Sosyal Dayanışmada Bağışın Rolü: İkinci El Ürün Potansiyeline Yönelik Bir Araştırma

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 129 - 146, 15.07.2024

Hüseyin Burgazoğlu , Öznur Özdemir , Mücahit Özdemir

https://doi.org/10.55237/jie.1483620

Öz

Bağış, tarihten günümüze en önemli sosyal dayanışma araçlarından biri olmuştur. Bir başkasının yararı için gözetilen hedef doğrultusunda bağışlanan şey; nakit, eşya, gayr-i menkul gibi maddi ya da vakit, emek gibi manevi bir türde olabilir. Günümüzde üretimin hızlanması ve buna bağlı olarak insanoğlunun değişen tüketim alışkanlıkları düşünüldüğünde ikinci el eşyaların da bağış kapsamına alınması sosyal dayanışmada önemli bir fark oluşturacaktır. Nitekim ikinci el eşyalar doğrudan ihtiyaç sahibi bireyin ihtiyacını giderebileceği gibi, bu eşyalardan edinilecek para sosyal dayanışma kurumlarına aktarılabilir. Bu doğrultuda ikinci el eşyaların ekonomiye kazandırılmasını sağlayarak, eşyaların bağış kapsamında iyi şekilde değerlendirilebileceği kurumlar geliştirilebilir. Ancak geliştirilecek tüm kurum ve modeller için öncelikle bağış potansiyelinin ölçülmesi, sonuçlar doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı ikinci el ürünlerin bağışlanmasını hangi faktörlerin etkilediğini ölçmek ve bu doğrultuda bağış temelli modeller için yol gösterecek bir analiz ortaya koymaktır. Çalışmada, seçilen örneklem üzerinden Türkiye genelinde bağış potansiyelini ölçmeye yönelik bir anket uygulaması yapılmıştır. Anketle kişilerin bağışlarını neden, nasıl, hangi sıklıkla, ne şekilde ve kime yaptığı gibi sorulara yanıt almak amaçlanmıştır. Sonuçlar ikinci el eşyaların ekonomiye kazandırılması doğrultusunda yorumlanmıştır. Bağış konusunda yapılan benzer çalışmalardan farklı olarak, anket ve analizlerde ikinci el eşya bağışının odak noktası tutulması makalenin özgün yönünü oluşturmaktadır. Makalede sunulan çıktıların; sosyal dayanışmada ikinci el eşya bağışı konusunun ele alınmasına katkı sağlaması, Türkiye’deki bağış potansiyelini belirli açılardan yansıtması ve kullanılmış eşya bağışının hangi yardımlaşma araçlarına hizmet edeceği hususunda yapılacak ileri çalışmalar için zemin oluşturması umulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bağış, Yardım, İkinci El Eşya, Sosyal Dayanışma

The Role of Donation in Social Solidarity: A Study on the Potential of Second-Hand Goods

Öz

Donating has represented a critical channel for promoting social solidarity throughout history until today. The donation, whether material items like money, possessions, property or non-material things like time and effort, aims to benefit others. Considering today’s faster production rates and the changing consumption habits of human beings, including second-hand goods in the scope of donations will make a significant difference in social solidarity. Because second-hand items can directly fulfil necessities for those lacking, or the proceeds from these goods can help social solidarity organizations. Therefore, institutions enabling second-hand goods to productively re-enter the economy through donations could be established. However, for all institutions and models to be developed, it is necessary to measure the donation potential and act in line with the results. The aim of this study is to measure which factors affect the donation of second-hand goods and to present an analysis that will guide donation-based models in this direction. The study involved a survey to measure donation potential across Türkiye through a selected sample, aiming to reveal why, how, how frequently, in what manner, and to whom people donate. Survey interpretations oriented toward reincorporating second-hand goods into the economy. Comparing to similar studies on donation, this article’s focus point on second-hand goods donation within the survey and analyses constitutes its unique aspect. The outputs delineated in the article seek to enrich discourse about second-hand goods donations for social solidarity, reflect Türkiye’s donation potential from certain perspectives, and provide a starting point for further research exploring how secondhand goods donations can serve solidarity funds.

Anahtar Kelimeler

Donation, Aid, Second-Hand Goods, Social Solidarity

Kaynakça

• Charities Aid Foundation. (2023). CAF World Giving Index 2023: Global Trends in Generosity. https://www.cafonline.org/docs/default-source/about-us-research/wgi_report_2023_final.pdf?sfvrsn=402a5447_2
• Charity Retail Association. (2023). Key Statistics. https://www.charityretail.org.uk/key-statistics/
• Horne, S., & Maddrell, A. (2004). Charity Shops: Retailing, Consumption and Society. London: Routledge.
• Orman, S. (2018). Gazâlî, Adalet ve Sosyal Adalet. İstanbul: İktisat Yayınları.
• Özdemir, Ö., Özdemir, M., & Beşel, F. (2019). Vakıftan Hayır Dükkanına: İngiltere’deki “Charity Shop” Kurumu Üzerinden Türkiye’deki Yardım Kuruluşları İçin Bir Model Önerisi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 19(44), 655-694.
• Parsons, E. (2002). Charity Retail: Past, Present and Future. International Journal of Retail & Distribution Management, 30(12), 586-594. https://doi.org/10.1108/09590550210453066
• Parsons, E. (2004). Charity Shop Managers in The UK: Becoming More Professional? Journal of Retailing and Consumer Services, 11(5), 259-268.
• Sarıçam, İ., & Erşahin, S. (2011). İslam Medeniyeti Tarihi. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları.
• Tiltay, M. A. (2014). Bir Tüketici Davranışı Olarak Bireysel Bağış: Bağış Motivasyonlarının Doğrudan ve Dolaylı Bağış Üzerindeki Etkisi (Doktora). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Türkiye Cumhuriyeti Ticaret Bakanlığı. (2018). Türkiye İsraf Raporu. https://ticaret.gov.tr/data/5c51a78e13b8762dc06a72c9/31-01-2019%20ISRAF%20RAPORU.pdf
• Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı. (2022). Türkiye’de Bireysel Bağışçılık ve Hayırseverlik. https://www.tusev.org.tr/usrfiles/images/TurkiyedeBireyselBagiscilikveHayirseverlik2021.pdf
• United Nations. (t.y.). Sustainable Development Goal 12: Ensure sustainable consumption and production patterns. https://sustainabledevelopment.un.org/sdg12
• Whithear, R. (1999). Charity Shop Volunteers: A Case for ‘Tender Loving Care’. International Journal of Nonprofit and Voluntary Sector Marketing, 4(2), 107-120. https://doi.org/10.1002/nvsm.62
• Yediyıldız, B. (2012). Vakıf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi içinde (C. 42, ss. 479-486). https://islamansiklopedisi.org.tr/vakif#2-tarih