Dementia, 11(3),332-384.
• 5. Türkiye Alzheimer Derneği. (2015). http://www.alzheimerdernegi.org.tr/haber/gelismis-ulkelerde-alzheimerhastaligiazalirken-turkiyede-artiyor/ Erişim tarihi:18.11.2019
• 6. Cogia PP, Rastogi N. Clinical Alzheimer Rehabilitation. Splinger Publishing Company, NewYork. 2008;15-240.
• 7. Gauthier S. Clinical Diagnosis and Management of Alzheimer’s Disease. Informa UK Limited. 2007;205-265.
• 8. Daroff RB, Fenichel GM, Jankoviç J, Mazziota JC. Bradley’s Neurology in Clinical Practice,Elsevier Saunders,Philadelphia. 2012;1539-1552.
• 9. Soylu Ö, Karalı N. Alzheimer Hastalığı ve Tedavisinde Güncel Yaklaşımlar. Turkiye Klinikleri J Pharm Sci 2017;6(2):94-109.
• 10. Soner S. Alzheimer Hastalık Sürecinde Bakım Veren Aile Üyelerinin Yaşadıkları Güçlükler ve Sosyal Hizmet. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED) 2017, Cilt 3, Sayı 2, Sayfa 375-387.
• 11. Evelyn B, Kelly PhD. Alzheimer’s Disease. Chelsea House Publishers, New York. 2008;7-91.
• 12. Keleş E, Özalevli S. Alzheimer Hastalığı ve Tedavi Yaklaşımları. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2018; 3(2): 39-42.
• 13. Mollaoğlu M, Tuncay FÖ, Fertelli TK. İnmeli Hasta Bakım Vericilerinde Bakım Yükü Ve Etkileyen Faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2011;4(3):125-130.
• 14. Aşiret GD, Kapucu S. İnmeli Hastalara Bakım Veren Hasta Yakınlarının Bakım Yükü. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2012;2:73-80.
• 15. Yılmaz A, Turan E. Alzheimer Hastalarına Bakım Verenlerde Tükenmişlik, Tükenmişliğe Neden Olan Faktörler Ve Başetme Yolları. Türkiye Klinikleri J Ed Sci. 2007;27:445-454.
• 16. Atagün Mİ, Balaban ÖD, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik Hastalıklarda Bakım Veren Yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(3):513-552.
• 17. Ay S, Ünübol H, Ezer S, Omay O, Sayar G H. Yaşlı Hastalara Bakım Verenlerin Bakım Verme Yükleri ve Başa Çıkma Biçimleri ile Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Fam Pract Palliat Care. 2017 Dec;2(3):38-44.
• 18. Gubrium J. Family Responsibility and Caregiving in The Qualitative Analysis of The Alzheimer’s Disease Experience. J Marriage Fam. 2002; 50(1):197-207.
• 19. Dökmen ZY. Yakınlarına Bakım Verenlerin Ruh Sağlıkları İle Sosyal Destek Algıları Arasındaki İlişkiler. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012;3(1):3-38.
• 20. Koca E, Taşkapılıoğlu Ö, Bakar M. Alzheimer Hastalığı’nda Evrelere Göre Hastaya Bakım Veren Kişi(Ler)nin Yükü. Arch Neuropsychiatry 2017; 54: 82-6
• 21. Küçükgüçlü Ö, Şentürk S G, Söylemez B A. Alzheimer Hastalığı Olan Bireye Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Verme Sürecindeki Deneyimleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 2017, 10 (2), 68-78.
• 22. Kalınkara V, Kalaycı I. Yaşlıya Evde Bakım Hizmeti Veren Bireylerde Yaşam Doyumu, Bakım Yükü ve Tükenmişlik. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi (YSAD), Elderly Issues Research Journal (EIRJ), Cilt (Vol.) 10, Sayı (Number) 2, 2017, Sayfa (Pages) 19-39
• 23. Varma G S, Oğuzhanoğlu N K, Ateşçi F Ç, Karagöz N, Apa F. Alzheimer Hastasına Bakım Veren Yakınlarında Psikodramatik Grup Terapisi. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2018; 19.
• 24. Atak T, Özekes M. Demanslı Hastalarla İlgilenen Aile Üyelerinin Bakım Veren Yükünün İncelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 145-161.
• 25. Zarit S H, Zarit JM. The Memory and Behavior Problems Checklist and the Burden Interview. University Park, PA: Pennsylvania State University Gerontology Center, 1990;2(1):12-23.
• 26. İnci FH. Bakım Verme Yükü Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması, Geçerlik Ve Güvenirliği. Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Denizli, Yüksek Lisans Tezi, 2006;3-23.
• 27. Folkman S, Lazarus R S. If it Changes it Must be A Process: Study of Emotion And Coping During Three Stages of A College Examination. Journal of Personality and Social Psychology,1985;48(1):150-170.
• 28. Şahin N, Durak A. Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği; Üniversite Öğrencileri İçin Uyarlanması. Türk Psikiyatri Dergisi,1995;10(34):56-73.
• 29. Selçuk, K.T. & Avcı, D. (2016). Kronik hastalığa sahip yaşlılara bakım verenlerde bakım yükü ve etkileyen etmenler. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(1), 1-9.
• 30. Gürol A, Çapık C. Yaşlıya evde bakım verenlerin bakım verme yükünün değerlendirildiği bir araştırma. STED 2014; 23(2): 65-72