Covid-19 Pandemisi Sürecinde Sahada Olan Sağlık Çalışanlarının Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri Üzerine Nitel Bir Araştırma

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 45 - 52, 15.09.2020

Asu Gürer H. Nilay Gemlik

https://doi.org/10.29228/JOHSE.3

Öz

Amaç: Pandemi sürecinde yüksek risk grubunda olan sağlık
çalışanlarının yaşadıkları sorunlardan olumsuz etkilendikleri
düşünülmektedir. Bu çalışma Covid-19 pandemisi sürecinde sağlık
çalışanlarının özellikle kişisel koruyucu ekipman temini ve çalışılan
ortama bağlı olarak yaşadıkları sorunları ve bu sorunların yarattığı
etkileri ortaya çıkarıp çözüm önerileri sunmayı amaçlamaktadır.
Gereç ve Yöntem: Nitel araştırma yöntemlerinden yarı
yapılandırılmış görüşme yöntemiyle 1-7 Mayıs 2020 tarihleri arasında
veriler toplanmıştır. Görüşmeler uygulanan kısıtlamalar sebebiyle
internet ortamı ve telefon ile yapılıp kayıt altına alınmıştır. Çalışma
grubunu İstanbul ilinde bulunan ve farklı hastanelerde çalışan anestezi
teknisyeni, acil servis hemşiresi, palyatif bakım hemşiresi, nöroloji
uzman hekimi, aile hekimi olan beş sağlık çalışanı oluşturmaktadır.
İçerik analizi yöntemiyle çözümleme yapılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalamasının 40.2, mesleki
deneyim sürelerinin ortalama 18.4 yıl olduğu saptanmıştır. Çalışma,
sağlık çalışanlarına hastalıktan korunmaya yönelik verilen eğitim
ve yeterliliği, kişisel koruyucu ekipman temini ve kullanımında
yaşanan sorunlar, sorunları çözmek için başvurdukları yollar,
pandemi sürecinden öğrendikleri ve çözüm önerileri olmak üzere
beş başlıkta sınıflandırılmıştır.
Sonuç: Sağlık çalışanlarına hastalıktan korunmaya yönelik
verilen eğitimlerin yeterliliğinde kurumlar arasında farklar olduğu
saptanmıştır. Koruyucu ekipman temininde yaşanan sorunları
kendi kişisel çabalarıyla çözmeye çalıştıkları, eksik donanımla
çalışmanın sağlık çalışanında kaygı, ölüm korkusu, yetersizlik ve
güvensizlik duygusu oluşturduğu belirlenmiştir. Sağlık çalışanları
kendi çalışma ortamları dışında çalışmalarından kaynaklı stres
yaşamışlar, zaman zaman mesleklerini yapmaktan vazgeçmek
istemelerine rağmen yaptıkları işi değerli gördükleri için
motivasyonlarını koruyabildiklerini bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemisi, Sağlık çalışanı, Sağlık hizmeti, Kişisel koruyucu ekipman

A Qualitative Study on the Problems and Solution Proposals of Healthcare Employees in the Field during the Covid-19 Pandemic Process

Öz

Objective: It is thought that healthcare workers in the high-risk
group are negatively affected by the problems they experienced
during the pandemic process. This study aims to reveal the
problems experienced by healthcare workers in the process of
the Covid-19 pandemic, especially depending on the supply of
personal protective equipment and the working environment, and
the effects of these problems and offer solutions.
Materials and Methods: The data were collected by semistructured
interview method on May 1-7, 2020. The interviews
were made and recorded via the internet and telephone due to the
restrictions imposed. The study group consists of five healthcare
professionals, anesthesia technician, emergency room nurse,
palliative care nurse, neurology specialist, family physician,
working in different hospitals in Istanbul. Analysis was made with
the method of content analysis.
Results: It was determined that the average age of the
participants was 40.2 years and the average duration of professional
experience was 18.4 years. The study was classified under five
headings: the education and competence of healthcare professionals
for protection from disease, the problems encountered in the
supply and use of personal protective equipment, the ways they
used to solve the problems, what they learned from the pandemic
process and the solution suggestions.
Conclusion: It has been determined that there are differences
between institutions in the adequacy of the training given to
healthcare professionals for preventing disease. They tried to
solve problems with their own personal efforts, and working with
incomplete equipment created a sense of anxiety, fear of death,
inadequacy and insecurity in the healthcare worker. Healthcare
professionals have experienced stress from working outside of
their own working environment, and they reported that they could
maintain their motivation because they saw their job as valuable
although they wanted to give up doing their profession from time
to time.

Anahtar Kelimeler

COVID-19 pandemic, Healthcare worker, Healthcare, Personal protective equipment

Kaynakça

• 1. Dinç A, Aşkın A. Sağlık çalışanlarının iş sağlığı önlemlerine yönelik görüşlerinin incelenmesi; Çanakkale’de bir kamu hastanesi örneği. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi. 2018; 6: 422-432.
• 2. US Department of Health and Human Services. National action plan to prevent healthcare-associated infections: roadmap to elimination. http://www.hhs.gov/ash/initiatives/ hai/hcpflu.html [Erişim tarihi: 9 Mayıs 2020].
• 3. Meydanlıoğlu A. Sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliği. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013; 2 (3): 192-199.
• 4. Resmi Gazete. 26 Aralık 2012; 28509 Sayılı madde 1/ 86.10.
• 5. İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Kanun. Haziran 2012; T.C. Resmi Gazete, 28339.
• 6. Joınt Commıssıon Internatıonal Accredıtatıon Standards For Hospıtals, 2011 January; 4th Edition, Effective 1: 193-195.
• 7. Saygun A. Türkiye’de sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği sorunlar. Türkiye Klinikleri Halk Sağlığı Özel Dergisi. 2017; 3(3): 153-163.
• 8. Caruso C C. Negative ımpacts of shiftwork and long work hours. Rehabil Nurs. 2014; 39(1): 16–25.
• 9. Wilburn S Q, Eijkemans, G. Preventing needlestick ınjuries among healthcare workers: A WHO–ICN collaboration. Int J Occup Environ Health: 2004; 10: 451–456.
• 10. Dinç A, Aşkın A. Doğumhanelerde ergonomik riskler ve tehlikelerin saptanması. Journal Of Awareness. 2018; 3(özel).
• 11. Özkan Ö. Hastanede çalışan hemşirelerin iş ve çalışma ortamı tehlike ve riskleri ile risk algılarının saptanması. Doktora tezi. Halk Sağlığı Hemşireliği, Hacettepe Üniversitesi, 2005, Ankara.
• 12. Taşçıoğlu İ. Lüleburgaz Devlet Hastanesi ve Lüleburgaz 82. Yıl Devlet Hastaneleri’nde iş ve çalışma ortamından kaynaklanan riskler ve bu riskleri hemşirelerin algılama düzeylerinin saptanması. Yüksek Lisans Tezi. Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Trakya Üniversitesi, 2007. Edirne.
• 13. Yelekçi S, Ayberk H. S. Sağlık kuruluşlarında çalışanların iş sağlığı ve güvenliği kapsamında karşılaştıkları sorunlar. OHS Academy. 2018; 1(3): 110-116.
• 14. WHO (1978). Declaration of Alma-Ata, International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6-12 September http://www.who.int/publications/almaata_ declaration_en.pdf [ErişimTarihi:9 Mayıs 2020].
• 15. Türkiye Bilimler Akademisi Covid-19 Pandemi Değerlendirme Raporu. Editörler: Prof. Dr. Muzaffer Şeker, Prof. Dr. Ali Özer, Prof. Dr. Zekeriya Tosun, Dr. Öğr. Üyesi Cem Korkut, Öğr. Gör. Mürsel Doğrul, 2020.
• 16. World Health Organization. Avian influenza frequently asked questions. 2005, December.
• 17. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü, COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi Bilim Kurulu Çalışması, 2020 Nisan, Ankara.
• 18. Çöl M, Güneș G. COVID-19 Salgınına genel bir bakış. Editörler: Osman Memikoğlu, Volkan Genç, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 2020: 7-14.
• 19. Türnüklü A. Eğitimbilim araştırmalarında etkin olarak kullanılabilecek nitel bir araştırma tekniği: Görüşme. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi. 2000; 24: 543.
• 20. Baltacı A. Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. BEÜ SBE Dergisi. 2018; 7(1): 231-274.
• 21. Marshall C, Rossman G. B. Designing qualitative research. Sage publications. 1990.
• 22. Baltacı A. Nitel araştırma süreci: Nitel bir araştırma nasıl yapılır? Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 5(2): 368-388.
• 23. Teddlie C, Yu F. Mixed methods sampling: A Typology with examples, Journal of Mixed Methods Research. 2007;1: 77.
• 24. Çalışkan H. Sağlık hizmetlerinde kişisel koruyucu ekipman kullanma davranışını etkileyen faktörler. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi. 2017; 20(3): 313-328.
• 25. Akgün A. Demiral Y. İş güvencesizliği ve eğreti çalışmanın çalışan sağlığı üzerine etkileri. Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi. 2016; 12-15.
• 26. Altıok M, Kuyurtar F, Karaçorlu S, Ersöz G, Erdoğan S. Sağlık çalışanlarının delici kesici aletlerle yaralanma deneyimleri ve yaralanmaya yönelik alınan önlemler. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2009; 2(3).