Doğu Karadeniz Türkülerinde Cinsellik

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 331 - 345, 28.12.2024

İsmail Özbay

https://doi.org/10.59839/jiees.1593201

Öz

Edebî ürünler, ait oldukları toplumların yaşantılarını ve düşünce tarzlarını aktarmaktadır. Halk şiirinin en yaygın türlerinden biri olan türküler de bu aşamada önemli bir işleve sahiptir. Türkülerde birçok toplumsal olaya, bireysel duygulara, somut ögelere yer verilmektedir. Lirik, satirik, pastoral, olaya dayalı türküler; tören, meslek ve oyun türküleri ön plana çıkmaktadır. Birçok farklı türde yer alan cinsel çağrışımlı sözler de türkülerde sıklıkla konu edilmektedir. Yapılan çalışmada TRT THM Repertuvarı kaynak olarak alınmaktadır. Bu kaynakta yer almayan bölge türkülerine çalışmada yer verilmemiş olup çalışma Doğu Karadeniz illeriyle sınırlandırılmıştır. Tespit edilen türküler incelenirken metin merkezli çalışma yürütülmüştür. Çalışma neticesinde belirlenen cinsel çağrışımlı sözler tasnif edildiğinde belirlenen ifadelerin bedensel unsurlar, karşılıklı davranışlar ve istekler üzerine yoğunlaştığı görülmektedir. Türkülerde yer alan bu ifadelerin verilişinde çoğu zaman doğrudan bir aktarım olmamakta kapalı bir anlatım tercih edilmektedir. Bunda toplumsal normların etkili olduğu varsayılmaktadır. Türkülerin önemli bir kısmı erkek ağzından söylense de kadın ağızlı türkülere de rastlanılmaktadır. Bu aşamada söyleyici rolündeki kadın ve erkeğin toplumsal statüsünün de dikkate alınmasının eserin yorumlanmasına katkı sunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cinsellik,, Türkü, Kadın, Erkek, Karadeniz

Sexuality in Eastern Black Sea Folk Songs

Öz

Literary products convey the lifes and ways of thinking of the societies to which they belong. At this stage folk songs, one of the most common types of folk poetry, have an important function. Folk songs include many social events, individual emotions and concrete elements. Lyrical, satirical, pastoral, event-based folk songs; ceremonial, professional and game folk songs come to the fore. Sexual connotations in many different genres are also frequently mentioned in folk songs. In this study, TRT THM Repertoire is taken as a source. Regional folk songs that are not included in this source are not included in the study so the study is limited to the Eastern Black Sea provinces. While analysing the identified folk songs, a text-centred study was carried out. When the sexually connotative words determinated as a result of the study are classified, it is seen that the determinated expressions focus on bodily elements, mutual behaviours and desires. In the presentation of these expressions in folk songs, there is often no direct transmission , a closed expression is preferred. It is assumed that social norms are effective in that. Although a significant portion of the folk songs are sung by men, there are also folk songs with performed by women. At this stage, it is thought that taking into account the social status of men and women in the role of the singer will contribute to the interpretation of the work.

Anahtar Kelimeler

Sexuality, Turkish, Woman, Man, Black Sea

Kaynakça

• Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu Türk Halk Müziği Nota Arşivi
• Aydemir, Adem, “Divanü Lügati’t Türk’te Aşk ve Cinsellik Üzerine”, The Journal of Academic Social Science Studies, 5/2 (2012), s. 15-41.
• Bilgin, Rıfat, “Geleneksel ve Modern Toplumda Kadın Bedeni ve Cinselliği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26/1 (2016), s. 219-243.
• Boratav, Pertev Naili, Türk Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul 1992.
• Dadoun, Roger, Erotizm, çev. Işık Ergüden, İstanbul 2003.
• Firestone, Shulamith, Cinselliğin Diyalektiği, çev. Yurdanur Salman, İstanbul 1979.
• Gazimihal, Mahmut Ragıp, Anadolu Türküleri ve Musikî İstikbalimiz, İstanbul, 2006.
• Geçgel, Hulusi, “Türk Edebiyatında Erotizm Teması Üzerine”, Hayal Dergisi, 19 (2006), s. 1-7.
• Göher Vural, Feyzan, “Türk Kültürünün Aynası: Türküler”, Journal New World Sciences Academy, 6/3 (2011), s. 397-411.
• Göher Vural Feyzan, İstanbullu Serenat, “Cinsel Çağrışımlı Türkü Sözlerinin Bölgelere Göre Dağılımı”, Turkish Studies, 11/18 (2016). s. 79-94.
• İstanbullu Serenat, Kültür ve Müzik Eğitimi Ögesi Olan Türkülerde Kadın Temasının Analizi, Basılmamış Doktora Tezi, Konya, 2014.
• Kaya, Doğan, Anonim Halk Şiiri, Ankara 1998.
• Oğuz M. Öcal, Halk Şiirinde Tür, Şekil ve Makam, Ankara 2001.
• Usluer, Fatih, “Aşk Mesnevîlerinde Cinsellik Mazmunları”, Electronic Turkish Studies, 2/4 (2007), s. 795-822.
• Yapıcı, Ali, Halk Şiirinde Türkü, Ankara 2007.
• https://sozluk.gov.tr/?ara=cilve (Erişim Tarihi: 11.10.2024)
• https://sozluk.gov.tr/?ara=yosma (Erişim Tarihi: 11.10.2024)