Covid-19 Pandemi Sürecinin Profesyonel Kadın Basketbol Oyuncularında Beslenme Alışkanlıklarının Yeme Tutumu Ve Depresyon Durumunu Üzerine Etkileri

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 3, 78 - 88, 31.12.2021

Damla Deniz Düz Ayla Taskıran Reşat Sadık

Öz

Bu çalışmanın amacı Covid-19 pandemisi sürecinde profesyonel kadın basketbol oyuncularının beslenme alışkanlıklarının,
yeme tutumu ve depresyon durumu üzerine etkilerini araştırmak olarak belirlenmiştir. Çalışmaya Kadınlar Basketbol
Liglerinde halen görev almakta olan 100 profesyonel kadın basketbol oyuncusu katılmıştır. Çalışmaya katılan basketbol
oyuncularının beslenme alışkanlıklarını, yeme tutumunu, depresyon durumunu ve iştah durumunu ölçmek üzere 4 adet anket
uygulanmıştır. Bu anketler, sporcuların beslenme alışkanlıkları, farklı duygu durumlar sırasında tükettikleri besinler, günlük
yaşadıkları duygu durumları ve yeme tutumları ile ilgili sorular içermektedir. Verilen cevaplar ile etki durumu
hesaplanmaktadır. Veriler SPSS 25.00 paket program ile analiz edilmiştir. Pandemi döneminde katılımcıların %54’ünün bazı
durumlarda öğün atladıklarını, %21’i öğün atlamadıklarını, öğün atlayan kişilerin de sebebini %38’i can istememesi olarak
belirtmişlerdir. Salgın döneminde tek başına yaşayan sporcuların; sosyal çevreden, beslenme tipinden, duygu durum
değişikliklerinde oluşan değişken yeme tutumundan ve depresyon durumundan beslenmelerinin etkilendiği görülmektedir.
Kontrolsüz yeme davranış puanlarına göre sporcuların öğün atlamalarının ve öğün atlama sebeplerinin dengesiz beslenme
alışkanlarının ortaya çıkmasından dolayı kontrolsüz yeme davranışı sergiledikleri düşünülebilir. Araştırmamızın sonucunda
duygusal iştah anketi negatif duygu durumlarında duygusal yeme alt başlığı ile tüketilen öğün sayısı arasında anlamlı bir fark
olduğu ve tüketilen yemek tipine göre bakıldığında en yüksek oranın konserve ve fast-food gibi ürünlerin daha fazla puan
aldığı görülmektedir (p<0.05). CES depresyon ölçeği ile tüketilen yemek tipi karşılaştırıldığında ise yine fast-food ve konserve
tüketenlerin puanlarının daha fazla olduğu görülmektedir (p<0.05).

Anahtar Kelimeler

Beslenme Alışkanlıkları, Covid-19, Pandemi, Depresyon, Yeme Tutumu

Kaynakça

• Akıl, C. (2007), Dayanıklılık Sporcularında Beslenme Bilgi Düzeyleri Belirlenmesi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
• Baş, M., Karaca, KE., Sağlam, D., Arıtıcı, G., Cengiz, E., Köksal, S., Büyükkaragöz, A H. (2016), Turkish Version Of the Intuitive Eating Scale- 2: validity and reliability among university students. Appetite, 112(1), 391-397.
• Bayrakdar, A., Saygın, Ö., Karacabey, K., Gelen, E. (2008), Üniversite Öğrencilerin Beslenme Bilgi ve Alışkanlıklarının İncelenmesi. 1.Adli Bilimler ve Spor Kongresi, Bildiri Kitapçığı, Ankara, 2008
• Baysal, A,. Beslenme. (2015). Hatiboğlu Yayınevi, 16. Baskı, s.33-37, 41-48 s:13-14, 113- 117, Ankara,2015.
• Bilgen, SŞ. (2018), Türkçe Duygusal Yeme Ölçeği Geliştirilmesi, Geçerlilik ve Güvenirliği Çalışması. Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi.
• Bozkurt, S., (2008), Beslenme ve Diyet Web Portalı, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi
• Chen, H., Guo, J., Wang, C., Luo, F., Yu, X., Zhang, W., & et al., (2020), Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of
• COVID-19 infection in nine pregnant women: a retrospective review of medical records. Lancet. 395(10226):809-815.
• Choo, SY., ve Chan, C. (2013), “Predicting eating problems among malaysian chinese: differential roles of positive and negative perfectionism”. Personality and Indıvıdual Differences, 744-749.
• De Lauzon, B., Romon, M., Deschamps, V., Lafay, L., Borys, JM., Ducimetiere, P., Charles, MA. (2004), The three-factor eating questionnaire-r18 is able to distinguish among different eating pattern in a general population. J Nutr, 134, 2372-2380.
• Demirel, B., Yavuz, K.F. (2014), Duygusal İştah Anketinin Türkçe Geçerlilik ve Güvenirliliği, Beden Kitle İndeksi ve Duygusal Şemalarla İlişkisi. Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 3(3), 171-181.
• Dündar, U. (2016), .;Antrenman Teorisi, Sporsal Kuram Dizisi, Üçüncü Basım, Ankara, 1996El Ansari W, Stock C, Phillips C, Mabhala A, Stoate M, Adetunji H. (2011), Does the association between depressive symptomatology and physical activity depend on body image perception? A survey of students from seven universities in the UK. Int J Environ Res Public Health 2011; 8 (2): 281-99
• Erçim, E., Köse, H., Budak, Y., Yıldırım, H., (2020), Üniversite Öğrencilerinin Sınav Dönemi Öncesi, Sırası ve Sonrasında Depresyon, Anksiyete ve Stres Durumu ile Beslenme Alışkanlıklarındaki Değişimin İncelenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 2020(5)3:133-143
• Ersoy, G., Hasbay. A.(2000), Sporcu Beslenmesi, Ankara, Klasmat Matbaacılık, 2000. Ganley RM. Emotion and eating in obesity a review of the literatüre. International Journal of Eating Disorders (1986), 8(3): 343-361.
• Garipoğlu, G., Bozar, N., (2020), Covid-19 Salgınında Sosyal İzolasyonda Olan Bireylerin Beslenme Alışkanlıklarındaki Değişiklikler, Bahçeşehir Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Pearson Journal Of Social Sciences & Humanıtıes, 2020
• Guillain-Lauzon, B., Roman., M., Eizenman, D., Heude, B., Basdevent, A., Charles., M. (2009), Cognitive Restraint, Uncontrolled Eating And Emotional Eating: Correlations Between Parent And Adolescent. Maternal And Child Nutrition , 5, 171–178.
• İnal, A. N.,(2015), Beden Eğitimi ve Spor Bilimi, Nobel Akademik Yayıncılık, 5. Baskı, s.11, Ankara, 2015
• İnce, B., (2017), Profesyonel Basketbolcularda Beslenme Alışkanlıkları ve Bilgı̇ Düzeylerı̇nı̇n İncelenmesı̇, Haliç Üniversitesi
• Karakuş, SŞ., Yıldırım, H., Büyüköztürk, Ş. (2016), ÜçFaktörlü Yeme Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(3), 229-235
• Leblanc J.C.H., LE Gall F., Grandjean V., Verger P. (2002) Nutritional intake of French Soccer Players at The Clairefontaine TrainingCenter. International Journal of Sport NutritionExercise Metabolism., 12(3): 268–80, 2002.
• Macht, M. (1999), Characteristics of eating in anger, fear, sadness and joy. Appetite, 33, 129–139.
• Macht, M. (2008). How emotions affect eating: a five-way model. Appetite, 50, 1-11.
• Mattioli AV, Coppi F, Migaldi M, Farinetti A. (2018),Fruit And Vegetables İn Hypertensive Women With Asymptomatic Peripheral Arterial Dis- Ease. Clinical Nutrition ESPEN 2018;27:110e2.
• Nolan, LJ., Halperin, LB., Geliebter, A. (2010), Emotional Appetite Questionnaire. Construct Validity And Relationship With BMI. Appetite, 54(2), 314–9.
• Ouwens, MA., Van Strien, T., Van Leeuwe, J. (2009), Possible Pathways Between Depression, Emotional And External Eating, A Structural Equation Model. Appetite, 53, 245–248.
• Öztürk A. (2006), Profesyonel ve Amatör Futbolcuların Beslenme Alışkanlıkları ve Vücut Bileşimleri, Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Sivas, 2006
• Paker, S.(1998), “Sporda Beslenme”, 4.Basım, Onay Ajans, Ankara, 1998.
• Pekcan, G. ve Beğenmez, N., (1988). Ergenlik Çağı Gençlerin Beslenmesine Annenin Çalışma Durumunun Etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi.
• Pulur A., Cicioğlu İ. (2001), Bayan Basketbolcuların Beslenme Bilgisi ve Alışkanlıkları, Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Vol:1,Sayı:2, s.44-47, Erzurum, 2001
• Seven, H. (2013). Yetişkinler de duygusal yeme davranışının beslenme durumuna etkisi, Yüksek Lisans Tez, İstanbul: Haliç Üniversitesi Sevinçer, G. M. ve Konuk, N. (2013), Emosyonel yeme. Journal of Mood Disorders, 3(4), 171-178.
• Stunkard, AJ., Messick S. (1985), The Three-Factor Eating Questionnarie To Measure Dietary Restraint, Disinhibition And Hunger. J Psychosom Res, 29,71-83.
• Sürücüoğlu M.S., Özçelik A.Ö., Çakıroğlu P.F. (1996), Yüzücülerin Beslenme Alışkanlıkları ve Bilgi Düzeyleri, Ege Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu Dergisi, cilt:2, sayı:1, s.11-14, İzmir, 1996
• Şanlıer, N., Bulduk, S., Demircioğlu, Y. (2000) Ankara’da Yaz Spor Okuluna Devam Eden Adölesanların Beslenme Durumlarının Saptanması.1.GaziBeden Eğitimi ve Spor Bilimleri Kongresi, Bildiri Kitapçığı, s.200-205, Ankara,2000
• Tatar, A., Saltukoğlu, G., (2010), The Adaptation of the CES-Depression Scale into Turkish through the use of Confirmatory Factor Analysis 157ndI tem Response Theory and the Examination of Psychometric Characteristics. Klinik Psikofarmakoloji Bulteni, 20(3), 213-227
• Toresdahl, B. G., & Asif, I. M. (2020), Coronavirus disease 2019 (COVID-19): considerations for the competitive athlete. Sports Health, 12(3):221-224.
• Westover AN, Marangell LB (2002) A Crossnational relationship between sugar consumption and major depression? Depress Anxiety, 16:118-20