Erken Cumhuriyet Döneminde Spor Siyaset İlişkisi Bağlamında İlk Milli Basketbol Maçı ve Takımı

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 58 - 69, 31.12.2021

Ali Emrah Tokatlıoğlu , Utku Tuna

Öz

Bu makalenin amacı Türkiye’de basketbolun gelişim evresinde en kritik olaylardan biri olarak sayılması gereken “ilk milli
basketbol maçını” gerçekleştiren takımı merkeze alarak erken dönem Türk spor tarihine basketbol perspektifinden bakmak ve
dönemin aktörlerini, olaylarını ve değişimlerini, 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları’na gidiş sürecinde hem spor hayatı hem de
ulusal ve uluslararası siyaset düzleminde bir politik analiz çerçevesine oturtmaktır. İlk milli maça doğru giden süreci,
basketbolun ülkedeki ilk yıllarından başlayarak spor hayatı içindeki yeri ve gelişimini, takımın oluşum şeklini, rakibin
seçimindeki ayrıntıyı ve kazandığı başarının sonuçlarını, yönetsel anlamda giderek köklü değişimlere uğrayan Türk sporu ile
paralel bir anlatımla değerlendirip 1936 Berlin Olimpiyat Oyunları’nın “ne ifade ettiğini” tartışma kaygısı taşıyan bu çalışmayı
Almanya dönüşünden sonraki süreci etüt ederek sonlandırma çabasındadır. Bu maçın ortaya çıkışının ve takımın kurulmasının
çok köklü değişimlerin yaşandığı bir dönemde gerçekleşmiş olması, sporda kulüp merkezli yaşamdan devlet merkezli
hiyerarşik düzene, özgür spordan beden eğitimi mükellefiyetine, bireysel ve profesyonel spor anlayışından kitle sporu ve
sporun faydacı amaçlarla kullanılması gerekliliği anlayışına geçiş döneminin dinamiklerini inceleme fırsatı sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Erken Cumhuriyet Dönemi, Sporun Politikası, Naili Moran, Basketbol

Kaynakça

• Acun, N. “Spor Yıldızlarımızla Başbaşa”, Spor Postası, no:59, 25 Mayıs 1935, 6
• Akın, Y. Gürbüz ve Yavuz Evlatlar. İletişim Yayınları. İstanbul, 2004.
• Akın, Y. Cumhuriyet Döneminde Beden Terbiyesi ve Spor. Toplum ve Bilim, sayı 103, 2005. 53-92.
• Atabeyoğlu, C. Türk Basketbolu. İstanbul, 1970.
• Atabeyoğlu, C. Türk Basketbol Tarihi. Türk Spor Vakfı Yayınları, 1986.
• “Basketbolcular Berline Gitmiyor”, Son Posta Gazetesi, 2 Haziran 1936, s.8.
• “Basketbolcular Olimpiyada Gitmeyecek”, Cumhuriyet Gazetesi, 2 Haziran 1936, s.6.
• “Basketbolde Yunan Milli Takımını 49-12 Gibi Bariz Bir Farkla Mağlup Ettik”, Tan Gazetesi, 25 Haziran 1936, s.5.
• “Basketbol Maçını Kazandık”, Son Posta Gazetesi, 25 Haziran 1936, s.9
• “Basketbol Takımımız Yunanlılarla Karşılaşacak”,Cumhuriyet gazetesi 18 Haziran 1936, s.6
• “Basketbol Takımımız Yunanlıları 49-12 Yendi”,Cumhuriyet Gazetesi, 25 Haziran 1936, s.6
• “Berlin Olimpiyadları Dün Başladı”, Ulus Gazetesi, 2 Ağustos 1936, s.1.
• “Berlin Olimpiyatlarına Gidecek Sporcular”, Tan Gazetesi, 2 Haziran 1936, s.3.
• “Bizde de Spor Böyle Olur”. Spor Postası. no.119. 20 Temmuz 1936, 2.
• Doğan, R. A. “Basketbolda İlk Maçı 49-12 Kazandık İkincisini 27-19 Kaybettik”, Spor Postası, Sayı: 116, sayfa 13, 29 Haziran 1936.
• “Dün Geceki Basketbol Maçını Yunanlılar Kazandı”, Cumhuriyet Gazetesi, 28 Haziran 1936, s.6
• Fişek, K. 100 Soruda Türkiye Spor Tarihi. Gerçek Yayınevi. İstanbul, 1985.
• Fişek, K. Devlet Politikası ve Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Spor Yönetimi: Dünyada-Türkiye’de, no:445, Ankara, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1980.
• “General Ali Hikmet Ayerdem’in Beyanatı”, Tan Gazetesi, 21 Haziran 1936, s.5.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2014.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Beta Yayınları. İstanbul, 2013.
• “İstanbulda Yapılmış Olan Basketbol Maçları İçin Yunan Gazetelerinin Acayip Neşriyatı”, Spor Postası, sayı 117, sayfa 7, 6 Temmuz 1936.
• Karasar, N. Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayıncılık. Ankara, 2012.
• Koryürek, C. Olimpiyadlar. TMOK Yayınları, İstanbul, 2000.
• Moran, N. “Türk Basketbolünü Berlinde Tanıtacağız”,Spor Postası, no.39, 5 Ocak 1935, 15.
• “Olimpiyadlar Faciası”, Akşam Gazetesi, 8 Ağustos 1936, s.3.
• Oran, B. Türk Dış Politikası. cilt 1. İletişim Yayınları. İstanbul, 2008.
• Özmaden, H. Cumhuriyet Dönemi İlk Spor Teşkilatı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı(1922-1936)’nın Yapılanma Sürecinde Beden Eğitimi ve Sporun Fonksiyonları, Fonksiyonlardaki Değişimler ve Toplumsal Hayata Etkileri. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi. 1999.
• “Polonya Basketbol Takımı Şehrimize Geliyor”, Cumhuriyet gazetesi, 5 Haziran 1936, s.6
• “Polonya Basketbol Takımı Geliyor”, Son Posta gazetesi, 11 Haziran 1936, s.10.
• “Polonya Basketbol Takımı Geliyor”, Cumhuriyet gazetesi 12 Haziran 1936, s.6
• Spor Postası, no:123, sayfa 2-3, 17 Ağustos 1936.
• “Türk- Yunan Basketbol Maçı”, Son Posta Gazetesi, 24 Haziran 1936, s.8
• “Umumi Merkez Başkanının Beyanatı”, Cumhuriyet gazetesi, 21 Haziran 1936, s.6
• “Ya Kazansalardı?”, Akşam Gazetesi, 5 Ağustos 1936, s.3.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayıncılık. Ankara, 2008.
• “Yunan Basketbol Takımı”, Cumhuriyet gazetesi, 11 Haziran 1936, s.6
• “Yunan Basketbolcuları Mağlup Oldu” , Akşam Gazetesi, 25 Haziran 1936, s.4
• “Yunan Milli Basketbol Takımı Geldi”, Akşam Gazetesi, 24 Haziran 1936, s.7