SPOR YAPAN LİSE ÖĞRENCİLERİNİN ÖFKE DÜZEYLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLERE OLAN ETKİSİNİN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 156 - 166, 01.08.2017

Alparslan İnce Ayhan Dever

Öz

Bu araştırma; okul sporlarına katılan lise öğrencilerinin öfke düzeylerinin farklı değişkenlerle olan ilişkisini ortaya
koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma modeli olarak nicel araştırma yöntemlerinden betimsel yöntem
benimsenmiştir. Araştırma grubunu Karaman İl merkezinde çeşitli liselerde öğrenim gören 527 ergen öğrenci
oluşturmaktadır. Araştırmaya katılanların öfke düzeylerinin belirlenmesi amacıyla, Burney (2001) tarafından 11–
19 yaş arası ergenler için geliştirilen, Aslan ve Sevinçler-Togan (2009) tarafından Türkçeye uyarlanan Ergen Öfke
Değerlendirme Ölçeği (Adolescent Anger Rating Scale-AARS) kullanılmıştır. Ölçek ile dört tür öfke puanı elde
edilmektedir: Tepkisel öfke (reactive anger), araçsal öfke (instrumental anger) ve öfke kontrolü ve toplam öfke
puanı. Araştırmada bağımlı ve bağımsız değişkenler arasındaki sebep sonuç ilişkisini belirlemek için çoklu
regresyon analizi yapılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde ve hesaplanmış değerlerin bulunmasında SPSS
(Statistical package for social sciences) paket programı kullanılmıştır. Araştırmaya katılan ergenlerin öfke toplam
puan ortalamalası (Ort.=77,41), ergen öfke düzeyi alt boyutlarından araçsal öfke puan ortalaması (Ort.=14,78),
tepkisel öfke puan ortalaması (Ort.=20,20) ve öfke kontrol puan ortalaması (Ort.=42,435) düşük seviyelerde
olduğu söylenebilir. Sonuçlara göre, Spor Yapıyor musunuz?, Ne sıklıkta spor yapıyor Sunuz?, Aile gelir durumu
ve öğrenim gördüğü okul okul türü değişkenleri ile öfke puanları arasında düşük düzeyde anlamlı bir ilişki
bulunmuştur

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Anger, Sports, Education

THE EFFECTS OF SOME VARIABLES ON ANGER LEVELS OF STUDENTS DOING SPORTS

Öz

The research has been done with the aim of revealing the relation of high school students’ anger levels who do sport at school to different variables. As the research model, descriptive model has been taken up in quantitative research methods. The research group consists of 527 adolescent students who study at various high schools in Karaman province center. Adolescent Anger Rating Scale (AARS) has been used in order to determine participants’ anger levels that was developed for 11-19 age adolescents by Burney (2001) and was adapted to Turkish by Aslan and Sevinçler-Togan (2009). With this scale, four anger type points are obtained: reactive anger, instrumental anger, anger control and total anger. Multiple regression analysis has been used in order to determine cause and effect relation between dependent and independent variables. SPSS (Statistical package for social sciences) package programme has been used so as to evaluate data and finding estimated values. It can be said that total anger point average of participant adolescent is (Mean77,41), instrumental anger point average of adolescent anger level sub-dimension is (Mean=14,78), reactive anger point is (Mean=20,20) and anger control point average is (Mean=42, ) which are in low levels. According to the results, a low level meaningful relation between anger levels was found in Do you do sport?, How often do you do sport?, family income and school type variables.

Anahtar Kelimeler

Adolescent, Anger, Sports, Education

Kaynakça

• Açıkada, C. (1994). Sporda Başarı, Bilim Teknik Dergisi, Sayı: 1, Ankara; ss 46.
• Akpınar, S., Temel, V. and Nas, K.(2012). Determınatıon Of Students’ Traıt Anger And Anger Expressıon Styles Who Are Studyıng At Physıcal Educatıon And Sports Hıgh School. Prime Journal of Social Science (PJSS), Vol. 1(3), pp. 46-50.
• Aslan, A. E. ve Sevinçler-Togan,S.(2009). "Duygu Yönetimine Bir Hizmet: Ergen Öfke Değerlendirme Ölçeği Türkçe Versiyonu (AdolescentAngerRatingScale-AARS)." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2): 369-400
• Balkaya F (2006). Üniversite öğrencilerinde temas biçimlerinin öfke ve anksiyete ile ilişkisi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Başaran, İ.E. (1996). Eğitim Psikolojisi, Eğitimin Psikolojik Temelleri. s.28-29, Gül Yayınevi, Ankara.
• Bostancı N, Çoban Ş, Tekin Z, Özen A (2006). Üniversite öğrencilerinin cinsiyete göre öfke ifade etme biçimleri. Kriz Dergisi, 14 (3): 9-18
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cromer, B. (2011). Adolescent Medicine. Nelson Textbook of Pediatrics, 19th edition, Sounders Company, Philadelphia , Part XIII;pp. 649-659.
• Çuhadaroğlu, F. (2000). Ergenlik döneminde psikolojik gelişimin özellikleri. Katkı Pediatri Dergisi Adölesan Sayısı, 21(6):863-868.
• Duman, U. (2009). Spor Yapan Ve Yapmayan Ergen Öğrencilerin Stresle Başa Çıkma Düzeylerinin Karşılaştırılması (Kayseri İli Örneği). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erciyes Üniversitesi, Kayseri.
• Erkek N, Özgür G, Babacan Gümüş A (2006). Hipertansiyon tanısı alan hastaların sürekli öfke ve öfke ifade tarzları. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 10 (2): 9-18.
• Eşiyok B, Yasak Y, Korkusuz İ (2007). Trafikte öfke ifadesi: Sürücü öfke ifadesi envanterinin geçerlik ve güvenilirliği. Türk Psikiyatri Dergisi, 18 (3): 231-243.
• Fişek, K. (1978). Ankara Üniversitesi Spor Akademisi Ders Notları, Ankara; ss 15.
• Gander, M. J. ve Gardiner H W. (2004). On İkinci ve On Üçüncü Bölüm. Dönmez A ve Onur B. Çocuk ve Ergen Gelişimi. 5.Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 437- 495.
• Koç M (2004). Gelişim psikolojisi açısından ergenlik dönemi ve genel özellikleri. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2): 231-256.
• Lerner H (2007). Öfke Dansı. 7.Basım. İstanbul: Varlık Yayınları, 8-9. (Çeviren: S Gül).
• Nas, K.. Birol, S.Ş. ve Temel,V. (2016). Futsalcıların öfke tarzlarının bazı değişkenler açısından Belirlenmesi. İnönü Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 10-22
• Neyzi, O, Darendeliler F, Bundak R.(2002). Ergenlik (Puberte) Neyzi, O., Ertugrul, T.,(Editörler) . Pediatri 1.cilt 3. baskı, Nobel tıp kitabevleri.s.109-119.
• Özmen, D., Ozmen, E., Cetinkaya, A. ve Akıl, I.O. (2016). Ergenlerde Sürekli Öfke Ve Öfke İfade Tarzları. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1):65-73).
• Parman T (1998). Bir yas süreci olarak ergenlik ve patolojik yas yüklü aile dinamiği. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 5 (1): 40.
• Skemp, R.(1996). The Psychology of Learning Mathematics, Penguin Books, New York.
• Starner, T.M and Peters, R.M. (2004). Anger expression and blood pressure in dolescents. The Journal of School Nursing, 20 (6): 335-342.
• Temel,V., Nas,K. and Birol, S.Ş. (2016). Determınatıon of the volleyball players’ anger expressıon Styles ın terms of some varıable. Journal of Sport and Social Sciences, Volume: 3 Issue: 1 pp: 11- 25.
• Temel, V. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerinin, problem çözme becerileri, karar verme stilleri ve öfke tarzları. Yayınlanmamış doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Temel, V., Akpınar, S., Birol, S.Ş., Nas, K. ve Akpınar, Ö.(2015). Öğretmenlerin Bazı Değişkenler Açısından Öfke Düzeylerinin Ve Tarzlarının Belirlenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8 Sayı: 40 Volume: 8 Issue: 40.
• Yavuzer, H. (2003). Ergenlik Dönemi. Çocuk Psikolojisi, 24. basım, İstanbul: Remzi Kitabevi,s. 263- 325.
• Yıldırım, C. (2003). Spor Kulüplerinde Spor Yapan ve Spor Yapmayan Ortaöğretim Öğrencilerinin Atılganlık Düzeylerinin Karşılaştırılması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.