Kompleks Motor Hareketler ve Exergame Oyunlarının Ortaokul Öğrencilerinin Dikkat, Hiperaktivite, Dürtüsellik ve Zamanlama Durumlarına Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 103 - 125, 28.08.2024

Özlem Kanbir , A. Oya Erkut , Reyyan Tekin , Leyla Kanbir

Öz

Bu çalışma Kompleks motor hareketler ve exergame oyunlarının ortaokul çocuklarının dikkat, hiperaktivite, dürtüsellik, zamanlama durumlarına etkisinin incelenmesi amacı ile yapışmıştır. Araştırma İstanbul- Ataşehir Şehit Haşim Usta İmam Hatip Ortaokulunda yapılmıştır. Araştırmaya toplam 5. sınıf öğrencisi toplam 38 erkek çocuk dahil olmuştur. Araştırma nicel bir araştırma yöntemi olup, ön test ve son testler uygulandığı deneysel araştırma modelidir. Çalışma grupları deney grubu(18 kişi) ve kontrol grubu (20 kişi) olarak ayrılmıştır ve deney grubu 12 hafta boyunca haftada bir gün şeklinde 6 ders süresi boyunca kompleks motor hareketler, 6 ders süresince de exergame oyunları oynamışlardır. Veriler IBM SPSS Statistics Standard Concurrent User V 26 (IBM Corp., Armonk, New York, ABD) istatistik paket programında değerlendirilmiştir. Tanımlayıcı istatistikler birim sayısı (n), yüzde (%), ortalama ± standart sapma değerleri olarak verilmiştir. Ölçüm zamanlarına göre grupların karşılaştırılmasında Karışık Düzen ANOVA analizi kullanılmıştır. Karışık Düzen ANOVA analizlerinde ana etkilerin karşılaştırılmasında Bonferroni düzeltmesi uygulanmıştır. p<0.05 değeri istatistiksel olarak önemli kabul edilmiştir. Deney grubu ve kontrol grupları arasında dikkat ve zamanlama arasında istatiksel açıdan anlamlı bir farklılık bulunmamıştır(p>0,05). deney ve kontrol grubu arasında dürtüsellik ve hiperaktivite düzeylerinde istatiksel açıdan anlamlı farklılık tespit edilmiştir(p<0,05).

Anahtar Kelimeler

kompleks motor hareketler, dikkat, zamanlama, hiperaktivite, dürtüselik, exergaming oyunları

Kaynakça

• Abernethy, B., Maxwell, J. P., Masters, R. S. W., Van Der Kamp, J., & Jackson, R. C. (2007). In G. Tenenbaum, R. C. Eklund (Eds.), Handbook of sport psychology (3rd ed., pp. 245-246). John Wiley and Sons.
• Aydın, A. (2000). Gelişim ve öğrenme psikolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Baddeley, A. D. (1990). The development of the concept of working memory: Implications and contributions of neuropsychology. In G. Vallar & T. Shallice (Eds.), Neuropsychological impairments of short-term memory (pp. 54-73). Cambridge University Press.
• Benzing, V., Schmidt, M. (2019). The effect of exergaming on executive functions in children with ADHD: A randomized clinical trial. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports, 29(8), 1243-1253.
• Berger, I., & Goldzweig, G. (2010). Objective measures of attention-deficit/hyperactivity disorder: A pilot study. IMAJ - Israel Medical Association Journal, 12(9), 531.
• Birinci, Y. Z. (2017). 13-14 yaş grubu bilgisayar oyuncuları ile çeşitli branşlardaki sporcuların basit reaksiyon zamanlarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Uludağ Üniversitesi.
• Böge, V., Tatlıcı, A., & Arslan, B. (2022). Elit eskrimcilerde yorgunluğun görsel motor reaksiyon sürelerine etkisinin incelenmesi. Sportive, 5(2), 14-22. https://doi.org/10.53025/sportive.1184762
• Bryman, A. (2016). Social research methods (5th ed.). Oxford University Press.
• Büyüktaş, B. (2021). 10-14 yaş grubu tenisçilerde life kinetik egzersizlerinin bilişsel ve motorsal beceriler üzerindeki etkilerinin incelenmesi (Adana ili örneği) [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Adana.
• Cassuto, H., Ben-Simon, A., & Berger, I. (2013). Using environmental distractors in the diagnosis of ADHD. Frontiers in Human Neuroscience, 7, 805. https://doi.org/10.3389/fnhum.2013.00805
• Cohen, R., Lohr, I., Paul, R., & Boland, R. (2001). Impairments of attention and effort among patients with major affective disorders. The Journal of Neuropsychiatry and Clinical Neurosciences, 13(3), 385-395. https://doi.org/10.1176/jnp.13.3.385
• Corbetta, M. (1998). Frontoparietal cortical networks for directing attention and the eye to visual locations: Identical, independent, or overlapping neural systems? Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 95(3), 831-838. https://doi.org/10.1073/pnas.95.3.831
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Sage Publications.
• Çepni, S., & Keleş, E. (2006). Beyin ve öğrenme. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3(2), 66-82.
• Eroglu, M., Yaksi, N., Gundogdu, U., Demirkapi, E., & Degirmencioglu, E. (2023). Effects of sport on symptoms of attention deficit hyperactivity disorder and performance loss caused by distractors: Evaluation with MOXO d-CPT. Turkish Journal of Child & Adolescent Mental Health, 30(2).
• Gençtürk, B. (2022). Kaba Motor Gelişim Testi-3’ün (TGDM-3) Türkçeye uyarlaması, geçerlik ve güvenirliği [Yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hareket ve Antrenman Ana Bilim Dalı. Goldstein, E. B. (2013). Bilişsel psikoloji (O. Gündüz, Çev.). Kaknüs Yayınları. (Orijinal eser 2011 yılında yayımlanmıştır.)
• Karagöz, Ş. (2008). 8-10 yaş arası çocuklarda 12 haftalık tenise özgü antrenmanlarının görsel ve işitsel reaksiyon zamanına etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü).
• Kocaoğlu, Y., Kaplan, T., & Arslan, G. (2022). Life Kinetik egzersizlerinin 12-13 yaş voleybolcularda teknik, çabukluk ve reaksiyon becerilerine etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(1), 53-66.
• Kolb, B., & Whishaw, I. Q. (1996). Attention, imagery, and consciousness. In Fundamentals of human neuropsychology (pp. 465-489). W.H. Freeman and Company.
• Kornhuber, H. H. (1984). Attention readiness for action and the stages of voluntary decision: Some electrophysiological correlates in man. In Berlin, New York: Springer-Verlag.
• Krakauer, J. W., & Mazzoni, P. (2011). Human sensorimotor learning: Adaptation, skill, and beyond. Current Opinion in Neurobiology, 21(4), 636-644. https://doi.org/10.1016/j.conb.2011.06.011
• Kula, E. (2018). Dikkat becerisi geliştirmeye dayalı programın dikkat eksikliği olan ilkokul öğrencileri üzerindeki etkisinin incelenmesi [Doktora tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Kula, H., & Yalnız, U. (2023). Sporda sanal gerçeklik teknolojisinin kullanımı üzerine bir değerlendirme. Spor & Bilim 2022-II, 105.
• Lamboglia, C. M., Da Silva, V. T., De Vasconcelos Filho, J. E., Pinheiro, M. H., Munguba, M. C., Silva Júnior, F. V., De Paula, F. A., & Da Silva, C. A. (2013). Exergaming as a strategic tool in the fight against childhood obesity: A systematic review. Journal of Obesity, 2013, 438364. https://doi.org/10.1155/2013/438364
• Lohr, S. L. (2010). Sampling: Design and analysis (2nd ed.). Brooks/Cole.
• Orhan, R., & Ayan, S. (2018). Psikomotor ve gelişim kuramları açısından spor pedagojisi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 523-540. https://doi.org/10.14230/kusbd.38953/432289
• Özdemir, H. (2019). 10-11 yaş çocuklarda fiziksel etkinlik kartları ve video oyun konsollu hareket etkinliklerinin dikkat, ekran ve kâğıt okuma performansı üzerine etkisinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Öztürk, B. (1995). Genel öğrenme stratejilerinin öğrenciler tarafından kullanılma durumları [Doktora tezi] Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Pan, C. Y., Chu, C. H., Tsai, C. L., Lo, S. Y., Cheng, Y. W., & Liu, Y. J. (2016). A racket-sport intervention improves behavioral and cognitive performance in children with attention deficit/hyperactivity disorder. Research in Developmental Disabilities, 57, 1-10. https://doi.org/10.1016/j.ridd.2016.06.014
• Peker, A. T. (2017). Life kinetik antrenmanlarının bilişsel işlemler üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Reza, A. B., & Hamid, F. (2011). Biological effects of cycling exercise on reducing symptoms of children's attention deficit hyperactivity disorder. Annals of Biological Research, 2(6), 617-623.
• Sala, G., Tatlidil, K. S., & Gobet, F. (2018). Video game training does not enhance cognitive ability: A comprehensive meta-analytic investigation. Psychological Bulletin, 144(2), 111-139. https://doi.org/10.1037/bul0000130
• Schmidt, R. A., & Lee, T. D. (2011). Motor control and learning: A behavioral emphasis (5th ed.). Human Kinetics.
• Slobodin, O., Yahav, I., & Berger, I. (2020). A machine-based prediction model of ADHD using CPT data. Frontiers in Human Neuroscience, 14, 560021. https://doi.org/10.3389/fnhum.2020.560021
• Smith, A. L., Hoza, B., Linnea, K., McQuade, J. D., Tomb, M., Vaughn, A. J., ... & Hook, H. (2013). Pilot physical activity intervention reduces severity of ADHD symptoms in young children. Journal of Attention Disorders, 17(1), 70-82. https://doi.org/10.1177/1087054711417395
• Staiano, A. E., & Calvert, S. L. (2011). Exergames for physical education courses: Physical, social, and cognitive benefits. Child Development Perspectives, 5(2), 93-98. https://doi.org/10.1111/j.1750-8606.2011.00177.x
• Tunç, A. (2013). Golf sporu yapan çocukların dikkat düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Türkbey, T. A. (2014). Subakut inmeli hastaların rehabilitasyonunda Xbox Kinect™ oyun sisteminin uygulanabilirliği, güvenilirliği ve etkinliği: Tek kör randomize kontrollü pilot çalışma [Tıpta Uzmanlık]. Ankara Üniversitesi Tıpta Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı)
• Thompson, S. K. (2012). Sampling (3rd ed.). John Wiley & Sons.
• Woolfolk, A. (2016). Educational psychology. Pearson.
• Vural, M. U. (2016). Life Kinetik antrenmanlarının genç erkek basketbolcularda denge, reaksiyon süresi ve dikkat üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yaşar, T. S., Beyleroğlu, M., Hazar, M., & Işık, Ö. (2018). Okçularda Life Kinetik antrenmanının dikkat, el-göz koordinasyonu ve atış performansı üzerine etkisi. ERPA 2018, 580.
• Yaycı, L. (2007). İlköğretim dördüncü sınıf öğrencilerinde seçici ve yoğunlaştırılmış dikkat becerilerini geliştirmeye dayalı bir programın etkinliğinin sınanması [Doktora tezi] Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikoloji Anabilim Dalı. İstanbul.
• Yenal, T., Çamlıyer, H., & Saracaloğlu, A. (1999). İlköğretim ikinci devre çocuklarında beden eğitimi ve spor etkinliklerinin motor beceri ve yetenekler üzerine etkisi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 4(3), 15-16.
• Yıldırım, T. (2023). Zihinsel ve Life Kinetik antrenmanların voleybolcularda dikkat ve konsantrasyon üzerine etkisi [Yüksek lisans tezi]. Hitit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
• Yurdakul, G. (2017). Genç bireylerde voleybol sporunun dürtüsellik üzerine etkisinin araştırılması [Yüksek lisans tezi] Sağlık Bilimleri Enstitüsü.