Engelli Çocuklara Sahip Olan Ailelerdeki Kaygı Düzeyi: Derleme

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 85 - 94, 29.12.2023

Çağla Karacan Şimşek , Ömer Demir , Nurcan Şahin Yılmaz

Öz

Amaç: Çalışma özel gereksinimi olan çocuğa sahip ailelerde kaygı düzeylerini tespit etmeye yönelik yapılmış araştırmaların sistematik bir derlemesini yapmak amacıyla gerçekleştirilmiştir.
Gereç ve Yöntem: Çalışmada, özel gereksinimi olan çocukların ailelerin kaygı düzeyleri konusuna yönelik son 10 yıldır bilimsel araştırmalarda neler yapıldığı özetlenmiştir. Çalışma Mayıs-Eylül 2023 tarihleri arasında “engelli çocuklar, özel gereksinimli çocuklar, özel gereksinimli çocuğa sahip aileler, kaygı düzeyi” kelimeleri geçen araştırma makaleleri taranmış ve bu kapsamda 23 araştırma makalesine ulaşıldı. Elde edilen makalelerin çalışmamız kriterlerine uymayan 3 makale çalışma dışı bırakılarak 20 makale incelemeye alınarak değerlendirilmiştir.
Bulgular: İncelenen makalelerin büyük çoğunluğunun (n=8) 2019-2022 yılları arasında olduğu ve en fazla makalenin zihinsel engelli çocukların aileleri (n=8),%40 ve tüm engel gruplarına (n=8),%40 ait olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Engelli çocuğu olan ailelerin fiziksel, duygusal, sosyal ve ekonomik yönlerden büyük bir yük altında olmaları, kaygılarının artmasında önemli rol oynadığı yapılan çalışmalar doğrultunda saptanmıştır. Ailelere sağlanan bilgi, bakım, barınma, istihdam, danışmanlık, eğitim ve gelir düzeyini arttırmaya yönelik destekler, engelli çocuğa sahip olan ailelerin yaşadıkları güçlüklerle baş edebilmesi, yaşamlarının normale dönmesi ve yaşam kalitesinin arttırılması, kaygılarının azalması açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Engelli Çocuklar, Özel Gereksinimli Çocuk, Kaygı Düzeyi

Kaynakça

• Akandere, M., Meryem, A. C. A. R., Baştuğ, G. (2009). Zihinsel ve fiziksel engelli çocuğa sahip anne ve babaların yaşam doyumu ve umutsuzluk düzeylerinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 23-32.
• Akça, F., Özyürek, A. (2019). Zihinsel Yetersizlikten Etkilenmiş ve Normal Gelişen Çocuğa Sahip Kişilerin Sıkıntıyı Tolere Etme, Depresyon, Anksiyete ve Stres Düzeyleri/Normal Gelişmiş Çocuğu Olan ve Zihinsel Yetersiz Çocuğu Olan Anne Babaların Sıkıntıya Tolerans Durumları, Depresyon, Kaygı ve Stres Düzeyleri. Tarih Kültür Sanat Araştırmaları Dergisi , 8 (1), 347-361.
• Aközlü, Z., Ayfer, E.K.İ.M. (2020). Engelli Çocuklara Sahip Olan Ailelerle Yapılan Hemşirelik Lisansüstü Tezlerinin İncelenmesi: Sistematik Derleme. Tıp Fakültesi Klinikleri Dergisi, 3(2), 85-98.
• Aktürk, U. Aylaz, R. (2017). Engelli çocuğa sahip ebeveynlerin kaygı düzeyleri ve başa çıkma stratejilerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Bakım Bilimleri Dergisi, 10 (1), 342.
• Avşaroğlu, S. (2012). Zihinsel yetersizliğe sahip çocuğu olan anne-babaların kaygı düzeylerinin İncelenmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 533-549.
• Ayyıldız, T., Şener, D.K., Kulakçı, H., Veren, F. (2012). Zihinsel engelli çocuğa sahip annelerin stresle baş etme yöntemlerinin değerlendirilmesi. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 11(2), 1-12.
• Azarkan, E., Benzer, E. (2018). Birleşmiş Milletler engelli kişilerin haklarına dair sözleşme ve Türkiye'de engelli hakları. Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 23(38), 3-29.
• Bardakcı, M. Ö., & Kutluata, B. (2021). Engelli Çocuğa Sahip Olmanın Aile Yaşamına Etkisi: Nitel Bir Çalışma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(4), 3742-3765.
• Bujnowska, A. M., Rodríguez, C., García, T., Areces, D., & Marsh, N. V. (2019). Parenting and future anxiety: The impact of having a child with developmental disabilities. International journal of environmental research and public health, 16(4), 668.
• Burçak, A.D.M. (2018). Hücum tedavisi sürecinin engelli çocuğa sahip bireylerin umutsuzluk ve kaygı düzeyleri üzerindeki etkisi. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(1), 193-203.