Cafer Seydahmet's Report: A Diplomatic Analysis of Russia, Germany and Poland (1923)

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 2, 346 - 370, 28.12.2024

Mustafa Sarı

https://doi.org/10.59839/jiees.1599976

Öz

This study is based on a report submitted by Cafer Seydahmet to the Ministry of Foreign Affairs of the Turkish Grand National Assembly on November 29, 1923, which has recently been declassified in the Turkish Diplomatic Archives. This archival document, which has not been discussed in academic studies before, is considered as a unique primary historical source that examines the international dynamics of the period in a multidimensional and comprehensive manner. The report provides an extensive evaluation of the political, economic, and social balances of Russia, Germany, and Poland, shedding light on the causes of international instability during the period in the context of ideological conflicts, economic crises, and diplomatic relations. Seydahmet’s in-depth approach to the events allows for a better understanding of the balance of power in Central and Eastern Europe and contributes significantly to the shaping of Turkey’s foreign policy towards this region. In this study, the report in question is analyzed comprehensively and in detail, alongside secondary sources.

Anahtar Kelimeler

Cafer Seyyid Ahmed, Russia, Poland, Germany

Cafer Seydahmet’in Raporu: Rusya, Almanya ve Polonya Üzerine Diplomatik Bir Analiz (1923)

Öz

Bu çalışma, Cafer Seydahmet’in 29 Kasım 1923 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Hariciye Vekâleti’ne sunduğu ve yakın zamanda gizliliği kaldırılan Türk Diplomatik Arşivi’ndeki bir rapora dayanmaktadır. Akademik çalışmalarda daha önce ele alınmamış olan bu arşiv belgesi, dönemin uluslararası dinamiklerini çok boyutlu ve kapsamlı bir şekilde inceleyen özgün bir birincil tarihsel kaynak olarak değerlendirilmektedir. Rapor, Rusya, Almanya ve Polonya’nın politik, ekonomik ve toplumsal dengelerini kapsamlı bir şekilde değerlendirerek, ideolojik çatışmalar, ekonomik krizler ve diplomatik ilişkiler bağlamında dönemin uluslararası istikrarsızlık nedenlerini ortaya koymaktadır. Seydahmet’in olayları ele alışı ve derinlemesine yaklaşımı, Orta ve Doğu Avrupa’daki güç dengelerinin daha iyi anlaşılmasına olanak tanırken, Türkiye’nin bu bölgeye yönelik dış politikasının şekillenmesine de önemli katkılar sunduğu düşünülmektedir. Çalışmada, söz konusu rapor, ikincil kaynaklarla birlikte incelenerek kapsamlı ve detaylı bir analiz yapılması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Cafer Seyyid Ahmed, Rusya, Polonya, Almanya

Kaynakça

• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Diplomatik Arşivi (TDA), 571 (SSCB), 36015, 142318, 51; 571, 34690, 136729, 9; 571, 34690, 136729, 8.
• Hilâl-i Ahmer Mecmuası; İkdam; Tanin; Tasvir-i Efkâr; Vakit
• Bandera, V. N., “The New Economic Policy (NEP) as an Economic System”, Journal of Political Economy, 71/3, (1963), s. 265-279.
• Ekinci, Oğuzhan, “Hitler Darbesi (9 Kasım 1923)”, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 66/121 (2021), s. 121-146.
• Gromada, Thaddeus V., “Józef Piłsudski: A Biographical Sketch”, The Polish Review, Commemorating Józef Piłsudski, 56/1/2 (2011), s. 7-8.
• Hertzman, Lewis, “Gustav Stresemann: The Problem of Political Leadership in the Weimar Republic”, International Review of Social History, 5/3 (December 1960), s. 361-377.
• Kırımer, Cafer Seydahmet, Bazı Hatıralar, Emel Türk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı, İstanbul 1993.
• Kırımlı, Hakan, “Kırım, Rus İdaresi Dönemi”, İslam Ansiklopedisi, 25 (2002), s. 457-465.
• Kırımlı, Hakan, “Kırım’da ve İdil-Ural Bölgesinde Açlık ve Türkiye’den Giden Yardım (1921-1922)”, Belleten, 75/274 (2011), s. 881-952.
• Kırımsar, “Cafer Seydahmet Kırımer Küçük Kırım’ın Büyük Evladı”, Emel, 45 (Mart-Nisan 1968), s. 12-16.
• Mawdsley, Evan, The Russian Civil War, Birlinn, Edinburg 2000.
• Otar, İbrahim, “Cafer Seydahmet Kırımer 1889-1960”, Emel, 1 (Kasım 1960), s. 16-25.
• Uzunağaç, Elif, Cafer Seydahmet Kırımer (1889-1960): Hayatı, Fikirleri ve Eserleri, Basılmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2022.
• Ülküsal, M[üstecip], “Cafer Seyitahmet Kırımer ve Kırım Davası”, Emel, 75 (Mart-Nisan 1973), s. 1-12.
• Vinc., Goehlert, “Die Dynastie Wittelsbach”, Zeitschrift für die gesamte Staatswissenschaft, 38/3/4 (1882) s. 720-727.
• Zimmerman, Joshua D., Jozef Pilsudski: Founding Father of Modern Poland, Cambridge, Harvard University Press, Massachusetts & London, England, 2022.